روز موعود ترامپ برای «آزادسازی» تجاری آمریکا؟

به گزارش گروه رسانه ای شرق، با بالا گرفتن جنگ‌های تجاری که دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا، به راه انداخته، تمام نگاه‌ها به روز چهارشنبه دوخته شده است. ترامپ بارها دوم آوریل را «روز آزادسازی» نامیده و وعده داده مجموعه‌ای از تعرفه‌ها (مالیات بر واردات از کشورهای دیگر) را رونمایی کند که به گفته او، آمریکا را از وابستگی به کالاهای خارجی رها خواهد کرد. برای رسیدن به این هدف، ترامپ اعلام کرده تعرفه‌های «متقابل» وضع خواهد کرد تا با عوارضی که سایر کشورها بر محصولات آمریکایی اعمال می‌کنند، برابری کند.

ابهام در جزئیات

اما هنوز ابهامات زیادی در مورد نحوه اجرای واقعی این عوارض وجود دارد. کارولین لیویت، سخنگوی کاخ سفید، روز دوشنبه گفت ترامپ روز چهارشنبه برنامه‌های خود را برای وضع تعرفه‌های متقابل بر تقریباً تمام شرکای تجاری آمریکا اعلام خواهد کرد، اما تاکید کرد که جزئیات نهایی توسط شخص رئیس‌جمهور اعلام می‌شود.

ترامپ از زمان روی کار آمدن در چند ماه گذشته، در تهدید به اعمال تعرفه بسیار تهاجمی عمل کرده است، هرچند برخی منتقدان می‌گویند او با اقدامات تجاری متناقض و گاه‌وبی‌گاه خود، باعث سردرگمی نیز شده است. همین موضوع، پیش‌بینی دقیق اقدامات، تاخیرها یا آشفتگی‌های احتمالی در این هفته را بسیار دشوارتر می‌کند.

ترامپ استدلال می‌کند که تعرفه‌ها از صنایع ایالات متحده در برابر رقابت ناعادلانه خارجی محافظت می‌کنند، برای دولت فدرال درآمدزایی دارند و اهرم فشاری برای گرفتن امتیاز از سایر کشورها فراهم می‌کنند. اما اقتصاددانان تأکید می‌کنند که تعرفه‌های گسترده با نرخ‌هایی که ترامپ پیشنهاد داده، می‌تواند نتیجه معکوس داشته باشد. تعرفه‌ها معمولاً از طریق افزایش قیمت‌ها به مصرف‌کننده منتقل می‌شوند و کسب‌وکارها در سراسر جهان نیز اگر هزینه‌هایشان بالا رفته و فروششان کاهش یابد، ضرر زیادی خواهند کرد.

مالیات‌های وارداتی که هم‌اکنون اجرا می‌شوند، همراه با عدم قطعیت در مورد اقدامات تجاری آینده و تلافی‌های احتمالی، پیشاپیش بازارهای مالی را متلاطم کرده، اعتماد مصرف‌کننده را کاهش داده و بسیاری را با سوالاتی مواجه کرده که می‌تواند استخدام و سرمایه‌گذاری را به تأخیر بیندازد. آنچه باید بدانید این است:

جزئیات برنامه‌های ترامپ همچنان نامشخص است. تعرفه‌های متقابل می‌توانند به شکل عوارض محصول به محصول، یا میانگین‌های گسترده‌تری که بر تمام کالاهای هر کشور اعمال می‌شود، یا شاید شکل کاملاً متفاوتی داشته باشند. نرخ‌ها می‌توانند منعکس‌کننده عوارضی باشند که سایر کشورها اعمال می‌کنند و همچنین مالیات بر ارزش افزوده و یارانه‌های آن‌ها به شرکت‌های داخلی را نیز در بر گیرند. پیتر ناوارو، مشاور تجاری کاخ سفید، به «فاکس نیوز ساندی» گفت که این تعرفه‌ها می‌توانند سالانه ۶۰۰ میلیارد دلار درآمد ایجاد کنند که به معنای نرخ متوسط ۲۰ درصد است. ترامپ از وضع مالیات بر اتحادیه اروپا، کره جنوبی، برزیل و هند، در کنار سایر کشورها، از طریق این عوارض صحبت کرده است.

لیویت گفت چندین پیشنهاد توسط مشاوران به ترامپ ارائه شده است. او افزود که رئیس‌جمهور تصمیم نهایی را خواهد گرفت، اما در حال حاضر هیچ‌گونه معافیت سراسری برای هیچ کشوری از این تعرفه‌ها در نظر گرفته نشده است.

از خودرو تا فولاد

مالیات‌های وارداتی که قبلاً به تعویق افتاده بودند، ممکن است خیلی زود اجرایی شوند. به عنوان مثال، تأخیر یک ماهه ترامپ برای بسیاری از کالاهای کانادا و مکزیک، قرار است در اوایل آوریل به پایان برسد. اوایل این ماه، ترامپ در پلتفرم رسانه اجتماعی خود، تروث سوشال، نوشت که تمدید اعطا شده برای واردات مکزیک تحت پوشش توافقنامه ایالات متحده-مکزیک-کانادا (USMCA) تا دوم آوریل ادامه دارد. اما تأیید بیشتری در مورد تاریخ مشخص از آن زمان صادر نشده است.

