رشد آرام و ملایم اقتصاد کیش در شرایط تحریم
علی قنبری.اقتصاددان و استاد دانشگاه تربیت مدرس
مناطق آزاد با اهدافی چون رشد و توسعه اقتصادی، سرمایه‌گذاری تولید و صادرات کالاهای صنعتی و... به وجود آمدند. منطقه آزاد کیش نیز یکی از مناطقی است که در ابتدا قرار بود براساس نوع تخصصی که در مناطق آزاد تعریف شده عمل کنند. سابقه جزیره کیش نسبت به سایر مناطق آزاد بیشتر است و این امر یادآور چند نکته است؛ اول اینکه از موقعیت استراتژیک بهتری نسبت به سایر مناطق برخوردار است، دوم شرایط سرزمینی و فضای حاکم بر این جزیره مناسب‌تر از سایر مناطق آزاد است و در نهایت از لحاظ اقتصادی و خدمات جاری نسبت به سایر مناطق آزاد وضعیت بهتری دارد. به همین دلیل انتظار می‌رفت بتواند در جهت منافع و مصالح کشور گام بلندی بردارد، سرمایه‌های قابل توجهی جذب کند و صادرات عمده‌ای داشته باشد تا از این طریق بار روی دوش دولت را سبک کند. البته باید در نظر داشت با اینکه جزیره کیش آن‌طور که انتظار می‌رفت رشد نکرد، ولی رشد آرام و ملایمی داشته است. متأسفانه عملکرد منطقه آزاد کیش عملکرد مناسبی نبوده و فقط شاهد رشد خدماتی در این منطقه بوده‌ایم. نه‌تنها در این منطقه هیچ‌گونه کار عمده تولیدی و صادراتی محقق نشد، بلکه در جذب سرمایه‌گذاری خارجی هم موفق عمل
نکردند. البته باید در نظر داشت که این مسئله ناشی از مسائل سیاسی- اقتصادی حاکم بر کشور مانند تحریم‌ها، برجام و اف‌ای‌تی‌اف نیز هست.
این محدودیت‌ها مزید بر علت شدند تا مناطق آزاد، آن‌گونه که باید و شاید رشد نکنند و نتوانند پذیرای سرمایه‌گذاری‌های مستقیم خارجی باشند و در نهایت به علت عدم تحرک و جهش قابل ملاحظه، نتوانند به کشور کمک کنند.
اثرات تحریم‌ها بر کل کشور سایه انداخته است و بالطبع کیش نیز از این قضیه مستثنا نیست و با مشکلات بسیاری مانند خروج سرمایه، صادرات و واردات و... دست‌وپنجه نرم می‌کند. همین مشکلات و مسائل سیاسی کشور خصوصاً سیاست خارجی و روابط همسایگان منجر به عدم رشد و شکوفایی کیش شده و این جزیره نتوانسته به برنامه‌های از پیش تعیین‌شده، دست پیدا کند. در صورتی که مشکلات اقتصادی کشور حل شود، می‌توان به رشد و شکوفایی این منطقه نیز امیدوار بود. اما چند مقوله را باید در این زمینه مطرح کرد که تأثیر بسزایی در وضعیت مناطق آزاد و کیش در آینده خواهد داشت؛ ابتدا باید سیاست دولت سیزدهم در قبال اقتصاد کشور روشن و شفاف شود. دوم اینکه برای مناطق آزاد چه تصمیماتی اتخاذ می‌شود. سوم اینکه سیاست خارجی کشور چطور پیش می‌رود و آخرین مورد تصمیمات مربوط به سرمایه‌گذاری و صادرات و واردات به کشور و مناطق آزاد است.
مناطق آزاد با اهدافی چون رشد و توسعه اقتصادی، سرمایه‌گذاری تولید و صادرات کالاهای صنعتی و... به وجود آمدند. منطقه آزاد کیش نیز یکی از مناطقی است که در ابتدا قرار بود براساس نوع تخصصی که در مناطق آزاد تعریف شده عمل کنند. سابقه جزیره کیش نسبت به سایر مناطق آزاد بیشتر است و این امر یادآور چند نکته است؛ اول اینکه از موقعیت استراتژیک بهتری نسبت به سایر مناطق برخوردار است، دوم شرایط سرزمینی و فضای حاکم بر این جزیره مناسب‌تر از سایر مناطق آزاد است و در نهایت از لحاظ اقتصادی و خدمات جاری نسبت به سایر مناطق آزاد وضعیت بهتری دارد. به همین دلیل انتظار می‌رفت بتواند در جهت منافع و مصالح کشور گام بلندی بردارد، سرمایه‌های قابل توجهی جذب کند و صادرات عمده‌ای داشته باشد تا از این طریق بار روی دوش دولت را سبک کند. البته باید در نظر داشت با اینکه جزیره کیش آن‌طور که انتظار می‌رفت رشد نکرد، ولی رشد آرام و ملایمی داشته است. متأسفانه عملکرد منطقه آزاد کیش عملکرد مناسبی نبوده و فقط شاهد رشد خدماتی در این منطقه بوده‌ایم. نه‌تنها در این منطقه هیچ‌گونه کار عمده تولیدی و صادراتی محقق نشد، بلکه در جذب سرمایه‌گذاری خارجی هم موفق عمل
نکردند. البته باید در نظر داشت که این مسئله ناشی از مسائل سیاسی- اقتصادی حاکم بر کشور مانند تحریم‌ها، برجام و اف‌ای‌تی‌اف نیز هست.
این محدودیت‌ها مزید بر علت شدند تا مناطق آزاد، آن‌گونه که باید و شاید رشد نکنند و نتوانند پذیرای سرمایه‌گذاری‌های مستقیم خارجی باشند و در نهایت به علت عدم تحرک و جهش قابل ملاحظه، نتوانند به کشور کمک کنند.
اثرات تحریم‌ها بر کل کشور سایه انداخته است و بالطبع کیش نیز از این قضیه مستثنا نیست و با مشکلات بسیاری مانند خروج سرمایه، صادرات و واردات و... دست‌وپنجه نرم می‌کند. همین مشکلات و مسائل سیاسی کشور خصوصاً سیاست خارجی و روابط همسایگان منجر به عدم رشد و شکوفایی کیش شده و این جزیره نتوانسته به برنامه‌های از پیش تعیین‌شده، دست پیدا کند. در صورتی که مشکلات اقتصادی کشور حل شود، می‌توان به رشد و شکوفایی این منطقه نیز امیدوار بود. اما چند مقوله را باید در این زمینه مطرح کرد که تأثیر بسزایی در وضعیت مناطق آزاد و کیش در آینده خواهد داشت؛ ابتدا باید سیاست دولت سیزدهم در قبال اقتصاد کشور روشن و شفاف شود. دوم اینکه برای مناطق آزاد چه تصمیماتی اتخاذ می‌شود. سوم اینکه سیاست خارجی کشور چطور پیش می‌رود و آخرین مورد تصمیمات مربوط به سرمایه‌گذاری و صادرات و واردات به کشور و مناطق آزاد است.