چه مسیرهایی برای عبور از بحران آب تهران وجود دارد؟

لزوم مدیریت مصرف به‌ویژه در بخش‌های پرمصرفی همچون خانگی، فضای سبز و ادارات امسال بیش از پیش احساس می‌شود، استفاده از تجهیزات کاهنده مصرف آب به‌عنوان یکی از راهکارهای موثر، توانسته در بسیاری از کشورها نقش مهمی در کنترل بحران آب ایفا کند کاری که در کشورمان نیز اجرای آن ضروری است.

 

با توجه به روند افزایشی مصرف و کاهش بارش‌ها، بهره‌گیری از تجهیزات جدید همچون نصب کاهنده بر روی شیرآلات بهداشتی می‌تواند به‌عنوان یک ضرورت، نه صرفا یک انتخاب تلقی و اجرایی شود.

 

با توجه به اینکه در منازل مسکونی، بیش از ۶۰ درصد مصرف آب به سرویس‌های بهداشتی، حمام و آبیاری حیاط مربوط می‌شود. نصب سردوش‌های کم‌مصرف، فلاش‌تانک‌های دو مرحله‌ای، شیرآلات هوشمند و وسایلی که جریان هوا را با آب ترکیب می‌کنند، می‌تواند تا ۳۰ درصد از مصرف آب را کاهش دهد بدون اینکه کیفیت زندگی تحت تاثیر قرار گیرد، این تجهیزات به‌راحتی قابل نصب است و با وجود تحمیل هزینه‌ به خانوارها، اما بازدهی بالایی دارند.

 

همچنین در ادارات و مراکز تجاری که مصرف آب بیشتر به سرویس‌های عمومی و نظافت محیط اختصاص دارد، استفاده از شیرآلات حساس به حرکت (چشمی)، فلاش‌وال‌های زمان‌دار و دستگاه‌های تصفیه آب مرکزی می‌تواند تاثیر قابل‌ توجهی در کاهش مصرف داشته باشد به‌ویژه در ساختمان‌های پرتردد ابن اقدامات صرفه‌جویی چشمگیری در حجم کل مصرف دارد.

 

 

نصب تجهیزات کاهنده آب در اماکن اداری دنبال شود

 

فرماندار تهران چندی پیش در جلسه‌ای با بیان اینکه مردم به مسوولان نگاه می‌کنند پس اگر خودمان مصرف را مدیریت کرده و الگو را رعایت نکنیم، آنها نیز رعایت نخواهند کرد، گفته بود: نصب تجهیزات کاهنده مصرف آب در اماکن اداری باید با جدیت تمام دنبال شود.

 

حسین خوش‌اقبال همچنین بر اهمیت مساله فرهنگ‌سازی و طریق صحیح مصرف آب و منابع آبی تاکید و مردم را به رعایت اصول و الگوی صرفه‌جویی دعوت کرده بود.

 

برخی ارزیابی‌ها نشان می‌دهد که تنها با نصب شیرآلات هوشمند تا ۵۰ درصد از اتلاف آب در محیط‌های اداری قابل جلوگیری است.

 

در بوستان‌ها و فضاهای سبز شهری نیز سیستم‌های آبیاری قطره‌ای، هوشمند و زمان‌بندی‌شده به‌عنوان جایگزین سیستم‌های سنتی، توانسته‌ میزان مصرف آب را به کمتر از نصف برسانند.

 

یکی از معضلات جدی در مدیریت منابع آب شهری، استفاده از آب شرب برای آبیاری فضاهای سبز است که هم از لحاظ اقتصادی و هم زیست‌محیطی ناپایدار تلقی می‌شود لذا با جایگزینی تجهیزات مدرن، امکان استفاده بهینه از منابع آب خاکستری، پساب تصفیه شده یا حتی آب باران برای این منظور فراهم می‌شود.

 

کشورهایی مانند استرالیا که با بحران‌های جدی کم‌آبی مواجه بوده‌اند، تجربه‌های موفقی در ترویج و استفاده از تجهیزات کاهنده مصرف آب دارند.

