مردم سراغ نقره دیجیتال رفتند

ایران در سال ۱۴۰۳ با چالش‌های اقتصادی متعددی مواجه شد، از جمله تورم مزمن، کاهش ارزش پول ملی و محدودیت‌های ناشی از تحریم‌های بین‌المللی. بر اساس داده‌های موجود قیمت طلا به رقم‌های سرسام‌آوری رسیده و در لحظه نگارش این خبر مرز ۸ میلیون تومان به ازای هر گرم را نیز رد کرده است. این رقم برای بسیاری از خانوارهای ایرانی که درآمد متوسط آن‌ها به‌سختی به ۱۵۰ تا ۲۰۰ میلیون ریال در ماه می‌رسد، خرید طلای فیزیکی یا حتی دیجیتال را به گزینه‌ای دست‌نیافتنی تبدیل کرده است.

در این شرایط، نیاز به دارایی‌هایی که هم ارزش سرمایه را حفظ کند و هم با بودجه‌های محدود سازگار باشد، بیش از پیش احساس می‌شود. طلای دیجیتال با ارائه امکان خرید کسری طلا (حتی به میزان چند هزار تومان) بخشی از این نیاز را برآورده کرده است. با این حال، ظهور پلتفرم‌هایی که به عرضه نقره دیجیتال روی آورده‌اند، نشان‌دهنده تغییری اساسی در رفتار سرمایه‌گذاری است. نقره با قیمتی حدود ۴۱,۴۱۶.۹۹ ریال به ازای هر گرم در بازار ایران، گزینه‌ای مقرون‌به‌صرفه‌تر و فراگیرتر برای اقشار مختلف جامعه ارائه می‌دهد.

«میلاد درودی»، کارشناس ارشد بازار سرمایه، در گفت‌وگو با زومیت می‌گوید: «افزایش قیمت طلا، دسترسی به این دارایی را برای بخش بزرگی از جامعه محدود کرده است. در چنین شرایطی، سرمایه‌گذاران خرد به‌طور طبیعی به دنبال جایگزین‌هایی هستند که ارزش سرمایه را حفظ کند و در عین حال فشار مالی کمتری به همراه داشته باشد. نقره دیجیتال با قیمت مناسب و پتانسیل رشد خود، پاسخی به این نیاز کنونی بازار ایران است.»

وی می‌افزاید: «تحلیل‌های روان‌شناختی بازار نشان می‌دهد که در شرایط تورمی، تمایل به دارایی‌های امن و ملموس افزایش می‌یابد، زیرا اعتماد به پول نقد کاهش یافته و نقره با هزینه کمتر، این حس امنیت را فراهم می‌کند.»

طلای دیجیتال از اواخر سال ۱۴۰۳ به‌طور جدی در ایران مورد توجه قرار گرفت. پلتفرم‌های متعددی مانند دیجی‌کالا و تکنوگلد و میلی و ملی و چند ده اسامی دیگر با ارائه امکان خرید و فروش آنلاین طلا با پشتوانه فیزیکی، موفق به جلب اعتماد عمومی شدند. این پلتفرم‌ها با بهره‌گیری از فناوری، شفافیت در قیمت‌گذاری و ارائه گزینه تحویل فیزیکی طلا در صورت درخواست مشتری، راه را برای سرمایه‌گذاری دیجیتال هموار کردند و باوجود برخی مخالفت‌ها، تا پایان سال به کار خود ادامه دادند و احتمالا در سال جدید نیز مسیر روشن‌تری پیش رویشان باشد. موفقیت این مدل که اکنون ده‌ها پلتفرم فعال را شامل می‌شود، نشان‌دهنده استقبال گسترده جامعه ایران از دارایی‌های دیجیتال، دست‌کم در کالبد طلا، است.

درودی باور دارد که نقره دیجیتال پس از سربلندی طلای دیجیتال در بازار سرمایه‌ ایران می‌تواند از این الگو بهره‌مند شود. گزارش‌ها حاکی از آن است که چند پلتفرم در ایران عرضه نقره دیجیتال را آغاز کرده‌اند. این پلتفرم‌ها با تکیه بر تجربه طلای دیجیتال، از زیرساخت‌های مشابهی استفاده می‌کنند: ذخیره نقره فیزیکی در گاوصندوق‌های امن، امکان خرید با مبالغ اندک و ارائه گزینه بازخرید یا تحویل فیزیکی. این روند، نویدبخش ظهور بازاری جدید است که می‌تواند به‌سرعت در میان سرمایه‌گذاران ایرانی جایگاه خود را پیدا کند.

