اولین رویداد گزارش برتر سال، برترین‌های خود را شناخت
3 گزارش از روزنامه «شرق» در میان برترین‌ها
هم‌زمان با برگزاری آیین گرامیداشت روز خبرنگار، برگزیدگان اولین رویدار برترین گزارش سال هم در محل انجمن صنفی روزنامه‌نگاران استان تهران برگزار شد.
هم‌زمان با برگزاری آیین گرامیداشت روز خبرنگار، برگزیدگان اولین رویدار برترین گزارش سال هم در محل انجمن صنفی روزنامه‌نگاران استان تهران برگزار شد.
در این مراسم که با حضور داوران جشنواره، اساتید حوزه روزنامه‌نگاری و خبرنگاران برگزار شد دکتر یونس شکرخواه، استاد ارتباطات و از روزنامه‌نگاران باسابقه کشور با ابراز خرسندی از برگزاری اولین رویداد برترین گزارش سال، گزارش‌نویسی و یادداشت را دو ژانر نجات‌دهنده رسانه‌های امروز برشمرد و گفت: در دنیای رسانه امروز که سرعت اطلاع‌رسانی حرف اول را می‌زند، تقویت حوزه گزارش‌نویسی و یادداشت با رعایت مفاهیم پایه‌ای فارغ از هر تهییج احساسی و عاطفی و مبتنی بر یک منطقه استوار باید در دستور کار فعالان حوزه رسانه قرار بگیرد.ایرج اسلامی، عضو هیئت مدیره انجمن صنفی روزنامه‌نگاران استان تهران، در ابتدای این مراسم بیانیه انجمن صنفی روزنامه‌نگاران استان تهران به مناسبت ۱۷ مرداد را قرائت کرد.یونس شکرخواه از خبرزدگی به عنوان آفت پیش‌روی رسانه‌ها یاد کرد و گفت: در دنیایی که مردم از طریق شبکه‌های مجازی به سرعت نور در جریان آخرین اخبار قرار می‌گیرند روزنامه‌نگاران باید تعقیب و تحلیل اخبار را در قالب گزارش‌های تولیدی در دستور کار خود قرار دهند و اجازه ندهند با تعقیب شیوه‌های اطلاع‌رسانی سه دهه گذشته از دنیای اطلاع‌رسانی امروز عقب بمانند.این روزنامه‌نگار پیش‌کسوت با عنوان تقلیل مفهوم ارتباطات به عنوان رسانه و بدتر از آن تقلیل مفهوم رسانه به روزنامه‌نگاری و در نهایت تقلیل مفهوم روزنامه‌نگاری به خبر اظهار داشت: «این تقلیل مفاهیم زنگ خطر بزرگی است که رسانه‌های ما را به سمت بیراهه می‌برد. رسانه‌های امروز نیاز دارند با تقویت حوزه گزارش‌نویسی و یادداشت‌نویسی گام‌های جدی و اساسی در جهت اطلاع‌رسانی بردارند».
شکرخواه ادامه داد: «خوشبختانه ما امروز با گزارش‌نویسان توصیفی خوبی در جامعه روزنامه‌نگاران روبه‌رو هستیم که گزارش‌های مکانی خوبی ارائه می‌کنند و نیاز داریم این تعداد در رسانه‌ها افزایش یابد».
605 گزارش از 177 روزنامه‌نگار
همچنین مجید صیادی دبیر جشنواره گزارش‌های برتر نیز در این نشست با ارائه گزارشی از روند برگزاری جشنواره گزارش برتر اظهار کرد: 177 خبرنگار از 87 رسانه، گزارش‌هایشان را برای انجمن صنفی روزنامه‌نگاران استان تهران فرستادند. این تعداد آثار ارسالی مایه مباهات و دلگرمی ما برای برگزاری دوره‌های آتی این جشنواره شد.
در ادامه این مراسم دکتر مجید رضائیان از اساتید حوزه روزنامه‌نگاری در این نشست از گزارش‌نویسی به عنوان دولت عشق روزنامه‌نگاری یاد کرد و گفت: روزنامه‌نگار پاینده کسی است که بتواند گزارش‌نویس خوبی باشد.در اواخر این مراسم رضا غبیشاوی یکی از پنج داور این دوره، بیانیه هیئت داوران نخستین دوره گزارش‌های برتر سال را قرائت کرد. بعد از قرائت بیانیه هیئت داوران نفرات برگزیده اولین جشنواره گزارش برتر سال معرفی شدند.
