برگ برنده ترامپ برای ترکیه
در حالی که کشورهای اروپایی به‌دنبال تقویت توان دفاعی خود و یافتن تضمین‌هایی برای امنیت اوکراین در صورت حصول توافق آتش‌بس پیشنهادی واشنگتن هستند؛ برخی از دیپلمات‌ها و تحلیلگران معتقدند که ترکیه می‌تواند در بازسازی ساختار امنیتی اروپا در قامت یک شریک بالقوه مهم، ظاهر شود.
به گزارش گروه رسانه ای شرق،دونالد توسک، نخست‌وزیر لهستان در حالی که تلاش می‌کرد رجب طیب اردوغان، رئیس‌جمهوری ترکیه را متقاعد کند تا نقشی در تأمین صلح بین اوکراین و روسیه ایفا کند، روز چهارشنبه دوازدهم مارس (۲۲ اسفند) اعلام کرد که در دیدار با وی به یک «دستاورد تاریخی» دست یافته است.
آقا توسک گفت: «من با یک پیشنهاد روشن پیش رئیس‌جمهور اردوغان رفتم، و آن این بود که ترکیه باید بیشترین مسئولیت مشترک ممکن در روند صلح [در اوکراین] را بر عهده بگیرد.»
سفر نخست‌وزیر لهستان به آنکارا پس از دیدار روز سه‌شنبه مقامات اوکراینی و آمریکایی در عربستان سعودی انجام شد، جایی که دو کشور بر سر پیشنهاد آتش‌بس فوری ۳۰ روزه توافق کردند، البته به شرطی که روسیه آن را بپذیرد.
با این حال، کشورهای اروپایی از طرح دونالد ترامپ، رئیس‌جمهوری آمریکا برای پایان دادن به جنگ اوکراین نگران هستند. این طرح خط مشی سیاست واشنگتن را دگرگون کرده، احتمال عادی‌سازی روابط واشنگتن با مسکو را افزایش داده و فشارها بر کی‌یف، پس از تنش لفظی با ولودیمیر زلنسکی، رئیس‌جمهوری اوکراین در کاخ سفید را بیشتر کرده است. مهم‌تر از همه اینکه این تحولات می‌تواند روابط فراآتلانتیکی را به خطر بیندازد.
فرصتی کم‌سابقه برای ترکیه در تعامل با اروپا
تحلیلگران معتقدند که تلاش اروپا برای حفظ توان نظامی اوکراین، تأمین تضمین‌های امنیتی و تقویت توان دفاعی خود بدون وابستگی به واشنگتن، فرصتی کم‌سابقه برای ترکیه ایجاد کرده است تا روابط خود را با اروپا عمیق‌تر کند.
این فرصت تاریخی در حالی برای ترکیه بوجود آمده است که اختلافات دیرینه در مورد نقض حاکمیت قانون در ترکیه، اختلافات دریایی ترکیه با یونان و قبرس، و بن‌بست طولانی‌مدت در مسیر عضویت ترکیه در اتحادیه اروپا، همچنان پابرجاست.
سنان اوغان، دیپلمات پیشین ترکیه و رئیس «مرکز مطالعات اقتصادی و سیاست خارجی / EDAM» دراین‌باره به خبرگزاری رویترز گفت: «کشورهای اروپایی که تاکنون تصور می‌کردند می‌توانند ترکیه را نادیده بگیرند، اکنون متوجه شده‌اند که دیگر چنین امکانی ندارند.»
پیشنهادهای ترکیه برای مشارکت در صلح اوکراین و بازسازی ساختار امنیتی اروپا
دونالد توسک، نخست‌وزیر لهستان در سخنانی پس از دیدار با رجب طیب اردوغان در آنکارا گفت که او پیشنهادی «واضح» برای ترکیه آورده است تا «بیشترین مسئولیت مشترک ممکن» را برای برقراری صلح در اوکراین و ثبات منطقه‌ای بر عهده بگیرد.
یک دیپلمات ارشد اروپایی اظهار داشت که ترکیه «دیدگاه‌های بسیار مهمی» درباره آنچه برای دستیابی به صلح در اوکراین لازم است، دارد.
اردوغان و هاکان فیدان، وزیر امور خارجه ترکیه اعلام کرده‌اند که اروپا باید ترکیه را در بازسازی ساختار امنیتی خود به‌طور «پایدار و بازدارنده» وارد کند.