نقره برخلاف طلا که عمدتاً به‌عنوان ذخیره ارزش در شرایط بحرانی شناخته می‌شود، ویژگی‌های منحصربه‌فردی دارد که آن را به گزینه‌ای جذاب برای سرمایه‌گذاری دیجیتال تبدیل می‌کند. «ژوبین پارس» دیگر کارشناس اقتصادی در گفتگو با زومیت درباره ویژگی‌های نقره می‌گوید:‌ « نقره دسترسی‌پذیری اقتصادی دارد. در حال حاضر قیمت هر گرم نقره در ایران (۴۱,۴۱۶.۹۹ ریال) تقریباً نصف قیمت طلاست. این تفاوت به سرمایه‌گذاران با بودجه محدود امکان می‌دهد با مبالغ کمتر وارد بازار شوند و حجم بیشتری از دارایی را خریداری کنند.»

پارس همچنین باور دارد که تقاضای صنعتی رو به رشد در سطح جهانی، نقره را بیش از پیش مهم می‌سازد: «به دلیل کاربرد گسترده در صنایع پیشرفته مانند تولید پنل‌های خورشیدی، خودروهای الکتریکی و تجهیزات الکترونیکی، نقره از تقاضای رو به رشدی برخوردار است. بر اساس گزارش Silver Institute، تقاضای جهانی نقره تا سال ۲۰۲۵ به ۱.۲ میلیارد اونس خواهد رسید. قیمت نقره در بازار جهانی در سال ۲۰۲۴ به‌طور متوسط ۳۲ دلار به ازای هر اونس بوده و رشدی حدود ۱۲ درصد در سال را تجربه کرده است. در ایران نیز قیمت نقره در یک سال گذشته حدود ۱۵ درصد افزایش یافته که ناشی از تورم داخلی و همبستگی با بازار جهانی است.»

این کارشناس همچنین باور دارد موضوعی مثل تنوع‌بخشی به سبد سرمایه‌گذاری می‌تواند به رشد نقره دیجیتال در بین مردم نقش آفرینی کند: «در حالی که طلای دیجیتال به‌عنوان یک دارایی امن شناخته شده، نقره دیجیتال می‌تواند نقش مکملی ایفا کند و ریسک سبد سرمایه‌گذاری را کاهش دهد.»

درودی نیز در این خصوص به زومیت می‌گوید: «نقره صرفاً یک فلز ارزان‌تر از طلا نیست، بلکه یک فرصت استراتژیک است. ترکیب تقاضای صنعتی و پتانسیل رشد قیمت، آن را به گزینه‌ای مناسب برای سرمایه‌گذاران هوشمند تبدیل می‌کند که به دنبال تنوع‌بخشی و کاهش ریسک هستند.»

در سطح جهانی، نقره دیجیتال هنوز به گستردگی طلای دیجیتال فراگیر نشده، اما نشانه‌هایی از رشد آن مشاهده می‌شود. در آمریکا، پلتفرم‌هایی مانند OneGold امکان خرید نقره دیجیتال با پشتوانه فیزیکی را فراهم کرده‌اند. در هند، که بازار فلزات گران‌بها از اهمیت بالایی برخوردار است و از مصرف‌کنندگان اصلی نقره جهان به حساب می‌آید؛ برخی استارتاپ‌ها مدل‌های مشابهی را آزمایش می‌کنند. این پلتفرم‌ها با استفاده از فناوری بلاکچین، شفافیت و امنیت را تضمین می‌کنند و به سرمایه‌گذاران اجازه می‌دهند مالکیت نقره را به‌صورت کسری تجربه کنند.

قیمت جهانی نقره (حدود ۳۲ دلار به ازای هر اونس در اواسط ۲۰۲۴) در سال‌های اخیر رشدی چشمگیر داشته و به بالاترین سطح خود در ۱۲ سال گذشته رسیده است. این افزایش ناشی از تقاضای صنعتی و نگرانی‌های اقتصادی است و نشان می‌دهد نقره دیجیتال در ایران نیز می‌تواند از پتانسیل مشابهی برخوردار باشد. میلاد درودی در این‌باره به زومیت می‌گوید: «جهان نقره را به‌عنوان یک دارایی دوگانه می‌بیند: هم سرمایه‌گذاری و هم صنعتی. ایران می‌تواند با هزینه کمتر از این روند جهانی بهره‌مند شود، اما باید به نقش چین و هند توجه داشت؛ هرگونه تغییر در تقاضای این کشورها می‌تواند بازار را تحت تأثیر قرار دهد.»