گزارش‌های برگزیده
هیئت داوران این رویداد اعم از علی‌اکبر قاضی‌زاده، لیلا رستگار، نغمه دانش‌آشتیانی، رضا غبیشاوی و سعید ارکان‌زاده‌یزدی بعد از داوری آثار واصله به دبیرخانه جشنواره آثار نیلوفر حامدی از روزنامه شرق برای گزارش: این گزارش تنش درد می‌کند، یاسر نوروزی از روزنامه سازندگی برای گزارش: کشتن کتاب در خیابان، مریم خباز از روزنامه جام جم برای گزارش معمای پسماندسوزی‌های سازمان‌یافته، الهه محمدی از روزنامه شرق برای گزارش: قتل با اسم رمز ناموس، محمد باقرزاده از روزنامه اعتماد برای گزارش: قبول‌شدگان شبهه‌ناک و مریم لطفی از روزنامه همشهری برای گزارش: انبار زندگی را به عنوان نفرات برگزیده معرفی کردند.
گزارش‌های شایسته تقدیر
هیئت داوران همچنین 9 گزارش همه بمب‌های جهان در افغانستان منفجر می‌شود نوشته نرگس جودکی در شبکه آفتاب، مدرنا زیر زمین، جانسون پشت بام نوشته ترانه بنی‌یعقوب از روزنامه ایران، شبی که رعد و برق قلب آسمان را پاره کرد نوشته محمد‌صادق خسروی‌علیا از همشهری، زندگی در حلقه بسته باد و شن نوشته مرضیه قاضی‌زاده از روزنامه پیام ما، بی‌آر‌تی‌خوابی شبی 25 هزار تومان نوشته عاطفه محمودی از تجارت‌نیوز، من و طالبان نوشته زهرا مشتاق از روزنامه اعتماد، کویر در کرخه نوشته مریم شکرانی از روزنامه شرق، دق‌شدن در دریای هلمند نوشته حامد هادیان از روزنامه همشهری، پول بده رئیس‌جمهور شوم نوشته مرضیه امیری از رویداد 24 را شایسته تقدیر دانست.
بیانیه داوران
بیانیه هیئت داوران نخستین جشنواره گزارش‌نویسی انجمن صنفی روزنامه‌نگاران استان تهران نیز در این نشست قرائت شد. در بخشی از این بیانیه آمده است: در این جشنواره، گزارش‌های متنی منتشرشده از ابتدای سال 1400 داوری شدند و دو شرط برای برگزیدن گزارش‌های منتخب در نظر گرفته شد. اول اینکه گزارش‌ها استانداردهای لازم حرفه‌ای و کیفیت موردنیاز در گزارش‌نویسی را داشته باشند و دوم اینکه گزارش‌هایی اثرگذار باشند و بتوانند خطاها را روشن کنند و قابلیت اصلاح روندها و تغییر شیوه‌ها در جامعه را داشته باشند. در داوری نهایی، گزارش‌های متعددی واجد این دو شرط بودند و تعدد گزینه‌ها مایه امید و خوش‌بینی هیئت داوران به آینده روزنامه‌نگاری کشور بود. اما باید تأکید کرد که در کنار این گزارش‌های استاندارد و اثرگذار که بخشی از آنها در دو فهرست گزارش‌های برگزیده و گزارش‌های شایسته قدردانی آمده‌اند، متأسفانه تعداد چشمگیری گزارش نیز منتشر شدند که معیارهای لازم گزارش‌نویسی را نداشتند. به‌نظر می‌رسد لازم است رسانه‌ها بر قواعد گزارش‌نویسی و ملزومات و تمرین عملی آن و حضور در میدان واقعه و همچنین فرایند سردبیری مطالب تمرکز بیشتری داشته باشند تا بتوانند به این ترتیب اثر عمیق‌تری بر مخاطبان و مسئولان بگذارند. افزون بر اینکه برخی از شاخه‌های گزارش‌نویسی همچون گزارش‌های تحقیقی یا گزارش‌های خبری و تحلیلی، و همچنین بعضی از حوزه‌ها از جمله گزارش‌های ورزشی و سیاسی، نیاز به تقویت و شکوفایی بیشتری دارند، هر چند که شاید شکوفایی در شاخه‌هایی از گزارش‌نویسی ــ به‌طور مشخص گزارش‌نویسی تحقیقی و گزارش‌های سیاسی ــ مستلزم کاهش تسلط قدرت‌های سیاسی بر رسانه‌ها باشد.