شتاب پروژه ملی مسکن

نسیم زمانی: تامین هفتاد هزار واحد مسکونی در استان اصفهان و تامین زمین برای ساخت 90 درصد از این تعداد واحد مسکونی در اجرای طرح نهضت ملی مسکن، خبری است حاکی از پیشروی این پروژه در اصفهان، اگرچه هنوز هم با وعده‌های ارائه‌شده و شعارهای آغازین این طرح، فاصله بسیاری دارد.

تلاش‌ برای اجرای پروژه مسکن اصفهان

پیشتاز بودن اصفهان در طرح نهضت ملی مسکن از مباحث مطرح‌شده توسط مسوولان این استان است.

استانی پرجمعیت و پر متقاضی برای مسکن‌های پروژه ملی که توانسته است رتبه نخست را در اخذ پروانه‌های این پروژه‌های و رتبه دوم اخذ تسهیلات را به دست آورد.

که برای 4 سال، ساخت ۲۰۳ هزار و ۹۶۷ واحد مسکونی در آن موردنظر واقع بوده و البته ۴۰ هزار واحدش هم روستایی پیش‌بینی‌شده است.

به گفته علیرضا قاری قرآن افزون بر از ۴۵۲ هزار نفر در استان اصفهان متقاضی طرح نهضت ملی مسکن بوده‌اند که از این تعداد حدود ۱۵۳ هزار نفر دارای شرایط فعال و بیشتر از ۱۲۷ هزار متقاضی در حال حاضر تائید نهایی شدند.

و تاکنون هم برای بالغ‌بر ۴۸ هزار متقاضی افتتاح حساب انجام‌شده که برای تعداد ۳۵ هزار متقاضی نیز تخصیص پروژه صورت گرفته است.

وی می‌افزاید: از مجموع متقاضیان دارای شرایط بیش از ۶۶ هزار و ۹۰۰ نفر، حائزان شرایط فعال شهرهای جدید استان و افزون بر ۸۶ هزار و ۵۰۰ نفر، متقاضیان حائز شرایط شهرهای بالا و زیر ۱۰۰ هزار نفر جمعیت هستند.

مدیرکل راه و شهرسازی استان اصفهان تصریح می‌کند: با تلاش‌های شبانه‌روزی مجموعه متصدیان اجرایی طرح نهضت ملی مسکن استان اصفهان در حال حاضر فونداسیون بیش از ۱۲ هزار و ۲۰۰ واحد پایان‌یافته که افزون بر هفت هزار و ۶۰۰ واحد آن در مرحله انجام اسکلت و سقف بوده و سفت‌کاری بیش از یک هزار واحد نیز تمام‌شده است.

این مسوول اظهار می‌کند: در اجرای طرح نهضت ملی مسکن ۱۴۵ هزار واحد تأمین‌کننده کل این استان است برای ثبت‌نامی‌های مرکز استان، در بهارستان بالغ‌بر ۲۰ هزار واحد تأمین زمین شده است. تأمین زمین ۱۴۷ هکتاری در شاهین‌شهری هم ۶ تا ۷ هزار نفر را پوشش داده است. همچنین در فولادشهر، ۱۲ هزار واحد مسکونی اختصاص یافت.

هنوز زمان تحویل واحدها مشخص نیست

و حالا بحث اصلی که مطرح است و این روزها به‌صورت منتقدانه نسبت به این پروژه ملی عنوان می‌شود، به زمان تحویل واحدها به متقاضیان بازمی‌گردد و تفاوت‌هایی که درآمار ارائه ‌شده از سوی مسوولان و نهادهای مختلف دراین‌باره شنیده می‌شود.

مسکن‌هایی که قرار بود بر اساس قانون جهش تولید مسکن تا سال 1404 سالانه یک‌میلیون واحد از آن‌ها در قالب طرح نهضت ملی مسکن احداث شود اکنون در چه مرحله‌ای است؟

و اینکه قرار است این واحدها در چه زمانی به‌صورت تکمیل‌شده به متقاضیان تحویل داده شود؟

واقعیت آن است نهضت ملی مسکن در حالی از مرز 2 سالگی عبور کرده که هنوز پیشروی آن به نیمه‌راه هم نرسیده است. عده‌ای از پیشرفت 25 درصدی پروژه و برخی هم با نگاهی خوش‌بینانه‌تر از پیشرفت 30 درصدی می‌گویند.

در اصفهان به‌عنوان یکی از استان‌های مطرح در این پروژه، گفته می‌شود تا پایان امسال احتمال تحویل هیچ واحدی از مسکن‌های ملی وجود ندارد؛ اما برای تحویل نخستین واحدها ظاهراً اردیبهشت‌ماه موردنظر واقع است.

به گفته مدیر راه و شهرسازی استان بخشی از ساختمان‌های واقع‌شده در بهارستان و فولادشهر تا مرحله نازک‌کاری هم پیش رفته و نیازمند تأسیسات هستند.

در این حال چالش‌هایی در مسیر اجرای این طرح قرارگرفته که هریک به‌نوعی مانع پیش روی بوده‌ است.

به نظر می‌رسد مهم‌ترین دلیل برای تأخیر در ساخت واحدهای نهضت ملی مسکن، تورم روزافزون کشوری و مضاعف بودن بار این تورم در بخش ساخت‌وساز است.

