تقابل سیاست و توسعه مانع پیشرفت کشور است

  محمدعلی محسنی‌بندپی، نماینده مردم نوشهر و چالوس در مجلس یازدهم، یکی دیگر از نمایندگان مجلسی است که در سلسله‌گفت‌وگوهای «شرق» درباره مختصات ایجاد امید در روزهایی که جامعه دچار تنش و اعتراضات و ناآرامی است، شرکت کرد. این نماینده اصلاح‌طلب مجلس یازدهم یکی از شاخصه‌های ایجاد امید در جامعه طی روزهای اخیر را رفع موانع اقتصادی و معیشتی می‌داند. او معتقد است اگر می‌خواهیم جامعه را امیدوار کنیم باید دغدغه‌های معیشتی و بی‌کاری خانواده‌ها را مرتفع کنیم. او همچنین در توصیه‌ای به دولتمردان گفت برای ایجاد نشاط اجتماعی و بازگرداندن امید به جامعه، دایره خودی‌ها را بزرگ‌تر کنند و فارغ از نگاه سیاسی، تخصص‌ها را در نظر بگیرند و تقابل سیاست و توسعه را از میان بردارند تا از مشکلات کشور کاسته شود.متن کامل گفت‌وگوی محمدعلی محسنی‌بندپی، نماینده نوشهر و چالوس و عضو کمیسیون بهداشت مجلس یازدهم با «شرق» را در ادامه می‌خوانید.

‌برخلاف همه دلایلی که برای اعتراضات اخیر گفته می‌شود، بخشی از این اعتراضات واکنش اجتماعی به شرایط نامناسب اقتصادی، تبعیض‌ها و شکاف عمیق طبقاتی و تضادها در گفتار و رفتار برخی مسئولان است. به نظر شما مختصات راهبردی امید چیست و برای تزریق امید به جامعه چه قدم‌هایی باید برداشته شود؟

در تذکر شفاهی روز چهارشنبه خود در صحن علنی گفتم که تنها راه برون‌رفت از شرایط فعلی این است که دولت به مصوبات مجلس عمل کند. لایحه متناسب‌سازی حقوق که دولت به مجلس آورد اقدام خوبی است، اما فقط یک مرهم و مسکن موقتی بر زخم اقتصاد کشور است. مجلس بیش از 30 روز روی لایحه بودجه 1401 کار کرد و این اقدام پیشنهاد مجلس نبود و دولت خودش روی این لایحه فکر کرده است؛ اما ما در مجلس مصوب کردیم که دولت پس از آزادسازی قیمت‌ها باید قیمت کالاها را به قیمت مصوب شهریور 1400 برگرداند اما چنین اتفاقی نیفتاد. اگر تیم اقتصادی دولت همه تلاشش را برای حفظ قیمت‌ها با نرخ شهریور 1400 به کار می‌برد تا این حد جامعه با مشکلات اقتصادی مواجه نمی‌شد.

