سال سخت اکوسیستم
سال ۱۴۰۳ با تمام اتفاق‌های عجیب و غریبش به پایان نزدیک است. اوج اتفاقات این سال هم برگزاری زودرس انتخابات ریاست‌جمهوری و انتخاب مسعود پزشکیان به عنوان رئیس‌جمهوری چهاردهم بود. پزشکیان چه در زمان تبلیغات انتخابات و چه بعد از انتخابش به این سمت، وعده‌های مختلفی در حوزه‌های اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی، آموزشی و... داده که تاکنون بعد از گذشت حدود هشت ماه از رفتنش به پاستور، هیچ‌کدام از این وعده‌ها عملیاتی نشده است. به نظر می‌رسید با توجه به پشتوانه اجتماعی نسبتا بالایی که پزشکیان داشت، حداقل بتواند بخشی از وعده‌هایش در زمینه رفع فیلترینگ را به نتیجه برساند، اما در نهایت به جز برداشته‌شدن قطره‌چکانی فیلترینگ و آزادسازی دسترسی به واتساپ و گوگل‌پلی تا اینجای کار نتوانسته کاری به پیش ببرد.
سونیتا سراب‌پور-دبیر فن‌زی: سال ۱۴۰۳ با تمام اتفاق‌های عجیب و غریبش به پایان نزدیک است. اوج اتفاقات این سال هم برگزاری زودرس انتخابات ریاست‌جمهوری و انتخاب مسعود پزشکیان به عنوان رئیس‌جمهوری چهاردهم بود. پزشکیان چه در زمان تبلیغات انتخابات و چه بعد از انتخابش به این سمت، وعده‌های مختلفی در حوزه‌های اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی، آموزشی و... داده که تاکنون بعد از گذشت حدود هشت ماه از رفتنش به پاستور، هیچ‌کدام از این وعده‌ها عملیاتی نشده است. به نظر می‌رسید با توجه به پشتوانه اجتماعی نسبتا بالایی که پزشکیان داشت، حداقل بتواند بخشی از وعده‌هایش در زمینه رفع فیلترینگ را به نتیجه برساند، اما در نهایت به جز برداشته‌شدن قطره‌چکانی فیلترینگ و آزادسازی دسترسی به واتساپ و گوگل‌پلی تا اینجای کار نتوانسته کاری به پیش ببرد.
درحالی‌که اختلال و کیفیت پایین اینترنت (اگرچه کمتر از سه سال گذشته) همچنان ادامه دارد. در سوی دیگر ماجرا بخش اقتصاد دیجیتال کشور هم در سال ۱۴۰۳ روزهای سختی را از سر گذراند. در این سال خرید و فروش‌ها و خارج‌شدن‌های سهامداران از شرکت‌های مختلف صعودی بود. سرآوا به عنوان نماد سرمایه‌گذاری در اکوسیستم استارتاپی کشور بعد از گذشت حدود هفت سال، به خاطر فشار‌هایی که به مؤسس آن و برخی دیگر از مدیرانش وارد شد، از دیجی‌کالا و هزاردستان خارج شد و حالا ادامه مسیر سرمایه‌گذاری آن در هاله‌ای از ابهام قرار دارد. امسال را همچنین می‌توان سال خروج بنیان‌گذاران از شرکت‌هایی که بنا کرده‌اند، نام نهاد.
این اتفاق که از اواخر سال ۱۴۰۲ شروع شد، در سال ۱۴۰۳ به اوج خود رسید. خروج و واگذاری سهام شرکت‌های استارتاپی به فرد یا افراد دیگر اتفاق تازه‌ای نیست و می‌توان ده‌ها نمونه خارجی آن را که در دنیا مثال زد، اما خروج‌ها و خرید و فروش‌های یک سال اخیر در ایران از جنس دیگری است. بسیاری فشارهای امنیتی که در طول بیش از یک دهه به برخی فعالان کارآفرین ایرانی وارده شده را عامل اصلی این دومینوی واگذاری‌ها می‌دانند. البته در این زمینه برخی دیگر هم هستند که با نگاه نسبتا خوش‌بینانه معتقدند حداقل با این اتفاق‌ها برخی درهای بسته‌شده به روی این شرکت‌ها مانند ورودشان به بورس باز می‌شود و به جای مرگ یک استارتاپ، نفس‌کشیدنشان ادامه پیدا می‌کند؛ هرچند با مدیریت دولتی یا خصولتی.
اکوسیستمی که زمانی بنیان‌گذارانش بسیاری از سقف‌های شیشه‌ای را شکستند و با وجود تحریم‌ها و فشارهای اقتصادی تحولات قابل توجه‌ای در ارائه سرویس و خدمات به مردم ایجاد کردند، حال بعد از سرخوردگی‌های مداوم و تکرار تجربه‌هایی تلخ، عطای نوآوری و توسعه اکوسیستم را به لقایش بخشیده‌اند، یا به آن سوی دنیا رفته‌اند و از صفر شروع کرده‌اند یا از این اکوسیستم خارج و به حوزه دیگری برای ادامه کار پناه برده‌اند. به بهانه این اتفاق‌های مهم در فضای فناوری اطلاعات کشور در سال ۱۴۰۳ در شماره نوروزی «فن‌زی»، در پرونده‌ای به بررسی وضعیت آزادی اینترنت و چرایی اجرا نشدن وعده‌های داده‌شده در این زمینه پرداخته‌ایم. همچنین در پرونده‌ای دیگر علت خریدوفروش‌ها در اکوسیستم استارتاپی در سال ۱۴۰۳ را بررسی کرده‌ایم و اینکه آینده استارتاپ‌ها در سال ۱۴۰۴ چه خواهد شد.