نمایش قدرت در جنوب شرق آسیا

آمریکا و چین دور تازه قدرت‌نمایی نظامی خود را به جنوب شرق آسیا منتقل کرده‌اند. چین پس از نمایش نظامی در تنگه تایوان، جنگنده‌های خود را عازم تایلند کرده تا در مانور مشترکی با ارتش تایلند شرکت کنند. این مانور در شرایطی انجام می‌شود که ایالات متحده، استرالیا و اندونزی روز گذشته به مانور مشترک خود در اندونزی پایان دادند.‌ وزارت دفاع چین در بیانیه‌ای اعلام کرد این مانور آموزشی شامل پشتیبانی هوایی، حمله به اهداف زمینی و استقرار نیروهای نظامی در مقیاس کوچک و بزرگ خواهد بود. به گفته تحلیلگران، گسترش فعالیت‌های نظامی چین در منطقه آسیا و اقیانوسیه، آمریکا و متحدانش را نگران کرده است. اقدام‌های نظامی اخیر چین بخشی از رقابت استراتژیک و اقتصادی رو به رشد محسوب می‌شود و تنش‌ها را بین دو اقتصاد بزرگ جهان شعله‌ور کرده است.‌ رزمایش تازه چین در پایگاه نیروی هوایی سلطنتی تایلند، در شمال این کشور و در نزدیکی مرز لائوس برگزار خواهد شد. این مانور نظامی در حالی انجام می‌شود که ایالات متحده از سال ۲۰۰۹ مانورهای رزمی را در اندونزی، استرالیا، ژاپن و سنگاپور برگزار می‌کند.‌ لوید آستین، وزیر دفاع ایالات متحده، در ماه ژوئن به‌عنوان بخشی از تلاش برای تقویت آنچه او «شبکه بی‌نظیر اتحادها و مشارکت‌ آمریکا در منطقه» خواند، از تایلند بازدید کرد. ‌اقدام اخیر چین به‌ویژه از آن جهت اهمیت دارد که این کشور به‌تازگی در واکنش به سفر نانسی پلوسی، رئیس مجلس نمایندگان آمریکا به تایوان، عملیات شبیه‌سازی حمله را در نزدیکی این جزیره انجام داده است. ارسال کشتی‌های جنگی، موشک‌ها و هواپیماهای چین به آب‌ها و هوای اطراف تایوان به این جزیره خودمختار که چین آن را قلمرو خود می‌داند، نگرانی‌های بین‌المللی گسترده‌ای را ایجاد کرد. در جریان این رزمایش، برای نخستین بار موشک‌هایی بر فراز تایپه، پایتخت تایوان، شلیک شدند، هواپیماهای بدون سرنشین بر فراز جزایر فراساحلی این جزیره به پرواز درآمدند و کشتی‌های جنگی از خط حائل میانی تنگه تایوان عبور کردند؛ چیزی که ارتش این جزیره خودگردان آن را «محاصره» نامید.‌ کرت کمبل، مشاور ارشد جو بایدن رئیس‌جمهوری آمریکا در امور اقیانوس هند و اقیانوس آرام، روز جمعه گفت ایالات متحده اقدامات قاطعانه‌ای را برای حمایت از تایوان ازجمله ارسال کشتی‌های جنگی و هواپیما از طریق آبراهی به عرض ۱۶۰ کیلومتر که تایوان و چین را از هم جدا می‌کند، انجام خواهد داد. ‌او در گفت‌وگویی با خبرنگاران اعلام کرد: «عملیات ما شامل انجام ترانزیت‌های هوایی و دریایی از طریق تنگه تایوان در چند هفته آینده است».‌ درباره احتمال وقوع جنگ میان ایالات متحده آمریکا و چین بر سر تایوان، نگرانی‌هایی وجود دارد، اما کارشناسان معتقدند هیچ‌یک از این کشورها تاکنون به تشدید تنش تمایلی نداشته‌اند. با‌این‌حال، این به آن معنا نیست که افزایش تنش‌ها بر تایوان و جهان و از‌جمله بر روابط بین ایالات متحده آمریکا و چین که کشمکش بی‌سابقه‌ای را شاهدند، تأثیر گسترده‌ای خواهد گذاشت.‌ به گفته تحلیلگران بین‌المللی، دیدار پلوسی و واکنش متعاقب چین، وضعیت موجود در منطقه را در درازمدت تغییر می‌دهد و زمان مشخص خواهد کرد که مزایای این دیدار بیشتر بوده است یا معایب آن.