ترامپ گفته است که از روز چهارشنبه، تعرفه ۲۵ درصدی بر تمام واردات از هر کشوری که نفت یا گاز از ونزوئلا خریداری می‌کند (که شامل خود ایالات متحده نیز می‌شود) وضع خواهد کرد - علاوه بر اعمال تعرفه‌های جدید بر خود این کشور آمریکای جنوبی. تعرفه‌های ۲۵ درصدی او بر واردات خودرو از روز پنجشنبه شروع به جمع‌آوری خواهد شد و مالیات بر خودروهای کاملاً وارداتی از نیمه‌شب آغاز می‌شود. قرار است این تعرفه‌ها در هفته‌های بعد، تا سوم ماه مه، به قطعات خودروی مربوطه نیز گسترش یابد. کاخ سفید می‌گوید انتظار دارد سالانه ۱۰۰ میلیارد دلار درآمد از این عوارض جدید کسب کند، اما اقتصاددانان تأکید می‌کنند که این اقدام تجاری، زنجیره تأمین جهانی صنعت خودرو را مختل کرده و منجر به افزایش قیمت‌ها برای مصرف‌کنندگان خواهد شد.

ترامپ از ۴ فوریه تعرفه ۱۰ درصدی بر تمام واردات چین اعمال کرد، عوارضی که بعداً از ۴ مارس به ۲۰ درصد افزایش داد. چین نیز با تعرفه‌های تلافی‌جویانه بر طیفی از کالاهای آمریکایی، از جمله تعرفه ۱۵ درصدی بر محصولات زغال‌سنگ و گاز طبیعی مایع و تعرفه ۱۰ درصدی بر نفت خام آمریکا که از ۱۰ فوریه اجرایی شد، پاسخ داده است. چین همچنین از ۱۰ مارس تعرفه‌هایی تا ۱۵ درصد بر صادرات کلیدی کشاورزی آمریکا اعمال کرد.

تعرفه‌های گسترده‌تر ترامپ بر فولاد و آلومینیوم نیز اوایل این ماه اجرایی شد. هر دو فلز اکنون با نرخ ۲۵ درصد مشمول مالیات هستند - دستور ترامپ برای حذف معافیت‌های فولاد و افزایش عوارض آلومینیوم از مالیات‌های وارداتی که قبلاً در سال ۲۰۱۸ وضع کرده بود، از ۱۲ مارس اجرایی شد.

واکنش شرکای تجاری

کانادا و مکزیک، دو شریک تجاری بزرگ آمریکا، نیز با تعرفه‌های سنگینی روبرو شده‌اند. اوایل این ماه، ترامپ تأخیر جزئی و یک ماهه‌ای را برای تعرفه‌های ۲۵ درصدی خود بر هر دو کشور اجرا کرد - مالیات بر واردات مرتبط با خودرو و همچنین کالاهایی که با توافقنامه ۲۰۲۰ ایالات متحده-مکزیک-کانادا مطابقت دارند را تا اوایل آوریل به تعویق انداخت. اما سایر واردات همچنان مشمول عوارض هستند، به علاوه عوارض ۱۰ درصدی پایین‌تر بر پتاس و محصولات انرژی کانادا. در پاسخ به این تعرفه‌ها، و همچنین مالیات‌های جدید واردات فولاد و آلومینیوم، کانادا مجموعه‌ای از اقدامات متقابل به ارزش میلیاردها دلار بر کالاهای آمریکایی را به اجرا گذاشته است. در همین حال، مکزیک هنوز به طور رسمی عوارض جدیدی اعمال نکرده است - که نشان می‌دهد ممکن است همچنان امیدوار به کاهش تنش در جنگ تجاری باشد، اگرچه این کشور قبلاً قول تلافی در برابر اقدامات ترامپ را داده بود.

اعمال تعرفه‌های بیشتر از سوی ترامپ محتمل به نظر می‌رسد و رئیس‌جمهور همچنین تهدید به وضع مالیات بر واردات محصولاتی مانند مس، الوار، داروهای دارویی و تراشه‌های کامپیوتری کرده است. بسیاری از کشورها نیز قول اقدامات تلافی‌جویانه داده‌اند - اگر مانند کانادا قبلاً آن‌ها را اعمال نکرده باشند.

ترامپ گفته است که تا پس از اعمال تعرفه‌های روز چهارشنبه، با کشورهای دیگر مذاکره نخواهد کرد، هرچند اعلام کرده که مالیات ۲۵ درصدی او بر واردات خودرو دائمی خواهد بود.

در پاسخ به تعرفه‌های فولاد و آلومینیوم ترامپ، اتحادیه اروپا اقداماتی را بر روی کالاهای آمریکایی به ارزش حدود ۲۶ میلیارد یورو (۲۸ میلیارد دلار) اعلام کرد - که محصولات فولادی و آلومینیومی، و همچنین گوشت گاو، مرغ، بوربون (نوعی ویسکی)، موتورسیکلت، کره بادام زمینی و شلوار جین آمریکایی را هدف قرار می‌دهد. این بلوک ۲۷ عضوی قصد داشت این اقدام تجاری تلافی‌جویانه را در دو مرحله، در روز سه‌شنبه و ۱۳ آوریل، اجرا کند، اما بعداً اعلام کرد که آن را تا اواسط آوریل به تعویق می‌اندازد، بدون اینکه تاریخ مشخصی را اعلام کند.

در همین حال، طبق گزارش رسانه‌های دولتی چین، ژاپن، کره جنوبی و چین در حال برنامه‌ریزی برای پاسخ مشترک به تعرفه‌های ایالات متحده هستند.