سهم موسیقی در سبد اقتصادی خانوار کوچک‌تر می‌شود
با افزایش واکسیناسیون و کاهش ابتلا به کرونا مجوز برگزاری کنسرت موسیقی با ظرفیت ۵۰ درصدی سالن‌ها و رعایت پروتکل‌های بهداشتی از دی‌ماه سال گذشته آغاز شد.
بازار موسیقی بعد از نزدیک به دو سال تعطیلی کنسرت‌ها بالاخره از زمستان سال گذشته آرام‌آرام جان گرفت. با افزایش واکسیناسیون و کاهش ابتلا به کرونا مجوز برگزاری کنسرت موسیقی با ظرفیت ۵۰ درصدی سالن‌ها و رعایت پروتکل‌های بهداشتی از دی‌ماه سال گذشته آغاز شد. صدور مجوز آلبوم‌های موسیقی و تک آهنگ‌ها از سوی وزارت ارشاد هم روند مثبتی را نشان می‌دهد.
البته با اوج‌گیری موج تازه کرونا و شیوع سویه امیکرون سی و هفتمین دوره جشنواره موسیقی فجر در بهمن‌ماه به صورت محدود و با ظرفیت ۳۰ درصدی در سالن‌ها برگزار شد. این جشنواره با ۶۳ گروه و ۶۹ اجرا در تهران در ۶ سالن کار خود را آغاز کرد و در مجموع هزار و ۶۹۰ هنرمند در قالب ۱۷۰ اجرا برنامه‌های خود را ارائه کردند.
با این حال با نزولی شدن موج امیکرون، از ماه پایانی سال گذشته کنسرت‌ها با ظرفیت ۵۰ درصدی بلیت‌فروشی کردند. اما نکته مهم پرواز بهای بلیت کنسرت‌های موسیقی بود که در زمستان سال گذشته در تهران به طور میانگین بین ۱۰۰ تا ۴۰۰ هزار تومان تعیین شد. رقمی که بسیاری از فعالان صنعت موسیقی را نسبت به حذف موسیقی از سبد اقتصاد خانوار نگران کرده است.
البته دست‌اندرکاران صنعت موسیقی این افزایش را اجتناب‌ناپذیر می‌دانند. محمدحسین توتونچیان تهیه‌کننده موسیقی درباره هزینه سالن‌های کنسرت می‌گوید: سالن‌ها با افزایش شدید قیمت مواجه شدند و این هزینه‌ها به دو بخش سالن و تولید تقسیم می‌شود. عواملی مانند نور، صدا، آل. ای.دی و تصویر در سالن‌ها به بخش خصوصی واگذار شده است؛ با توجه به افزایش بهای دلار و هزینه‌های واردات کالاها، افزایش قیمت کمتر از ۱۰۰ درصد برای بخش خصوصی مقرون به صرفه نیست و گاهی از عهده پرداخت دستمزد عوامل برنمی‌آیند.
به گفته توتونچیان با شرایط فعلی، سالن‌های کنسرت در طول دو سال گذشته باید افزایش ۵۰ تا ۶۰ درصدی داشته باشند. اما با افزایش صددرصدی هزینه‌های پیمانکاران بخش خصوصی، درآمد تهیه‌کنندگان نصف شده است. البته او هم معتقد است که با توجه به اینکه نصف ظرفیت سالن‌های کنسرت برای اجراها به فروش می‌رسد، باید میان هزینه‌ها و قیمت‌های بلیت هماهنگی ایجاد شود تا کمترین فشار روی اقشار جامعه وارد شود.
بر اساس آخرین آماری که مرکز آمار از جزئیات هزینه و درآمد خانوارهای ایرانی در سال ۱۳۹۹ منتشر کرده است تنها ۰,۳ درصد از این هزینه‌ها مربوط به تفریحات و خدمات فرهنگی بوده است که از این میزان هم معلوم نیست چه میزان به موسیقی اختصاص دارد.
اما بر اساس آمار دیگری که این مرکز در مهر ۱۴۰۰ از نتایج بررسی فرهنگ رفتاری خانوار در حوزه موسیقی منتشر کرده است در سال ۱۳۹۹، ۷۳,۸ درصد از افراد ۱۵ ساله و بیشتر موسیقی گوش کرده‌اند. نکته مهم اینکه در بین وسایل گوش دادن به موسیقی، تلفن همراه با ۵۹.۵ درصد بیشترین وسیله برای گوش کردن به موسیقی بوده است. و این یعنی کمترین صرف هزینه برای گوش دادن به موسیقی.
همچنین براساس نظرسنجی پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات در قالب «بررسی فعالیت و مصرف کالای فرهنگی در ایران» در سال ۹۹ انجام شده است ۳۳,۹درصد مخاطبان موسیقی در پاسخ به این سوال که «معمولا آهنگ‌های آلبوم‌های موسیقی را چگونه تهیه می‌کنید؟» گفته‌اند که آلبوم‌های موسیقی را از طریق دانلود مجانی اینترنتی تهیه می‌کنند. پس از آن ۱۹.۴درصد از طریق خرید اینترنتی، ۱۷.۶درصد خرید از فروشگاه‌های عرضه محصولات فرهنگی، ۱۱.۶درصد از طریق ضبط از رادیو و تلویزیون، ۹.۸درصد امانت از دوستان و آشنایان ۷.۵درصد از طریق خرید از سایر فروشگاه‌ها و دستفروشی‌ها، آلبوم‌های موسیقی خود را تهیه می‌کنند.
بنابراین با توجه به افزایش سرسام‌آور هزینه‌ها و تورم بیش از ۴۰ درصدی به نظر می‌رسد سهم ناچیز موسیقی از سبد خانوار ایرانی باز هم کوچک‌تر شود. با این حال توتونچیان معتقد است در این شرایط شاید سودی عاید تهیه‌کنندگان نشود اما چرخه صنعت موسیقی بعد از دو سال بیدار شده و خانواده‌های زیادی که مستقیم و غیرمستقیم به واسطه برگزاری یک کنسرت ارتزاق می‌کردند، دوباره فعال خواهند شد.