‌دولت لایحه متناسب‌سازی را اخیرا ارائه داده، نظر شما درباره این اقدام چیست؟

تصمیمی که دولت با عنوان متناسب‌سازی انجام داده و پولی که در شرایط فعلی به عنوان افزایش حقوق‌ها به جامعه تزریق می‌کند، به عنوان مسکن موقتی خوب است، اما می‌دانید که نقدینگی را افزایش می‌دهد و خود این کار تورم‌زاست. به اعتقاد من اقتصاد یک علم است و باید با مسائل علمی‌تر برخورد کنیم و به جای مسکن‌های موقتی باید از افراد عالم استفاده کنیم. اخیرا یکی از همکاران بحث فروش دارایی‌های دولت را مطرح کرد که به نظر من آن هم مسکنی موقتی است و دردی را دوا نمی‌کند. هفته گذشته خدمت معاون محترم رئیس‌جمهوری و رئیس سازمان محیط زیست کشور بودم. طبق قانون به ایشان گفتم مسائل زیست‌محیطی باید لحاظ شوند اما هیچ پروژه عمرانی و توسعه‌ای نباید متوقف شود؛ در حالی که ما مسائل را صفر و صد می‌بینیم. خدمت ایشان گفتم شما می‌توانید به دولت و ملت و رئیس‌جمهوری کمک کنید و آبروی رئیس‌جمهور را هم حفظ کنید در حالی که به این گفته پیامبر توجه داشته باشید که اگر فقر از در بیاید، ایمان از پنجره می‌رود. مردم نه منابع طبیعی می‌شناسند و نه محیط زیست. ما به جای اینکه محیط زیست را در تقابل با توسعه قرار دهیم باید تعامل ایجاد کنیم و سپس به‌واسطه آن فقر را از بین ببریم. بحث فقر، بی‌عدالتی اجتماعی، عدم اشتغال، آسیب‌های اجتماعی و طلاق همگی عوامل پنهانی هستند که باعث شده معترضان به خیابان بیایند. علت عمده این اتفاقات هم نارضایتی‌هایی است که مردم طی سال‌ها از عملکرد مسئولان به دست آورده‌اند. اگر مسائل اشتغال جوانان، مسکن جوانان، ازدواج جوانان و شرایط بازنشستگان و معلمان و کارگران و کارمندان درست بود و مردم حالشان و شرایطشان خوب بود، سر ماجرای فوت خانم مهسا امینی تا این حد هزینه نمی‌دادیم.

‌به نظر شما برای اجراکردن برنامه‌های امید در جامعه و برطرف‌کردن همین دردهایی که گفتید چه باید کرد؟

به نظرم در شرایط موجود تنها راه ایجاد امید در جامعه این است که بتوانیم اقتصاد را به مسیرش برگردانیم. این مسکن‌های موقتی مثل بیماری است که از دردی رنج می‌برد و شما با مسکنی موقتی می‌گویید فعلا امشب را آرام بخواب؛ اما امشب به سرعت می‌گذرد و باز فردا این درد و بیماری سر جای خودش است. ما در شرایط بحرانی اقتصادی قرار داریم. وقتی در چنین شرایطی هستید مجبورید انعطاف‌پذیر باشید و یک‌سری باید‌ها را با انعطاف‌پذیری بیشتری بپذیرید. بنابراین شرایط فعلی همین است و همه مسئولانی که در همه وزارتخانه‌ها به کار گرفته می‌شوند باید نگاه اقتصادی داشته باشند اما اکنون وزرا چنین نگاهی ندارند. اخیرا خدمت آقای اژه‌ای رئیس قوه قضائیه گفتم یکی از معیارهای ارزیابی شما از رؤسای دادگستری‌ها و دادستان‌ها هم باید کمک به معیشت و اشتغال مردم باشد. بررسی کنید و ببینید چقدر این افراد توانسته‌اند تاکنون گرهی از اقتصاد را باز کنند. اگر ما یک بسیج همگانی در همه دستگاه‌ها برای جان‌گرفتن اقتصاد به پا کنیم شرایط بهتر می‌شود.

‌علاوه بر موارد فوق در این شرایط حساس، شاهدیم به جای اینکه برخی افراد با اظهارنظراتشان مایه آرامش جامعه را فراهم کنند، سخنانی می‌گویند که بنزین روی آتش است. به نظرتان این اظهارنظرها باعث تشویش و ناآرامی بیشتر در جامعه نمی‌شود؟

ما مسئولان باید از مصاحبه‌ها و رفتارهای هیجانی که جامعه و شرایط فعلی را تحریک می‌کند صرف‌نظر کنیم. اما علاوه بر برخی اظهارنظرهای نسنجیده و تحریک‌آمیز، هم‌زمان پاسپورت برخی افراد افتخارآفرین برای کشور و تأثیرگذاران را می‌گیرند، البته بعد از مدتی پس دادند اما این رفتارها به تحریک و التهابات دامن می‌زند و باید از این رفتارها چشم‌پوشی کنیم. باید تا جایی که ممکن است وحدت را میان ارکان حاکمیت از جمله قوای مجریه، مقننه و قضائیه تقویت کنیم و فرصت را به فرصت‌طلبان ندهیم؛ اما برخی مصاحبه‌ها و اظهارنظرهای تند و غیرکارشناسی و هیجانی، نمک بر زخم جامعه می‌پاشد و فضا را ملتهب می‌کند.

