دومین اختلال گسترده در سامانه سوخت در دو سال اخیر

صبح امروز (بیست و هفتم آذر) عملیات سوخت‌رسانی در برخی پمپ بنزین‌های تهران متوقف شد. در نهایت چند دقیقه بعد یک گروه هکری به نام «گنجشک درنده» در شبکه X با انتشار تصاویری ادعا کرد که آنها سیستم سوخت کشور را هک کرده‌اند. نام این گروه باید برای مقامات دولتی ایران آشنا باشد چرا که در آبان ماه سال 1400 نیز این گروه مدعی شد که سامانه هوشمند توزیع سراسری سوخت را هک کرده است. 

از تأیید تا تکذیب‌ها

 بعد از اختلال در شبکه سوخت کشور، نزدیک به ظهر امروز شرکت ملی پخش و پالایش نفتی، حمله هکری را تأیید و در اطلاعیه‌ای اعلام کرد که به خاطر بروز اختلال فنی در بعضی جایگاه‌های عرضه سوخت کشور که آن را ناشی از «توطئه معاندان» خواند، تا اطلاع ثانوی عرضه فرآورده‌های نفتی در جایگاه‌‌های عرضه سوخت، به صورت آفلاین انجام می‌شود. در این اطلاعیه تاکید شده که سهمیه سوخت مردم در کارت سوخت آنها محفوظ خواهد ماند و پس از رفع مشکل قابل استفاده خواهد بود.

در مقابل این اطلاعیه اما سازمان پدافند غیرعامل این مسئله را رد و تاکید کرد که نمی‌تواند در شرایط فعلی ادعاهای مطرح شده دشمن در مورد هک زیرساخت‌های سوخت کشور را تأیید کرد. در این اطلاعیه آمده است: «از لحظات اولیه بروز اختلال در سامانه هوشمند توزیع سوخت، تیم‌های واکنش اضطراری وزارت نفت با همکاری مجموعه پدافند غیرعامل وارد عمل شده و تصمیم‌های لازم برای رفع اختلال و استمرار خدمات زیرساخت سوخت صورت گرفت. در خصوص دلایل بروز اختلال، سازمان پدافند غیرعامل کشور تمام گزینه‌های محتمل از جمله نفوذ و هک را در نظر و تحت بررسی دارد، اما در شرایط فعلی نمی‌توان ادعاهای مطرح‌شده دشمن را تأیید کرد.»

همه جایگاه‌های سوخت درگیر نشد!

در چند ساعت گذشته صداوسیما با پخش گزارش‌های میدانی سعی کرده اعلام کند که اوضاع آرام است و همه جایگاه‌های سوخت درگیر از کارافتادگی نشده‌اند. همچنین وزیر نفت هم تاکید کرد که این اتفاق هیچ ارتباطی با افزایش قیمت سوخت ندارد.

در گام اول اسدلله قلی‌زاده، رئیس صنف جایگاه‌داران در رابطه با این اتفاق اعلام کرد: « ین موضوع در همه جایگاه‌ها وجود ندارد و تنها برخی جایگاه‌ها با این مسئله مواجه شده‌اند. افرادی که نیاز ضروری به بنزین ندارند، در چند ساعت آینده از مراجعه به جایگاه‌های سوخت خودداری کنند.» او دلیل این اختلال را به یک مشکل نرم‌افزاری در برخی از سامانه‌های هوشمند سوخت در برخی جایگاه‌های سوخت ارتباط داد. در همین زمان شبکه خبر از احتمال خرابکاری بیرونی اطلاع داد و این درحالی بود که پیش از آن «گروه هکری گنجشک درنده» مسئولیت حمله را قبول کرده بود. همچنین الجزیره هم به نقل از رادیو ارتش اسرائیل اعلام کرد که یک گروه هکر اسرائیلی این حمله سایبری به سیستم سوخت‌رسانی ایران را انجام داده است.

در ادامه جلیل سالاری، معاون وزیر نفت و مدیرعامل شرکت پخش و پالایش فرآوردهای نفتی در این باره به شبکه خبر توضیح داد که جایگاه‌های سوخت همین امروز به تدریج به حالت عادی خود باز می‌گردند. به گفته او تنها 60 درصد جایگاه‌ها با چالش کارت‌خوان‌های سوخت مواجه شدند و در حال حاضر به دلیل مشکل سوخت‌رسانی در برخی جایگاه‌های سوخت به صورت آفلاین انجام می‌شود.

از سوی دیگر جواد اوجی وزیر نفت نیز پیش‌بینی کرد که تا ساعت 15 امروز همه جایگاه‌های سوخت در همه استان‌ها به صورت دستی وارد مدار شوند.

گنجشک درنده از کجا می‌آید؟

این اولین بار نیست که گروه هکری «گنجشک درنده» ادعای هک به زیرساخت‌های کشور را اعلام می‌کند. این گروه در تابستان سال 1400 مسئولیت هک شرکت راه‌آهن کشور را بر عهده گرفته بود. همچنین آبان سال 1400 نیز سامانه هوشمند توزیع سراسری سوخت قطع شد. به دنبال این اتفاق گروه گنجشک درنده در کانال تلگرامی خود اعلام کرد که این کار را آنها انجام داده‌اند و به «نهادهای خدمات اضطراری» هشدار داده بودند تا سوخت تهیه کنند. در آن زمان این اختلال که 4 هزارو 300 پمپ بنزین را از کار انداخت، ابوالحسن فیروزآبادی، دبیر سابق شورای عالی فضای مجازی اعلام کرده که حمله سایبری به پمپ بنزین‌ها به سرعت برطرف شده است، اما در واقعیت نزدیک به یک هفته این اختلال ادامه داشت

در ادامه این حملات «گنجشک درنده» تیر ماه 1402 نیز مدعی شده بود که به شرکت صنایع فولات خوزستان نیز حمله سایبری کرده است. در اقدام جدید این گروه هکری که مدعی است به سیستم سوخت کشور مجدد نفود کرده است، برای اثبات ادعای خود تصاویر مختلفی را در شبکه اجتماعی X منتشر کرد و مدعی شد که شناسه ایستگاه‌های سوخت، اطلاعات سیستم‌های پرداخت، شبکه اصلی روابط مدیریت جایگاه‌های سوخت و عکس‌هایی از لحظاتی که داخل شبکه بوده‌اند را در اختیار دارند.