یک مقام ترکیه‌ای که خواست نامش فاش نشود، در گفتگو با رویترز گفت که هنوز برنامه‌های مشخصی برای ساختار امنیتی جدید اروپا یا مشارکت‌های احتمالی ترکیه در آن وجود ندارد، اما برخی اقدامات می‌توانند همکاری‌ها را پیش ببرند.
این مقام ترکیه‌ای گفت: «به‌جای اینکه ترکیه به‌صورت علی‌السویه در پروژه‌ها گنجانده شود، منطقی‌تر آن است که اروپا به‌دنبال شراکت‌های جامع‌تر باشد. برای مثال، آن‌ها می‌توانند با گنجاندن ترکیه در برنامه تسهیلات صلح اروپا شروع کنند.» تسهیلات صلح اروپا ابتکاری از سوی اتحادیه اروپا برای حمایت از اوکراین است.
یک مقام وزارت دفاع ترکیه پیش‌تر گفته بود که آنکارا و اروپا از قبل منافع مشترکی - از مقابله با تروریسم گرفته تا مهاجرت - داشته و مشارکت کامل ترکیه در تلاش‌های دفاعی اتحادیه اروپا برای اینکه اروپا بتواند به یک بازیگر جهانی تبدیل شود، حیاتی بوده است. این مقام افزود که ترکیه آماده است تا هر آنچه در توان دارد برای کمک به شکل‌گیری چارچوب امنیتی جدید انجام دهد.
چالش‌های روابط ترکیه با روسیه
تحلیلگران معتقدند که با وجود فرصت‌های موجود، موضع ترکیه در برابر روسیه همچنان باید محک بخورد. آنکارا پس از حمله مسکو به اوکراین از تحمیل تحریم‌ها امتناع کرد و هنوز روابط قوی در زمینه انرژی، گردشگری و تجارت با روسیه دارد.
آقای اوغان در این‌باره گفت: «سوال اساسی که پیش روی ترکیه قرار دارد، مساله روابط با روسیه است زیرا اساس چارچوب امنیتی اروپا بر این است که روسیه به‌عنوان یک تهدید در نظر گرفته شود.» وی افزود که آنکارا باید یک طرف را انتخاب کرده و موضع خود را در قبال روسیه مشخص کند تا نقش امنیتی بزرگ‌تری در این چارچوب ایفا کند.
ترکیه از اوکراین در زمینه نظامی حمایت کرده و از تمامیت ارضی و حاکمیت این کشور دفاع کرده است. آنکارا در هفته‌های نخست جنگ میزبان مذاکرات صلح بود و پیشنهاد کرده است که در آینده نیز میزبان گفتگوها باشد. همچنین ترکیه در تلاش است تا توافق ایمنی ناوبری در دریای سیاه را احیا کند.
یک منبع از وزارت دفاع ترکیه هفته گذشته گفت که این کشور ممکن است در صورت اعلام آتش‌بس، به مشارکت در مأموریت نیروهای حافظ صلح در اوکراین فکر کند.
یورونیوز فارسی را در ایکس دنبال کنید
متین غوراک، رئیس ستاد ارتش ترکیه در نشست رؤسای ستاد ارتش‌های اروپایی که روز سه‌شنبه یازدهم مارس (۲۱ اسفند) در پاریس برگزار شد، شرکت کرد و با همتایان خود از بریتانیا و فرانسه ملاقات داشت. آن‌ها همچنین درباره استقرار نیروها بحث کرده‌اند.
نشست رؤسای ستاد ارتش‌های اروپایی در پاریسآسوشیتدپرس
یک دیپلمات اروپایی دیگر گفت که مشارکت ترکیه در تضمین‌های امنیتی برای اوکراین حیاتی است.
این فرد با اشاره به حمایت روسیه از بشار اسد، رئیس‌جمهور مخلوع سوریه و حمایت ترکیه از شورشیان مخالف او در طی این سال‌ها گفت: «منافع اردوغان هم‌اکنون با [اروپا] هماهنگ است، به‌ویژه چون دیگر آن تکاپوی همیشگی با روسیه در سوریه را ندارد.»
وی افزود: «بنابراین، به نوعی می‌توان گفت که شرایط برای آن‌ها فراهم شده است که در تضمین‌های آینده اروپا برای اوکراین نقش ایفا کنند.»
