بیم و امید در بازار سرمایه

شرق: بورس پس از هفته‌ها ریزش دوباره به مدار صعود برگشته است. سازمان بورس چندی پیش برای آنکه سد خروج بی‌وقفه سرمایه از تالار سعادت‌آباد شود، بسته‌ای ۱۰ بندی برای حمایت از سهامداران تدارک دید که همین مسئله موجب صعودی‌شدن شاخص کل شد اما با وجود این، همچنان خروج سرمایه از بازار ادامه دارد و کارشناسان بورس می‌گویند که بازگرداندن اعتماد سهامداران بسیار دشوار شده است.

بورس جان گرفت

بورس ایران آبان ماه را مطابق روزهای پیش از آن نزولی شروع کرد و در پایان هفته اول این ماه با ریزش ۲۶ هزار واحدی سهام‌داران را شوکه کرد. در هفته اول آبان شاخص کل بورس از ارتفاع یک میلیون و ۳۱۰ هزار واحد به زیر کشیده شد و تا یک میلیون و ۲۴۱ هزار واحد سقوط کرد و افت ۵.۲ درصدی را به ثبت رساند.

سقوط بورس و تشدید خروج نقدینگی از بازار سرمایه دولت را وارد عمل کرد تا با حمایت‌های قابل توجه از بورس مانع از خروج بیشتر نقدینگی از تالار سعادت‌آباد شود. در هفتم آبان امسال و پس از ریزش مکرر شاخص‌های بازار سهام، سازمان بورس اعلام کرد که یک بسته ۱۰ بندی برای حمایت از سهام‌داران آماده کرده که مصوباتی از جمله بیمه‌شدن اصل و سود سهام‌داران در یک سال آینده در نظر گرفته است تا سد خروج نقدینگی از بازار شود.

بر مبنای این بسته حمایتی، سهام حاضر در پورتفوی اشخاص حقیقی تا سقف ۱۰۰ میلیون تومان برای هر نفر و از طریق انتشار عمومی اوراق تبعی و خرید توسط سرمایه‌گذاران بیمه می‌شود.

سررسید اعمال این اوراق یک‌ساله بوده و مبلغ تعهد خرید ۲۰ درصد بالاتر از ارزش ترکیب سبد افراد در آخرین روز معاملاتی چهار‌شنبه‌ چهارم آبان ۱۴۰۱ است‌.همچنین اوراق اختیار تبعی فروش روی سهام موجود در صندوق‌های درآمد ثابت تا سقف ۴۰ هزار میلیارد تومان منتشر می‌شود که اصل ارزش سبد سهام در ابتدای دوره را تضمین می‌کند. همچنین تزریق منابع جدید توسط صندوق‌های حاکمیتی برای خرید سهام در بازار سرمایه، واریز نقدینگی به صندوق تثبیت به مبلغ حدود پنج هزار میلیارد تومان و نظارت بر فعالیت حقوقی‌ها و حمایت آنها از سهام‌داران تحت مدیریت خود و توقف فروش تا زمان ثبات بازار از جمله بندهای دیگری است که در این بسته حمایتی در نظر گرفته شده است.

به جز این، به اقدامات حمایتی دیگری از جمله خرید سهام و انتشار اوراق تبعی حمایتی، مدیریت نرخ سود بانکی، افزایش سپرده‌گذاری مستقیم سازمان بورس نزد صندوق تثبیت، محدودکردن بخش فروش بازارگردان‌ها و توقف پذیره‌نویسی اوراق بهادار و عرضه‌های اولیه تا زمان بازگشت ثبات به بازار سرمایه از دیگر مواردی است که در بسته حمایتی سازمان بورس به آن اشاره شده است.

این بسته حمایتی سرانجام توانست هفته گذشته بازار سرمایه را به مدار صعود برگرداند و با وجود آنکه توانست شاخص کل را تا کانال یک میلیون و ۲۸۳ هزار واحد بالا بکشد اما باز هم خروج سرمایه از تالار سعادت‌آباد ادامه داشت. به طوری که هفته پیش حدود هزار میلیارد تومان از بازار سرمایه ایران خارج شد.

با شروع هفته سوم آبان‌ماه صعود شاخص بورس ادامه‌دار شد و دیروز شاخص کل بورس تهران با ۱۶ هزار و ۳۵۱ واحد افزایش، در ارتفاع یک میلیون و ۳۴۴ هزار واحدی قرار گرفت.

با این حال سهام‌داران مارگزیده! همچنان به آینده بورس با دیده تردید نگاه می‌کنند. در این زمینه کارشناسان بازار سرمایه می‌گویند که صعودی‌شدن دوباره بورس خودجوش نبوده و به واسطه حمایت‌های قابل توجه سازمان بورس بوده است. آنها می‌گویند که این حمایت‌ها تنها به عنوان یک جرقه و محرک کوتاه‌مدت عمل می‌کند و در صورتی که شاهد بازگشت نقدینگی و افزایش تقاضا به بورس نباشیم، احتمالا اثر این حمایت‌ها به زودی از بین خواهد رفت و دوباره بورس به روند نزولی برمی‌گردد.

