|

آیا زلنسکی در مسیر اشتباهی گام برمی‌دارد؟

جنگ اوکراین که در فوریه ۲۰۲۲ آغاز شد، همچنان یکی از بحرانی‌ترین درگیری‌های نظامی در اروپا‌ست. در سال ۲۰۲۵، با روی کار آمدن دولت جدید آمریکا به ریاست‌ «ترامپ»، تغییراتی در سیاست‌های این کشور نسبت به این جنگ مشاهده شد. دولت ترامپ تلاش‌هایی را برای پایان‌دادن به جنگ آغاز کرد؛ از جمله ارائه پیشنهادهایی برای آتش‌بس و مذاکرات صلح. یکی از این پیشنهادها شامل به ‎رسمیت شناختن کنترل روسیه بر برخی مناطق اوکراین و در مقابل، توقف درگیری‌ها و ارائه تضمین‌های امنیتی به کی‌یف است.

آیا زلنسکی در مسیر اشتباهی گام برمی‌دارد؟

محمود فاضلی-دیپلمات پیشین و تحلیلگر امور بین‌الملل: جنگ اوکراین که در فوریه ۲۰۲۲ آغاز شد، همچنان یکی از بحرانی‌ترین درگیری‌های نظامی در اروپا‌ست. در سال ۲۰۲۵، با روی کار آمدن دولت جدید آمریکا به ریاست‌ «ترامپ»، تغییراتی در سیاست‌های این کشور نسبت به این جنگ مشاهده شد. دولت ترامپ تلاش‌هایی را برای پایان‌دادن به جنگ آغاز کرد؛ از جمله ارائه پیشنهادهایی برای آتش‌بس و مذاکرات صلح. یکی از این پیشنهادها شامل به ‎رسمیت شناختن کنترل روسیه بر برخی مناطق اوکراین و در مقابل، توقف درگیری‌ها و ارائه تضمین‌های امنیتی به کی‌یف است.

 

در جدیدترین موضع‌گیری مقامات آمریکایی، «جی‌دی ونس»، معاون رئیس‌جمهوری آمریکا، خواستار آن شد که گام‌های نهایی پایان جنگ اوکراین برداشته شود. او مدعی است اکنون زمان آن رسیده که اگر نه آخرین گام، دست‌کم یکی از آخرین گام‌ها برداشته شود‌ و آن این است که در سطحی کلی، طرف‌ها اعلام کنند ما قصد داریم کشتار را متوقف‌ و خطوط مرزی را در سطحی نزدیک به جایگاه کنونی، منجمد کنیم‌. در اروپا صدای نارضایتی از سیاست‌‎های آمریکا در موضوع اوکراین همچنان شنیده می‌شود. «کایا کالاس»، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا، آمریکا را متهم می‌کند که تمام منابع خود را در مبارزه برای دستیابی به آتش‌بس در اوکراین‌ استفاده‌ نمی‎‌کند. آمریکا ابزارهایی در اختیار دارد که می‌تواند بر روسیه فشار وارد کند اما از آنها استفاده نمی‌کند. روسیه، اروپا را در انتظار نگه می‌‎دارد و واقعا خواهان صلح نیست‌.

 

سفر «مارکو روبیو»، وزیر خارجه و «استیون ویتکاف»، فرستاده ویژه رئیس‌جمهور آمریکا، به لندن و دیداری که قرار بود در سطح وزرای خارجه برگزار شود، لغو شد؛ اما مذاکرات در سطح مقامات دیپلماتیک ارشد طرفین ادامه خواهد یافت. مارکو روبیو سفر خود به لندن را به ‎دلیل مخالفت زلنسکی، رئیس‌جمهور اوکراین، با به‌ رسمیت شناختن شبه‌جزیره کریمه به‌ عنوان بخشی از خاک روسیه لغو کرد. این موضوع یکی از بندهای کلیدی در طرح پیشنهادی رئیس‌جمهور آمریکا، برای پایان‌دادن به جنگ اوکراین محسوب می‌شود. با وجود فشار آمریکا برای دستیابی به توافق، احتمال دستیابی به پیشرفت، ناچیز به نظر می‌رسد.

 

ترامپ از کندی پیشرفت مذاکرات برای پایان جنگ در اوکراین ناامید شده و بر این باور است: «اظهارات زلنسکی برای مذاکرات صلح با روسیه بسیار مضر است و نامبرده اساسا در مسیر اشتباهی گام برمی‌دارند. ما به توافق بسیار نزدیک هستیم، اما مردی که «هیچ کارتی برای بازی ندارد» باید بالاخره آن را بپذیرد. مشتاقانه منتظرم که بتوانم به اوکراین و روسیه کمک کنم تا از این آشفتگی، کامل خارج شوند». برخی از پیشنهادهای واشنگتن برای کشورهای اروپایی و کی‌یف غیرقابل قبول بوده‌ و این امر باعث شکاف میان اوکراین و اروپا شده. این اختلال در بحبوحه خشم واشنگتن به ‎دلیل عدم تمایل کی‌یف به پذیرش پیشنهادهای واگذاری سرزمین به روسیه و اینکه کی‌یف ترجیح می‌دهد «ابتدا درباره آتش‌بس کامل و بعد مواردی دیگری بحث کند». مقامات اروپایی و اوکراینی به آمریکایی‌ها گفته‌اند که تضمین‌های امنیتی پیش از هرگونه توافق صلحی باید ارائه شوند.

 

اوکراین و اروپا می‌خواهند اطمینان حاصل کنند که مسکو توافقی را می‌پذیرد که شامل تضمین‌های امنیتی برای اوکراین از سوی متحدانش باشد. اوکراین مدعی است کشورش راه‌های دستیابی به آتش‌بس کامل و بدون قید و شرط را به ‎عنوان اولین گام به سوی یک راه‌حل جامع و صلح عادلانه و پایدار مورد بحث قرار خواهد داد‌. در جریان مذاکرات لندن قرار بود‌ آمریکا طرحی هفت‌ماده‌ای برای پایان درگیری نظامی آماده کند که در آن هیچ‌گونه تضمین امنیتی برای کی‌یف در نظر نگرفته است. طرح مذکور نه‌تنها شامل هیچ‌گونه ضمانت امنیتی برای اوکراین نمی‌شود، بلکه حفظ کنترل روسیه بر سرزمین‌های تحت کنترل فعلی را نیز قابل قبول دانسته است.

 

نخستین بندهای این طرح شامل آتش‌بس فوری و آغاز مذاکرات مستقیم میان روسیه و اوکراین است. طرف اوکراینی پیشنهادی را که اخیرا در پاریس از سوی آمریکا برای حل‌وفصل مناقشه ارائه شد‌ به‌ عنوان آخرین پیشنهاد پیش از خروج احتمالی واشنگتن از روند صلح تلقی کرد.  مقامات کی‌یف برای پیشبرد روند حل‌وفصل درگیری در اوکراین، آماده‌اند امتیازهایی داده و با برخی ایده‌های پیشنهادی ترامپ و تیم او موافقت کنند. به ‎نظر می‌رسد کی‌یف در چارچوب فرایند حل‌وفصل مناقشه، آماده است از 20 درصد از سرزمین‌های خود صرف‌نظر کند، البته تا زمانی که این اقدام به‌ عنوان به‌رسمیت‌شناختن «عملی» تلقی شود و به‌ صورت رسمی و حقوقی نباشد، اوکراین حاضر است کنترل روسیه بر برخی مناطق را موقتا بپذیرد، اما به‌ صورت رسمی و قانونی از حاکمیت خود بر آن مناطق صرف‌نظر نخواهد کرد.