‌به نظرتان مختصات ایجاد امید در جامعه چه مواردی است که می‌تواند اجرای آنها مورد توجه جامعه قرار گیرد؟

مختصات ایجاد امید در جامعه بازکردن گره‌های اقتصادی است. یعنی در خانواده‌ای که چهار یا شش نفر بی‌کارند اگر یک نفر مشغول به کار شود ایجاد امید می‌کند. به عبارتی از یک خانواده مصرف‌کننده ورشکسته و ازکارافتاده به یک خانواده درآمدزا تبدیل می‌شوند. ما در سه قوه چه در بسترهای قانونی که تصویب می‌کنیم و چه دولت در فضایی که اجرا می‌کند و چه قوه قضائیه در بستری که نظارت می‌کند، همه باید دست به دست هم دهیم تا اقتصاد و تولید را رونق دهیم. تولیدکنندگانی با سرمایه‌های زیادی داریم که تا توانسته‌ایم جلوی پایشان سنگ‌اندازی کرده‌ایم. به عنوان مثال در سفر استانی آقای رئیسی به استان مازندران چیزی حدود 15 هزار و 385 میلیارد تومان اعتبار برای استان در نظر گرفته شده است که این رقم به چهار سال تقسیم شود که برابر با چهار تا چهار هزار میلیارد تومان در صورت تحقق درآمدهای نفتی و غیرنفتی و مالیاتی دولت خواهد شد. اما معتقدم ای کاش به جای این بیش از 15 هزار میلیارد تومان 16 سرمایه‌گذار بخش خصوصی را دعوت می‌کردیم و 16 گره از مشکلات آنها باز می‌‌کردیم. 16 تا سه هزار میلیارد تومان برابر با 48 هزار میلیارد تومان است. البته بعضا برخی از این سرمایه‌گذاران اصلا نیازی به تسهیلات بانکی ندارند. در تذکرم گفتم اگرچه لایحه متناسب‌سازی دولت خوب بوده است اما باید فکر اساسی برای رفع مشکلات داشته باشیم و این کارها هیچ‌کدامشان فکر اساسی نیست.

‌آیا مجلس و دولت به دنبال این بوده‌اند که یک راهکار مشخص برای رفع مشکلات ارائه دهند؟

کمیسیون جهش تولید ما خیلی کار کرده، اما هنوز این مصوبات و کارها در بستر قوه مجریه پیاده‌سازی نشده است. اول باید در بستر دولت به اجرا دربیاید، بنابراین باید مشکلات سرمایه‌گذاران را رفع کنیم تا بخش زیادی از مشکلات رفع شوند.

‌ امروزه همه مسئولان گفت‌وگو با معترضان را پذیرفته‌اند، آیا مجلس هم از گفت‌وگو استقبال می‌کند تا مثلا از افراد کارشناس بخواهد به مجلس که خانه ملت است بیایند و حرف بزنند و حتی اگر منع قانونی نداشته باشد در صحن علنی یا کمیسیون‌ها با نمایندگان تریبون آزاد برگزار کنند؟

