چالش‌های هند در توسعه بندر چابهار
بندر چابهار همواره به‌عنوان یک پروژه استراتژیک برای هند مطرح بوده است.
به گزارش گروه رسانه ای شرق؛ این کشور با سرمایه‌گذاری در این بندر تلاش داشت تا مسیری تجاری برای دسترسی مستقیم به افغانستان و آسیای مرکزی ایجاد کند و هم‌زمان وابستگی به مسیرهای پاکستان را کاهش دهد. با این حال، تغییر در سیاست‌های ایالات متحده و لغو معافیت‌های تحریمی مرتبط با این بندر، برنامه‌های دهلی نو را با چالش‌های جدی مواجه کرده است.
تغییر سیاست‌های آمریکا و تأثیر آن بر آینده چابهار
بر اساس گزارش اوراسیا ریویو، دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور پیشین ایالات متحده، در تاریخ ۶ فوریه یادداشتی را امضا کرد که طی آن، تمامی معافیت‌های تحریمی مرتبط با ایران، از جمله معافیت‌های مربوط به بندر چابهار، حذف شد.
لغو این معافیت‌ها نه‌تنها هند را در تأمین مالی و توسعه این بندر با مشکلاتی مواجه کرده، بلکه اهمیت استراتژیک چابهار را نیز کاهش داده است. مسیرهای تجاری پایدار نیاز به چارچوب‌های سیاسی باثبات و حمایت بین‌المللی دارند، اما در شرایط کنونی، پروژه چابهار با ابهام و عدم اطمینان روبه‌رو شده است.
اهمیت استراتژیک چابهار برای هند و چالش‌های پیش رو
هند بندر چابهار را یک زیرساخت کلیدی برای گسترش نفوذ اقتصادی و ژئوپلیتیکی خود در منطقه می‌داند. توسعه این بندر، بخشی از راهبرد هند برای کاهش وابستگی به پاکستان و تقویت موقعیت خود در افغانستان و آسیای مرکزی بوده است.
در مقابل، بندر گوادر، که تحت حمایت چین و پاکستان توسعه یافته است، به‌عنوان یک رقیب مستقیم برای چابهار شناخته می‌شود. کریدور اقتصادی چین-پاکستان (CPEC) که شامل توسعه بندر گوادر است، دسترسی مستقیم چین به دریای عرب را فراهم کرده و موقعیت این کشور را در تجارت منطقه‌ای تقویت کرده است.
دهلی نو با سرمایه‌گذاری در چابهار، قصد داشت جایگاه پاکستان را در منطقه تضعیف کند و از این بندر به‌عنوان ابزاری ژئوپلیتیکی برای مقابله با چین استفاده کند. با این حال، لغو معافیت‌های تحریمی آمریکا، محاسبات استراتژیک هند را دچار اختلال کرده و سرمایه‌گذاری‌های این کشور را در معرض خطر قرار داده است.
واکنش افغانستان به تحولات اخیر
دولت افغانستان که همواره از بندر چابهار به‌عنوان جایگزینی برای مسیر تجاری پاکستان حمایت می‌کرد، اکنون در شرایط دشواری قرار گرفته است. عدم قطعیت در آینده این بندر، کابل را مجبور کرده تا در استراتژی‌های تجاری و دیپلماتیک خود بازنگری کند و بررسی مجدد روابط اقتصادی خود با هند و پاکستان را در دستور کار قرار دهد.
تحریم‌های جدید آمریکا و تعلیق معافیت‌های چابهار، دسترسی افغانستان به مسیرهای تجاری پایدار را دشوارتر کرده است. در چنین شرایطی، این کشور ممکن است مجبور شود که به مسیرهای تجاری پاکستان، که همچنان از حمایت بین‌المللی برخوردار است، تکیه کند.
چین و پاکستان؛ برندگان بازی ژئوپلیتیکی؟
در حالی که هند برای سرمایه‌گذاری در بندر چابهار با چالش‌های متعددی روبه‌رو است، پاکستان و چین با توسعه پروژه‌های مشترک در قالب کریدور اقتصادی چین-پاکستان (CPEC) جایگاه خود را به‌عنوان یک مرکز تجاری استراتژیک منطقه‌ای تقویت کرده‌اند.
تحریم‌های بین‌المللی تأثیری بر پروژه‌های تجاری مرتبط با چین و پاکستان نداشته است، زیرا اسلام‌آباد توانسته حمایت‌های مالی و تأییدیه‌های لازم برای ادامه توسعه این پروژه را دریافت کند. علاوه بر این، بنگلادش نیز در پروژه‌های کریدور چین-پاکستان سرمایه‌گذاری کرده و از این طریق، امنیت اقتصادی بیشتری برای خود ایجاد کرده است.
در مقابل، پروژه چابهار که تحت حمایت هند قرار دارد، همچنان تحت تأثیر تحولات ژئوپلیتیکی قرار گرفته است و به دلیل وابستگی به تصمیمات سیاسی آمریکا، دچار عدم ثبات و نااطمینانی شده است.
چالش‌های پیش‌روی هند در رقابت منطقه‌ای
امتناع آمریکا از اعطای معافیت تحریمی به چابهار، آینده این پروژه را در ابهام فرو برده است.
سرمایه‌گذاری گسترده هند در این بندر در معرض تهدیدهای جدی قرار دارد.
پاکستان با توسعه زیرساخت‌های خود، موقعیت تجاری برتری در جنوب آسیا کسب کرده است.
چین از طریق کریدور اقتصادی چین-پاکستان (CPEC) به مزایای استراتژیک قابل‌توجهی دست یافته است.