 

در این کشور، نصب چنین تجهیزاتی در ساختمان‌های جدید الزامی است و شهروندان برای نوسازی شیرآلات یا نصب سیستم‌های آبیاری هوشمند، مشمول دریافت یارانه می‌شوند همین رویکرد در کاهش مصرف خانگی تا ۴۰ درصد نقش داشته است.

 

البته در ایران با وجود بحران آبی شدید، نرخ نفوذ تجهیزات کاهنده مصرف آب در مقایسه با کشورهای پیشرو بسیار پایین است.

 

برخی موانع موجود در این بخش شامل عدم آگاهی عمومی، نبود حمایت مالی و قیمت بالای برخی تجهیزات نسبت به نمونه‌های معمولی است.

 

تجربه شهرهایی مانند مشهد و یزد که اجرای آزمایشی برخی از این طرح‌ها را آغاز کرده‌اند، نشان داده که تاثیرات مثبتی در کاهش مصرف داشته‌اند.

 

یکی دیگر از چالش‌های موجود، فرهنگ مصرف در خانواده‌هاست، بسیاری از مردم گمان می‌کنند که تجهیزات کاهنده باعث افت فشار یا کاهش راحتی در استفاده از آب می‌شوند در حالیکه پیشرفت فناوری باعث شده با این محصولات بدون کاهش کارایی، آب کمتری مصرف شود.

 

استفاده از این تجهیزات از منظر اقتصادی در بلندمدت موجب کاهش هزینه آب مصرفی می‌شود و در بسیاری از موارد، هزینه خرید و نصب این ابزارها در کمتر از یکسال از محل صرفه‌جویی در مصرف آب جبران می‌شود این موضوع به‌ویژه برای نهادهای عمومی و مجتمع‌های بزرگ، جذابیت اقتصادی بالایی دارد.

 

 

اجرای برخی اقدامات برای صرفه‌جویی میلیون‌ها مترمکعب آب

با توجه به اینکه در تهران بخش قابل‌توجهی از منابع آب صرف مصارف خانگی می‌شود، سرمایه‌گذاری در بهینه‌سازی مصرف در این بخش می‌تواند اثر بخش‌تر از ساخت پروژه‌های پرهزینه انتقال آب باشد.

 

اقداماتی مانند نصب سردوش کم‌مصرف یا تعویض شیرآلات در مقیاس ملی، در مجموع می‌تواند میلیون‌ها مترمکعب صرفه‌جویی آب در روز، ماه و سال در پی داشته باشد.

 

نهادهای مربوط نیز می‌تواند با ارائه مشوق‌هایی همچون تخفیف مالیاتی، یارانه برای خرید تجهیزات، یا کاهش تعرفه واردات محصولات با راندمان بالا، نقش مهمی در ترویج این الگو ایفا کنند.

 

همچنین شهرداری‌ها با الزام به نصب تجهیزات کاهنده در ساختمان‌های جدید، می‌توانند استانداردسازی مصرف را در ساخت و سازهای جدید الزامی کرده و در کاهش مصرف آب پیش رو باشند.

 

آینده مدیریت مصرف آب در گرو اصلاح الگوی مصرف و بکارگیری فناوری‌های جدید است بدون این رویکرد، هرگونه توسعه زیرساختی نمی‌تواند پاسخگوی افزایش تقاضا باشد.

 

الگوهای جهانی نشان می‌دهد که حتی در پرجمعیت‌ترین و خشک‌ترین مناطق جهان نیز با مدیریت دقیق، مصرف پایدار قابل دستیابی است. استفاده از تجهیزات کاهنده مصرف آب نه‌تنها یک انتخاب زیست‌محیطی هوشمندانه، بلکه یک ضرورت اقتصادی و اجتماعی در شرایط بحرانی فعلی کشور محسوب می‌شود.

 

برای عبور از بحران کم‌آبی، باید از راهکارهایی استفاده کرد که همزمان کم‌هزینه، فراگیر و اثربخش باشند و تجهیزات کاهنده آب، یکی از قابل‌ اتکاترین این راهکارها است