مسئله حیاتی قدرت پول ملی

علیرضا چیذری*

سقوط دو تریلیون دلاری بازار آمریکا در 20 دقیقه، در نتیجه سیاست‌های ترامپ که بازارها را لرزاند. اعلام تعرفه‌های جدید ترامپ روی بیش از 180 کشور باعث شد شاخص S&P 500 در کمتر از 20 دقیقه، پنج تریلیون دلار از ارزش خودش را از دست بدهد.

بین ساعت 4:25 تا 4:42 عصر (به وقت شرقی)، هر دقیقه این شاخص حدود 125 میلیارد دلار سقوط کرد. این افت ناگهانی، نگرانی‌های زیادی بین سرمایه‌گذاران ایجاد کرده است.

باید تأکید کرد که سیاست و بازی ترامپ (ملی‌گرایی اقتصادی)، ضعف بنیان نئولیبرالیسم را بیش از پیش عیان کرد. این در حالی است که هنگامی از افت سریع شاخص اقتصاد آمریکا، صحبتی به میان می‌آمد که دیگران آن را توهم می‌دانستند و به‌جای بحث علمی، روش تخریب طرف مقابل را‌ به کار گرفته و می‌گیرند.

جالب است که حتی در روش تخریب هم، ادبیات توهین‌آمیز به کار می‌برند، به‌جای آنکه مشخص کنند دقیقا کدام قسمت یک بحث علمی اشتباه است و بر اساس چه نظریه یا تئوری علمی اشتباه است.

به عنوان مثال، وقتی کسی به آنها بگوید شما مفهوم نرخ بهره در اقتصاد را نمی‌دانید و سال‌هاست سیاست انبساطی را به‌جای انقباضی به کار برده‌اید، بگوید شما مفهوم و محدودیت، تئوری‌ها را نفهمیده‌اید، بگوید شما وجود روابط پیوسته در اقتصاد را نفهمیده‌اید، شما مفهوم کاهش ارزش پول در نتیجه کاهش تقاضای آن را نفهمیده‌اید، شما مفهوم دارایی مالی بی‌نام و ماهیت و آثار آن و تراز نرخ ارز با بازار غیر‌رسمی قاچاق را نفهمیده‌اید، شما مفهوم و تفاوت ماهوی دو بازار ارز در کشور را نفهمیده‌اید و‌... .

نکته غم‌انگیز اینجاست که بعضا این افراد سال‌ها در کسوت مشاور نهادهای مهم و تأثیرگذار کشور بوده‌اند.

در مجموع باید گفت که قطب‌بندی جدید دنیا نه براساس روش‌های سنتی، بلکه بر اساس قدرت اقتصادی و ارزش پول ملی شکل می‌گیرد و در این میان اگر ایران می‌خواهد که در این معادلات قدرت حرفی برای گفتن داشته باشد، باید در اندیشه روش‌هایی باشد که تورم را مهار کرده و قدرت پول ملی را تقویت می‌کند، وگرنه کشوری که اقتصاد آن تضعیف شود، باید منتظر هرگونه بحرانی باشد. چنان‌که مصادیق فراوانی در این زمینه در دنیا وجود دارد و می‌تواند برای ایران عبرت‌آموز باشد.

*محقق و رئیس انجمن تأمین و صادرکنندگان تجهیزات پزشکی و دارویی