نقدی بر سخنان رئیس شورای اسلامی شهر تهران در رابطه با ساخت‌وساز در باغ‌ها
برج‌سازی در باغ‌های پایتخت؛ حق یا امتیاز ویژه
رئیس محترم شورای شهر تهران جناب آقای مهندس چمران در تاریخ هفتم شهریور در گفت‌وگو با انصاف‌نیوز فرموده‌اند: «متأسفانه قانون باغاتی در دوره گذشته در شورای شهر مصوب و آن‌همه برایش تبلیغ شد، نتیجه این شد که سال گذشته یک نفر پروانه باغ مسکونی نگرفته است.
رئیس محترم شورای شهر تهران جناب آقای مهندس چمران در تاریخ هفتم شهریور در گفت‌وگو با انصاف‌نیوز فرموده‌اند: «متأسفانه قانون باغاتی در دوره گذشته در شورای شهر مصوب و آن‌همه برایش تبلیغ شد، نتیجه این شد که سال گذشته یک نفر پروانه باغ مسکونی نگرفته است. چون با هیچ قانونی صدق نمی‌کند و صرفه اقتصادی ندارد. مالک باید متری ۱۰۰ میلیون تومان پول بدهد زمین بخرد اما دو طبقه در ۱۵ درصد یک باغ بسازد».
از دیگر سو، از سایر اظهارنظرهای ایشان و دیگر اعضای شورا چنین برمی‌آید که شورای فعلی مترصد تغییر در مصوبات شورای پیشین در حوزه باغات است.
من برای آقای مهندس چمران به عنوان فردی دانشگاهی و دارای تجربه طولانی در عرصه پارلمانی مدیریت شهری احترام فراوانی قائلم و در دوران حضورم در شورا، در مواقع ضرورت در برخی موضوعات تخصصی شهرسازی و معماری از ایشان کسب نظر می‌کردم، اما اظهارات ایشان در گفت‌وگو با انصاف‌نیوز را محل تأمل
جدی می‌دانم.
یک – به عبارات مهندس چمران در ابتدای یادداشت دقت کنیم. در تمامی عبارات ایشان، یک پیش‌فرض قطعی وجود دارد: «مالک باید از ساخت‌وساز در باغ، بهره اقتصادی ببرد». بی هیچ گفت‌وگو، نتیجه منطقی این سخن، احیای برج‌باغ است. به عبارتی مصوبه برج‌باغ نتیجه منطقی این دیدگاه بود که ساخت‌وساز در باغ باید صرفه داشته باشد. چرا؟
دو – در شورای پنجم زمانی که مصوبه برج‌باغ را لغو کردیم، بسیاری از مالکان باغات تهران، نسبت به سلب «حق» ساخت‌وساز در باغ معترض بودند. روشن است که این اعتراضات ادامه دارد و قابل حدس است که فشار جدی بر اعضای شورای ششم از سوی مالکان باغات تهران برای احقاق این «حق» وجود دارد. البته بخش زیادی از آنها، مالکان اولیه و بومی نیستند. ممکن است برخی از دستگاه‌های دولتی و عمومی و نهادها یا برج‌سازان باشند. آیا لغو برج‌سازی در باغات، یک «حق» بود که سلب شد و باید آن را احیا کرد؟ برج‌سازی در باغات، آیا یک «حق» بود یا یک «امتیاز ویژه» و غیرمتعارف بود که به صاحبان باغات تعلق گرفت؟
سه – جناب آقای مهندس چمران، این اشکال را مطرح کرده‌اند که «سال گذشته یک نفر پروانه باغ مسکونی نگرفته است» و این امر را به عنوان شاهد عدم موفقیت مصوبه شورای پیشین ذکر کرده‌اند. روی دیگر سکه آن است که آقای مهندس چمران میزان توفیق در نحوه مواجهه با باغات را در به‌جریان‌افتادن صدور پروانه ساخت در باغات می‌دانند.
تبدیل ناگهانی امتیاز ویژه به حق مسلم در اردیبهشت 83
در رابطه با نکات مذکور که منتج از کلام رئیس محترم شورای ششم است، باید توجه کرد ساخت‌وساز در باغات با هدف انتفاع اقتصادی از اقتصاد ساخت‌وساز، امری بود که لایحه‌ای به امضای محمود احمدی‌نژاد به عنوان شهردار تهران به شورای دوم پایتخت به ریاست مهندس چمران رفت و در اردیبهشت 83 به تصویب رسید و در سال 86 نیز به طرح جامع تهران راه پیدا کرد. آیا پیش از سال 83، ساختمان‌سازی در باغ به قصد انتفاع مادی از اقتصاد ساخت‌وساز، اساسا موضوعیت داشته است؟ دوستان در مدیریت شهری دوره دوم، برای نخستین بار، امتیاز ویژه برج‌باغ‌سازی را به مالکین باغ‌های تهران هدیه کردند و آن را در تصور آنان، به یک حق غیرقابل‌انکار تبدیل کردند. طبیعی است وقتی در یک دوره 13ساله بر اساس این امتیاز ویژه، بسیاری افراد از برج‌باغ‌سازی منتفع می‌شوند، آن دسته از مالکان باغات که در آن 13 سال دست به کار نشده‌اند، از عدم‌النفع ناشی از لغو آن مصوبه نامناسب (برج‌باغ) احساس می‌کنند حق آنان ضایع شده است. حقی که در واقع نه یک حق بلکه یک امتیاز ویژه بود تا با آن، باقی‌مانده باغ‌های تهران، به ساختمان‌های بلندی در کوچه‌های کم‌عرض مناطق شمالی تبدیل شود و بشود آنچه شد.
اینکه امروز گفته شود «صرفه اقتصادی ندارد. مالک باید متری ۱۰۰ میلیون تومان پول بدهد زمین بخرد اما دو طبقه در ۱۵ درصد یک باغ بسازد»، بهترین گواه است که حفاظت از باغ مسئله اصلی نیست، بلکه اولویت این است که اگر کسی خواست متری 100 میلیون تومان بدهد و باغ بخرد، مجاز باشد در آن چیزی بسازد که به‌صرفه باشد. آفتاب آمد دلیل آفتاب! این رویکرد اظهر‌من‌الشمس است که به حفاظت از باغ منجر نمی‌شود، منافع عمومی را مسئله اصلی ندانسته و خواسته یا ناخواسته، در زمین تأمین منافع سوداگران در تقابل با منافع عمومی بازی می‌کند.