همچنین کمبود زیرساخت‌هایی مانند زمین برای ساخت این تعداد مسکن، ناتوانی متقاضیان برای فراهم‌سازی آورده‌های درخواست شده و بی تعهدی بانک‌ها در پرداخت تسهیلات از دلایل به تعویق افتادن این پروژه عنوان می‌شود.

دلیل دیگر هم ازنقطه‌نظر اغلب فعالان حوزه مسکن، تصدی‌گری دولت وبی اعتمادی به بخش خصوصی است. به‌نحوی‌که اگر از همان آغاز، اجرای این پروژه به بخش خصوصی سپرده می‌شد اکنون شرایط بسیار بهتر و متفاوت‌تر می‌بود.

بااین‌وجود به اذعان متولیان طرح مذکور، افزایش سرعت ساخت‌وساز واحدهای نهضت ملی مسکن آغازشده است و تلاش زیادی برای سرعت بخشی بیشتری هم است.

این‌چنین که مهرداد بذرپاش وزیر راه و شهرسازی اخیراً از در حال ساخت بودن 2 میلیون و 40 هزار واحد نهضت ملی مسکن در سراسر کشور خبر می‌دهد و تاکید می‌کند: این عدد مرتب افزوده می‌شود.

همچنین هادی عباسی معاون مسکن و ساختمان اظهار می‌کند: هم‌اکنون ساخت 2 میلیون واحد مسکونی نهضت ملی در کشور شروع‌شده است که هرکدام از این واحدها در مراحل مختلفی قرار دارد.

برخی از این واحدها در مرحله آماده‌سازی اراضی هستند و فرآیند تخصیص زمین و شروع عملیات آماده‌سازی انجام‌شده و برخی نیز به اتمام رسیده و به متقاضیان تحویل داده‌شده است.

قابل‌تأمل آنکه هنوز مشخص نیست این واحدها به چه ترتیب مکانی و زمانی تکمیل و تحویل داده می‌شود.

دولت بر پروژه نهضت ملی مسکن تمرکز کند

شناسایی کمبود بزرگی مانند مسکن برای بخش عمده‌ای از مردم و رفع این کمبود از نقاط قوت چند دولت اخیر در ایران است که با شعارهایی مثل حمایت از مردم برای خانه‌دار شدن بر سرکار آمده‌اند.

از مسکن مهرِ احمدی‌نژاد گرفته تا مسکن ملی دولت روحانی که البته به بار ننشست و در دولت سیزدهم هم طرح نهضت ملی مسکن که به‌عنوان رقیبی برای پروژه‌های قبلی با اهداف و چشم‌اندازهای روشن‌تر در راستای تأمین مسکن مناسب برای جامعه و کاهش مشکلات مسکن در کشور، به میان آمد.

و هرچند، خبرهای نسبتاً امیدوارکننده هم از پیشروی طرح مسکن ملی شنیده می‌شود اما آنچه اکنون مشخص است هنوز هیچ واحدی تحویل متقاضیان داده نشده است.

شواهد هم نشان از عدم پیشروی این پروژه دارد و بسیار شنیده می‌شود که امکان به ثمر نشینی کامل آن وجود ندارد. درواقع قیمت مصالح ساختمانی، شرایط ارزی، اقتصادی کشور و تاثیراتی که دلار بر قیمت هر کالایی مستقیم و غیرمستقیم وارد می‌آورد، تحقق چنین وعدهایی را با مشکل روبرو می‌کند. چه‌بسا از همان آغاز هم تردیدها نسبت به تحقق پروژه بسیار فراوان بود و گفته می‌شد اجرای کامل این پروژه بزرگ با تورم و شرایط کشور، ناهمخوان است.

حال‌آنکه در هر دوره‌ای مشکلات زیرساختی برای اجرای چنین پروژه‌هایی وجود داشته و همین موانع موجب عدم تحقق وعده‌ها بوده است.

در این زمینه ستاریان کارشناس بازار مسکن می‌گوید: «آنچه در بستر مسکن طی ۵۰ سال گذشته وجود داشته هیچ تغییری نکرده است. به‌جز یک سری گفتمان‌هایی که بین مسئولان و وعده وعیدهایی که داده می‌شود در عرصه عملیاتی اتفاق خاصی نمی‌افتد. یکجا کلنگ ۲۰ هزار واحد زده می‌شود، جای دیگر ۳۰ هزار واحد به مرحله اجرا می‌رسد که عادی است و طی چند دهه گذشته همیشه همین اتفاق تکرار شده است. هر دولتی آمده دقیقاً سناریوی دولت‌های قبلی را تکرار کرده است. انگار یک پروژه را تحت عنوان مسکن تعریف می‌کنند و بعد بحث منابع مالی و بانک‌ها را مطرح می‌کنند»

قطعاً رفع چالش‌های چنین پروژه‌ای و تمرکز کامل دولت بر اجرای آن تعادل بسیار خوبی را در عرضه و تقاضای بازار مسکن به وجود می‌آورد. موضوعی که در کنترل قیمت‌ها و سامان بخشی به این حوزه افسارگسیخته بسیار مؤثر است. علاوه بر آنکه اشتغال‌زایی و گردش مالی چنین طرحی، چشمگیر و خود جای بحث فراوان دارد.