مانور در سوماترا

در سه روز گذشته سربازان آمریکا، اندونزی و استرالیا به‌عنوان بخشی از تمرینات نظامی مشترک سالانه خود، رزمایشی با مهمات واقعی در جزیره سوماترای اندونزی برگزار کردند.‌ مجموعا بیش از پنج هزار نیروی نظامی از آمریکا، اندونزی، استرالیا، ژاپن و سنگاپور در سال میلادی جاری در تمرینات نظامی «ابَر‌سپر گارودا» شرکت می‌کنند. این بزرگ‌ترین نمونه از این رزمایش‌ها از زمان آغاز آن در سال ۲۰۰۹ است. ‌چین این تمرینات گسترده را نوعی تهدید علیه خود می‌بیند. رسانه‌های دولتی چین، آمریکا را به تلاش برای ایجاد یک اتحاد هند-اقیانوس آرام مشابه با ناتو متهم می‌کنند؛ اتحادی با هدف مقابله با نفوذ فزاینده نظامی و دیپلماتیک چین در این منطقه. ‌انگلیس، کانادا، فرانسه، هند، مالزی، کره‌جنوبی، نیوزیلند، پاپوآ گینه‌نو و تیمور شرقی هم ناظرانی را به این رزمایش‌ها که از اوایل ماه میلادی جاری آغاز شده اعزام کرده‌اند. ‌دریادار جان آکیلینو، فرمانده نیروهای هند-آرام آمریکا گفت که ۱۴ کشور شرکت‌کننده در این رزمایش پیغام اتحاد قدرتمند خود را اعلام می‌کنند. این در حالی است که چین در ادعای مالکیتی خود بر سر تقریبا تمامی دریای چین جنوبی، قاطع‌تر شده و رزمایش‌هایی را در اطراف جزیره خودگردان تایوان که تایپه آن را «تهدید» می‌داند، برگزار می‌کند.

فرمانده نیروهای آمریکایی گفت: اقدامات بی‌ثبات‌کننده چین از‌جمله فعالیت‌های تهدیدآمیز علیه تایوان دقیقا همان چیزی است که سعی داریم از آن اجتناب کنیم. ما از یک هند-آرام آزاد و باز حمایت کرده و آماده‌ایم تا به هر نوع پیشامدی پاسخ دهیم.‌ اندونزی و چین به‌طور کلی روابط خوبی دارند، اما جاکارتا نسبت به پیشروی چین در جایی که منطقه اقتصادی انحصاری اندونزی در دریای چین جنوبی می‌نامد، ابراز نگرانی کرده است. گرچه اندونزی در مناقشه بر سر مالکیت دریای چین جنوبی بی‌طرف بود، اما به گفته «کانی راهاکوندینی» تحلیلگر امنیتی در دانشگاه اندونزی، در حالی که موضع رسمی جاکارتا در مورد دریای مورد مناقشه، دریای جنوبی چین، نسبتا بی‌طرف است، پای اندونزی به این مناقشه ارضی از سال ۲۰۱۰ باز شد؛ زمانی که چین ادعای مالکیت بخشی از منطقه اقتصادی انحصاری اندونزی در منطقه شمالی جزایر ناتونا را مطرح کرد.

آسوشیتدپرس در گزارش خود آورده است که تحرکات کشتی‌های گارد ساحلی چین و قایق‌های ماهیگیری در این منطقه، جاکارتا را عصبانی و نیروی دریایی اندونزی را به انجام یک رزمایش بزرگ در جولای ۲۰۲۰ در آب‌های اطراف جزایر ناتونا در بخش جنوبی دریای جنوبی چین ترغیب کرد.

به گفته راهاکوندینی، اندونزی رزمایش اخیر با آمریکا را بازدارنده‌ای برای دفاع از جزایر ناتونا تلقی می‌کند، در حالی که این رزمایش برای واشنگتن بخشی از تمهیدات به منظور تشکیل جبهه‌های متحد در برابر قوای نظامی چین در دریای جنوبی چین است.