گفت‌وگو خیلی خوب است و ایجاد کرسی‌های آزاداندیشی در دانشگاه‌ها بسیار مفید است اما قاطبه مردم نیاز به کرسی‌های آزاداندیشی ندارند. آن کارمند معمولی ما دخل و خرجش با هم نمی‌خواند. به خدا قسم معلمانی که به من مراجعه کرده بودند گفتند «ما اصلا به رتبه‌بندی معلمان کاری نداریم، کاری کنید فقط دخل و خرجمان با هم بخواند». پرستاران و بازنشستگان ما هم همین مشکلات را دارند. بنابراین همه ما چه در دولت و چه مجلس گفت‌وگوهای نگفته مردم را می‌دانیم. نیازی نیست بازنشستگان را مثلا در فضایی جمع کنیم که با ما صحبت و گفت‌وگو کنند. آنها هر هفته در دفاتر نمایندگان و استان‌ها حضور دارند و حرف می‌زنند. اگر می‌خواهیم به درددل‌های مردم گوش کنیم حرف و دردشان مشخص است. اولویت و مشکل اصلی مردم معیشت است. این دیگر نیازی به گفت‌وگو و ایجاد کرسی آزاداندیشی بین سایر اقشار با نمایندگان و دولت ندارد. ایجاد کرسی آزاداندیشی برای برخی جوانان و دانشجویان است که علاوه بر مشکلات معیشتی خواسته‌ها و مطالبات دیگری هم دارند که باید شنیده شوند. اما عامه جامعه ما اولویت اولشان اقتصاد است که باید مشکلات آن برطرف شود.

‌آیا تاکنون پیش آمده که مثلا از صاحب‌نظران اقتصادی دعوت شود تا برای برقراری گفتمان مدنظر نسبت به اولویت‌های روز به مجلس بیایند و با نمایندگان صحبت کنند؟

این یک موضوع روال مجلس است و در کمیسیون‌های تخصصی ما این کار انجام می‌شود. حالا درست است که در صحن علنی این اتفاق نمی‌افتد که کارشناسان به صحن بیایند و برای همه نمایندگان صحبت کنند. اما اغلب کمیسیون‌های تخصصی ما کارشناسان خبره تحصیل‌کرده هیئت علمی دانشگاه‌های معتبر کشور و خارج از کشور به عنوان مشاور کنار خود دارند؛ مثلا در کمیسیون بهداشت و درمان و حتی فراکسیون سالمندان این‌طور است و از وزارت بهداشت، نخبگان و از سازمان بهزیستی و از «ان‌جی‌او»‌ها نخبگانی حضور دارند. این قوانینی که مصوب می‌شود باید در بستر اجرا خودش را نشان دهد. مثلا سال گذشته در لایحه بودجه 1400 صد میلیارد تومان از محل هدفمندی یارانه‌ها برای پوشش خدمات توانبخشی افراد دارای معلولیت تحت پوشش سازمان بهزیستی کنار گذاشتیم، اما به نظر شما از این صد میلیارد تومان چقدر هزینه شده است؟ 240 میلیون تومان! 99 میلیارد و 760 میلیون تومان این پول در حساب‌های سازمان بهزیستی فریز شده بود. پس پول داریم، افراد نیازمند به این پول را هم داریم اما این وسط باید مدیریت به خرج دهیم که این مدیریت وجود ندارد.

‌پیشنهادتان چیست؟

باید حتما در تیم خودمان از هرکسی که صاحب‌نظر و توانمند است استفاده کنیم. باید دایره خودی‌ها را بزرگ‌تر کنیم و به تقابل سیاست و توسعه خاتمه دهیم. خودی و غیرخودی نکنیم مگر اینکه کسی به وضوح خط قرمز نظام را رد کرده باشد. ما امروزه افراد توانمند زیادی داریم که خط قرمز نظام را هم رد نکرده‌اند و فقط به صرف اینکه در دولت قبل مسئولیت داشته‌اند درو شده و کنار گذاشته شده‌اند؛ بنابراین فقط به دلیل نگاه سیاسی از تخصص و توانمندی آنها استفاده نمی‌شود. شیخ محمد مکتوم حاکم دوبی می‌گفت اولین کاری که برای توسعه دوبی انجام داده‌ام این بود که تقابل سیاست و توسعه را از بین بردم. هرکسی را که می‌توانست به ارتقای شاخص‌های رفاه حوزه من کمک کند، به کار گرفتم، حتی افراد خارجی توانمند را. درحالی‌که ما از نیروهای توانمند استفاده نمی‌کنیم و این معضل جدی ما در تقابل با توسعه و ایجاد امید در جامعه است و باید این موانع برداشته شود.