با وجود پتانسیل بالای نقره دیجیتال، این بازار با چالش‌هایی مواجه است که نیازمند مدیریت دقیق است:

• اعتمادسازی: موفقیت طلای دیجیتال در ایران تا حدی مرهون ورود برندهای معتبر مانند دیجی‌کالا بود. نقره دیجیتال نیز به پلتفرم‌هایی با پشتوانه قوی و شفافیت بالا نیاز دارد تا نگرانی‌های مربوط به تقلب یا عدم تحویل فیزیکی برطرف شود.

• نظارت و رگولاسیون: بازار طلای دیجیتال در ایران هنوز فاقد چارچوب قانونی مشخص است و نقره دیجیتال نیز با این خلأ مواجه خواهد بود. نهادهای نظارتی باید وارد عمل شوند تا از سوءاستفاده‌ها جلوگیری کنند و استانداردهایی برای ذخیره‌سازی و معاملات وضع کنند. درودی می‌افزاید: «رگولاسیون در بازار طلای دیجیتال نیز هنوز شفاف نیست، اما این نباید مانع پیشرفت شود. تجربه کشورهایی مانند آمریکا با پلتفرم OneGold نشان می‌دهد که نظارت صحیح، شفافیت را افزایش می‌دهد و حضور دولت در این حوزه نه‌تنها آسیب‌رسان نیست، بلکه برای جلوگیری از سوءاستفاده‌ها ضروری است.»

• آگاهی عمومی: فرهنگ سرمایه‌گذاری در ایران به‌طور سنتی به طلا گرایش دارد. تغییر این ذهنیت و معرفی نقره به‌عنوان یک دارایی ارزشمند نیازمند آموزش و اطلاع‌رسانی گسترده است.

• ریسک‌های بازار: در صورت وقوع رکود اقتصادی جهانی، تقاضای صنعتی نقره (مانند استفاده در پنل‌های خورشیدی) ممکن است کاهش یابد و بر قیمت آن تأثیر منفی بگذارد. به عنوان مثال، در رکود سال ۲۰۰۸، قیمت نقره در چند ماه حدود ۲۰ درصد افت کرد.

شواهد فعلی، از جمله فعالیت چند پلتفرم نوپا در این حوزه، حاکی از حرکت این جریان به سمت رشد پیدا کردن در بازار سرمایه است. تحلیلگران معتقدند که نقره دیجیتال با توجه به قیمت پایین‌تر و پتانسیل رشد، می‌تواند در سال ۱۴۰۴ به یکی از گزینه‌های اصلی سرمایه‌گذاری در ایران تبدیل شود. درودی می‌گوید: «چنانچه پلتفرم‌ها اعتمادسازی کنند و دولت چارچوبی حداقلی ارائه دهد، نقره دیجیتال در سال ۱۴۰۴ می‌تواند از طلای دیجیتال پیشی بگیرد. این بازار هنوز بکر است و ظرفیت رشد بالایی دارد، اما همانطور که گفتم در هر حال باید ریسک رکود جهانی را نیز مدنظر قرار داد.»

نقره دیجیتال به‌عنوان یک نوآوری در بازار سرمایه‌گذاری ایران، در آستانه تبدیل شدن به یک ترند کلیدی قرار دارد. این دارایی با بهره‌گیری از موفقیت طلای دیجیتال، قیمت مقرون‌به‌صرفه و تقاضای رو به رشد جهانی، می‌تواند پاسخی به نیازهای اقتصادی مردم ایران در شرایط کنونی باشد. با این حال، موفقیت آن مستلزم ایجاد اعتماد، توسعه زیرساخت‌ها و آگاهی‌بخشی به جامعه است. در جهانی که فلزات گران‌بها همچنان به‌عنوان سپری در برابر ناپایداری‌های اقتصادی شناخته می‌شوند، نقره دیجیتال فرصتی است که نه‌تنها سرمایه‌گذاران ایرانی، بلکه فعالان بازارهای جهانی نیز نمی‌توانند از آن چشم‌پوشی کنند. طلای دیجیتال را فراموش کنید؛ نقره دیجیتال با گام‌هایی محکم در راه است. برای سرمایه‌گذاران، چشم‌انداز استراتژیک این است: بازار را با دقت رصد کنند، از پلتفرم‌های معتبر استفاده کنند و تحولات تقاضا در چین و هند را زیر نظر داشته باشند تا در صورت تغییر شرایط، آمادگی واکنش سریع را داشته باشند.