یادی از قربانیان نسل‌کشی سربرنیتسا

‌ تابوت‌های پیکر 50 نفر دیگر از قربانیان شناسایی‌شده نسل‌کشی سربرنیتسا در 11 جولای به خاک سپرده خواهد شد. مراسم بدرقه تابوت‌ها در سارایوو برگزار می‌شود. تاکنون 6671 نفر از قربانیان نسل‌کشی سربرنیتسا دفن شده‌اند. سه نوجوان نیز در میان قربانیانی هستند که امسال دفن می‌شوند. آنها پسرانی بودند که در زمان قتل 16 و 17 سال داشتند. در جریان قتل‌عام سربرنیتسا در جولای 1995 میلادی هشت هزار مرد و پسر مسلمان کشته شدند که براساس دادگاه جرایم جنگی بین‌المللی این قتل‌عام، نسل‌کشی اعلام شد. در بیست‌وهفتمین سالگرد نسل‌کشی قربانیان سربرنیتسا، راهپیمایی مارش میرا که همه‌ساله به نشانه یادبود برگزار می‌شود، از هشتم جولای 2022 آغاز شده و بیش از دو هزار نفر و بیش از 50 گروه سازماندهی‌شده برای شرکت در این راهپیمایی امسال ثبت‌نام کرده‌اند. در این مراسم نخست‌وزیر، معاون نخست‌وزیر، وزیر خارجه، دادگستری و وزیر مدیریت عمومی مونته‌نگرو، دبیر کل شورای اروپا، نماینده عالی جامعه بین‌الملل در بوسنی، کمیسر حقوق‌ بشر شورای اروپا، معاون دبیر کل سازمان ملل، وزیر دفاع هلند، نایب‌رئیس پارلمان آلمان، قائم‌مقام امور اروپای وزارت خارجه آلمان، فرستاده ویژه دولت آلمان در امور بالکان غربی، چند نماینده پارلمان آلمان و نمایندگانی از واتیکان و عربستان در مراسم سالگرد نسل‌کشی سربرنیتسا شرکت دارند. کالج فارسی بوسنیایی نیز امسال میزبان گروهی 60 نفره از خانواده‌های شهدا، استادان دانشگاه، پزشکان متخصص، فعالان فرهنگی، خبرنگار، کارگردان، نویسنده، فعال اقتصادی و دانشجویان ایرانی برای شرکت در پیاده‌روی مارش میرا 2022 که سه شبانه‌روز به‌ طول می‌انجامد، خواهد بود. بیسرا تورکوویچ، وزیر خارجه بوسنی از رئیس شورای وزیران این کشور درخواست کرده است در زمینه تصمیم اعلام عزای عمومی در 11 جولای در سراسر بوسنی به‌مناسبت گرامیداشت سالگرد نسل‌کشی سربرنیتسا اقدام کند. به اعتقاد او با اعلام عزای عمومی احترام اولیه را به قربانیان و اعضای خانواده آنها نشان خواهد داد و رد این پیشنهاد و انکار این حقایق دلیلی بر حمایت از عاملان نسل‌کشی است. رئیس شورای وزیران این کشور از قراردادن همین موضوع در دستور کار جلسه اخیر شورای وزیران بوسنی خودداری کرده بود. دولت هلند که مدت‌هاست با میراث قتل‌عام سربرنیتسا دست و پنجه نرم می‌کند به‌صورت رسمی از سربازانی که به‌عنوان صلح‌بان سازمان ملل با سلاح و نیروی ناکافی برای دفاع از سربرنیتسا اعزام شده بودند، عذرخواهی کرد. این سربازان که اکنون نیروهای کهنه‌کار هستند از سوی سربازان صرب بوسنی سراپا مسلح به‌رهبری ژنرال راتکو ملادیچ مورد تاخت‌وتاز قرار گرفتند. نخست‌وزیر وقت هلند در سال 2002 پس از انتشار گزارشی که به‌شدت از مقام‌های کشورش به‌دلیل اعزام سربازان به یک منطقه خطرناک بدون مجوز مناسب یا سلاح مورد نیاز برای محافظت از حدود 30 هزار پناه‌جو که به پایگاه هلندی در شرق بوسنی گریخته بودند، استعفا داد. در سال 2019، دیوان عالی هلند حکم داد این کشور تا حدودی مسئول کشتار حدود 350 مرد مسلمان توسط نیروهای صرب بوسنی در جریان قتل‌عام سربرنیتساست. این دادگاه همچنین حکم کرد که صلح‌بان‌های هلندی مردان را از پایگاه نظامی خود نزدیک سربرنیتسا در 13 جولای 1995 و با وجود اطلاع از اینکه ممکن است توسط نیروهای صرب بوسنی کشته شوند یا مورد سوءاستفاده قرار بگیرند، خارج کردند. حسین افندی کاوازوویچ، رئیس‌العلمای جامعه اسلامی‌ بوسنی در سالگرد نسل‌کشی سربرنیسا تأکید دارد: «متأسفانه تا زمانی که جنایت نسل‌کشی انکار می‌شود و ابعاد آن به حداقل رسانده می‌شود و عوامل و دستوردهندگان آن مورد تجلیل قرار می‌گیرند و میراث شریرانه آنها زنده است، تحقق چنین چیزی ناممکن است. به‌همین‌دلیل سربرنیتسا نه‌تنها الگویی از گذشته ماست، بلکه الگویی برای آینده ما نیز هست. ما به‌خاطر نسل‌کشی‌های آینده یاد و خاطره قربانیان بی‌گناه نسل‌کشی را حفظ خواهیم کرد و همچنان به فرارسیدن زمانی امیدوار خواهیم بود که کسانی که مرتکب این جنایت هولناک شدند یا این جنایت از طرف آنها انجام شد، با حقیقت مواجه شوند». در آستانه سالگرد این نسل‌کشی، پارلمان اتریش به اتفاق آرا قطع‌نامه نسل‌کشی سربرنیتسا را تصویب کرد. در این سند لزوم یادآوری نسل‌کشی و حفظ یاد قربانیان آن مورد تأکید ویژه قرار گرفت. قطع‌نامه یادشده به ابتکار فدراسیون انجمن‌های اتباع بوسنیایی مقیم اتریش تصویب شد. پارلمان آلبانی نیز قطع‌نامه یادبود و ادای احترام به قربانیان نسل‌کشی سربرنیتسا را تصویب کرد. بوسنی جنگ ویرانگری را در سال‌های 1992 تا 1995 پشت سر گذاشت؛ جنگی که طی آن بیش از صد هزار نفر جان خود را از دست دادند. توافق‌نامه صلح «دیتون» در سال 1995 با میانجیگری آمریکا به جنگ بوسنی پایان داد و این کشور را به دو منطقه «خودمختار جمهوری صرب‌های ارتدوکس تحت تسلط صرب‌ها و فدراسیونی تحت سلطه کروات‌های کاتولیک و بوسنیایی‌های مسلمان» تقسیم کرد.