سهام‌داران  همچنان  بی‌اعتماد  هستند

مصطفی صفاری، تحلیلگر بازار سرمایه درباره چشم‌انداز بورس و تداوم روند صعودی آن به «شرق» می‌گوید که تداوم صعود بورس به چند عامل بستگی دارد؛ اول اینکه باید دید دولت در بودجه‌ای که آذر ماه به مجلس می‌برد، چقدر فشار بر منابع شرکت‌های دولتی و صندوق‌های بازنشستگی تحمیل کرده است؟ دوم اینکه وضعیت نرخ بهره بانکی چه می‌شود و دولت برای آن چه تصمیمی می‌گیرد؟ و سوم وضعیت بازار طلا و ارز و آینده آن چگونه خواهد بود؟ اینکه دولت می‌تواند این بازارها را مهار کند و جذابیت را به بورس برگرداند یا نه؟!

این کارشناس تأکید می‌کند که فعلا به نظر نمی‌رسد اعتماد سهام‌داران به بازار سرمایه برگشته باشد و حتی دیروز هم با وجود صعود ۱۶ هزار واحدی شاخص کل بورس، خروج سرمایه ادامه داشته است.

چشم‌انداز  بازار  مثبت  است

حمید پهلوان، دیگر کارشناس بازار سرمایه هم به وب‌سایت فردای اقتصاد گفته است که بسیاری از نمادهای بازار در سطح ارزنده‌ای قرار دارند و با توجه به دو محرک بازگشت بازارهای جهانی به مدار صعود و افزایش قیمت دلار چشم‌انداز مثبتی در انتظار بورس تهران است.

این کارشناس می‌گوید: همچنان نگرانی‌هایی درباره بازار سرمایه وجود دارد و همین موضوع مانع و ابهام بزرگی در تداوم روند صعودی فعلی بورس تهران است. قیمت‌گذاری دستوری مهم‌ترین موضوعی است که چشم‌انداز بازار سهام را تحت تأثیر منفی قرار داده است؛ هرچند قول‌هایی از سوی سیاست‌گذار اقتصادی برای رفع این موانع مهم داده شده اما تاکنون، با مشاهده اقدامات عملی از سوی سرمایه‌گذاران، جسارت کافی در سمت تقاضا ایجاد نخواهد شد.

او تأکید می‌کند: از موارد دیگری که بر بازار سرمایه سایه افکنده ابهامات در مباحث سیاسی و اجتماعی و برجام از یک سو و سیاست‌های مبهم بانک مرکزی در قبال نرخ بهره از سوی دیگر است؛ البته نباید از افزایش اختلاف دلار نیما و آزاد به عنوان عامل مهم در واکنش بورس به افزایش نرخ دلار چشم‌پوشی کرد و کاهش نرخ دلار فردوسی با توجه به شرایط حاکم بر جامعه دور از انتظار است. با افزایش شکاف قیمتی دلار نیما و دلار فردوسی، مسئله ارز ۴۲۰۰ تومانی در بازار سهام تکرار خواهد شد چراکه در این صورت هزینه‌ شرکت‌های بورسی با نرخ دلار آزاد افزایشی بوده اما درآمدها براساس دلار نیما خواهد بود که نتیجه‌ای جز تحت فشار قرارگرفتن سودآوری صنایع نخواهد داشت.

سهام‌داران  احتیاط  کنند

معین شفیعی، دیگر کارشناس بازار سرمایه هم به ایرنا گفته که با توجه به اینکه اکنون قیمت سهام در بازار به نقطه ارزندگی رسیده است، به نظر می‌رسد ترجیح عمده سرمایه‌گذارانی که بین سرمایه‌گذاری در سهام، بانک و اوراق درآمد ثابت مانده‌اند، خرید سهام باشد.

او بسته حمایتی ۱۰ بندی را اقدام مثبتی ارزیابی کرده و گفته است که مهم‌ترین بند این بسته حمایتی، بیمه سبد سهام پرتفوی ۱۰۰ میلیونی سرمایه‌گذاران با تضمین سود ۲۰ درصدی توسط دولت است.

او توضیح داده است: در حال حاضر برای سرمایه‌گذاران خرد با توجه به تضمین سود ۲۰ درصدی در بازار سهام، دو راه وجود دارد، در ابتدا باید یا سرمایه‌های خود را بدون ریسک در سپرده‌های بانک یا اوراق با درآمد ثابت سرمایه‌گذاری کنند یا اینکه سهام بخرند و آن را بیمه کنند که با توجه به ارزندگی سهام بسیاری از شرکت‌ها در پی کاهش‌های اخیر، به نظر می‌رسد ترجیح عمده سرمایه‌گذاران، خرید سهام و سرمایه‌گذاری در بازار سرمایه باشد.

با تمام این اوصاف اغلب کارشناسان بازار سرمایه توصیه می‌کنند که سهام‌داران همچنان برای معاملات خود احتیاط به خرج دهند، چراکه بازگشت بازار سهام به روند صعودی تنها با حمایت ممکن نیست و مسئله اصلی این روزهای بورس کمبود نقدینگی است. به بیان دیگر،‌ تشدید ریسک‌های سیستماتیک بازار سهام به حدی رسیده است که فعلا پول وارد بورس نمی‌شود؛ بنابراین به نظر می‌رسد تا زمانی که اعتماد نسبی به بورس برنگردد، نباید انتظار داشت که بازار سهام این روند صعودی را در هفته‌های آینده ادامه دهد.