نکته دیگری که باید بر آن تأکید کرد این است که هیئت داوران در انتخاب آثار برگزیده مطلقا جنسیت روزنامه‌نگاران را در نظر نداشت، اما با نگاهی به فهرست برگزیدگان نهایی، می‌توان به‌روشنی دید که خوشبختانه روزنامه‌نگاران زن سهم شایسته‌ای در تهیه گزارش‌های باکیفیت رسانه‌های ایران دارند و امیدواریم این سهم در رأس هرم مدیریتی و سطوح بالای تحریریه رسانه‌ها نیز افزایش یابد. در گزارش‌های رسیده به دبیرخانه، تعداد امیدوارکننده‌ای از آثار جالب‌توجه در رسانه‌هایی خارج از مرکز تهیه شده بود و با اینکه این آثار در فهرست برگزیدگان جشنواره حضور پررنگی ندارند اما باید تأکید کرد که روزنامه‌نگاری جدی در این کشور منحصر به مرکز نیست و اتفاقا برای توسعه ایران لازم است که رسانه‌های خارج از پایتخت جدی‌تر گرفته شوند.
در هر حال، با اینکه رسانه‌های ایران تحت فشارهای شدید محتوایی و نیز اقتصادی هستند و رقبای قدرتمندی در فضای مجازی پیدا کرده‌اند، مرور آثار جشنواره از این بابت مایه خرسندی بود که نشان می‌داد هنوز می‌توان به رسانه‌ها و دسترنج روزنامه‌نگاران حرفه‌ای کشور دلگرم بود، بدون اینکه با نگاه‌هایی مطلق‌نگرانه، آنها را به‌کلی تمام‌شده و پایان‌یافته فرض کرد یا به آنها به چشم رسانه‌هایی بسیار قدرتمند و در اوج توان خود نگریست.
هیئت داوران: علی‌اکبر قاضی‌زاده، لیلا رستگار، نغمه دانش‌آشتیانی، رضا غبیشاوی، سعید ارکان‌زاده‌یزدی
در بخشی از بیانیه انجمن صنفی به مناسبت روز خبرنگار نیز آمده است:
اولین و مهم‌ترین مشکل برای روزنامه‌نگاران ایرانی این است که ساختار سیاسی استقلال حرفه‌ای آنان را برای دسترسی آزاد و راحت به اطلاعات و بازتاب‌دادن حقیقت در جامعه ایران به رسمیت نمی‌شناسد. از نظر آنان روزنامه‌نگاران، سربازان جبهه «جنگ روایت‌ها» هستند و باید در برابر روایت‌های دیگران و دشمنان، «روایت رسمی» را تولید و بازتاب دهند، و این یعنی نادیده‌گرفتن فلسفه رسانه و این حرفه. از این رو باید راه را برای بازتاب و بیان حقیقت هموار نمود، روایت‌ها در دل این حقیقت شکل خواهند گرفت.
مشکل اول، منجر به تضعیف بیش از پیش جایگاه رسانه‌های رسمی در جامعه ایران شده و آنها را به دو دسته تقسیم کرده است. گروه اول که به صورت بی‌حساب از منابع عمومی و از جیب مردم تأمین می‌شوند و در قید و بند مخاطب و رضایت آن نیستند و تنها به انعکاس «روایت رسمی» مخدوش از جامعه مشغول هستند، بدون اینکه کارایی و اثرگذاری لازم را داشته باشند. گروه دوم به دلیل محدودیت‌ها و مشکلات، نمی‌توانند منابع مالی لازم خود را از طریق مخاطب و بازار تأمین کنند، لذا بنیه‌های ضعیف اقتصادی دارند و روزنامه‌نگاران شاغل در آنها از وضعیت مطلوب برخوردار نیستند. از حیث حقوق و دستمزد، از حیث امنیت شغلی و بیمه، و از همه مهم‌تر از حیث رضایت حرفه‌ای در مقایسه با رسانه‌های رسمی وضعیت نامناسبی دارند.
