احضار دولت به مجلس

‌مجلس شورای اسلامی روز گذشته بررسی عملکرد دستگاه‌های مسئول در اجرای تبصره ۱۸ بودجه 1400 و 1401 را در دستور کار خود داشت که روند این دستور جلسه با حواشی‌ای همراه بود که هم صدای اعتراض قالیباف را درآورد و هم میرکاظمی را مجبور به عذرخواهی کرد. نحوه برخورد رئیس مجلس با نماینده دولت به حدی قاطع بود که برخی در آینده از این روز به‌عنوان روز احضار دولت به مجلس یاد می‌کنند؛ چرا‌که قالیباف، مسعود میرکاظمی، رئیس سازمان برنامه‌و‌بودجه را برای پاسخ‌گویی به مجلس ملزم به حضور کرد.

«بررسی عملکرد دستگاه‌های مسئول در اجرای بند الف تبصره ۱۸ قانون بودجه سال ۱۴۰۰ و ۱۴۰۱ کل کشور» اولین دستور جلسه روز گذشته مجلس بود. پس از شروع به کار صحن، محسن زنگنه، سخنگوی کمیسیون ویژه جهش رونق تولید و نظارت بر اجرای اصل ۴۴ قانون اساسی، گزارش مشترک دو کمیسیون برنامه‌و‌بودجه و کمیسیون ویژه جهش رونق تولید و نظارت بر اجرای اصل چهل‌و‌چهارم (۴۴) قانون اساسی درباره نحوه عملکرد دستگاه‌های مسئول در‌خصوص بند «الف» تبصره «۱۸» قانون بودجه سال ۱۴۰۰ و ۱۴۰۱ کل کشور را قرائت کرد. او همچنین در این گزارش نسبت به تخصیص پیدانکردن منابع بند «الف» تبصره ۱۸ قانون بودجه درباره اشتغال انتقاد کرد. زنگنه در سخنانش بیان کرد: «بعد از گذشت بیش از هشت ماه از سال ۱۴۰۱، تاکنون منابع این بند تخصیص پیدا نکرده است؛ با این وضعیت بیم آن می‌رود که تولید و اشتغال با رکود مواجه شود». پس از آن بود که از نماینده دولت خواسته شد پشت تریبون قرار بگیرد و دراین‌باره توضیح دهد که مشخص شد رئیس سازمان برنامه‌و‌بودجه که طبق قانون باید در این جلسه حاضر می‌شد، در صحن حضور ندارد. همین امر باعث انتقاد و گلایه محمدباقر قالیباف، رئیس مجلس، به این اقدام مسعود میرکاظمی، رئیس سازمان برنامه‌و‌بودجه شد.

رئیس مجلس از حضور‌نداشتن رئیس سازمان برنامه‌و‌بودجه در جلسه نظارتی امروز مجلس انتقاد کرد؛ انتقادی که شاید بتوان معانی متعددی از آن استنباط کرد و برخی آن را تا حدی در راستای جداسازی خط او از دولت همسو دانسته‌اند که از مدت‌ها قبل از سوی حامیان قالیباف کلید خورده است. همان خطی که برخی آن را آماده‌سازی قالیباف برای ورود به رقابت انتخاباتی ریاست‌جمهوری آینده قلمداد می‌کنند. به‌هر‌حال رئیس مجلس با انتقاد خطاب به معاون پارلمانی رئیس‌جمهور گفت: «از روز چهارشنبه هفته گذشته هیئت‌رئیسه دعوت‌نامه‌ای را به دولت ارسال کرده و از آقای میرکاظمی، رئیس سازمان برنامه‌و‌بودجه، دعوت کرده تا در جلسه امروز مجلس حضور پیدا کند. بر اساس قانون ایشان موظف هستند تا در جلسه حضور یابند. امروز ساعت ۷:۳۰ صبح گفته‌اند کاری پیش آمده و نمی‌توانند در جلسه حضور یابند». قالیباف که این روزها سعی دارد با موضع‌گیری‌های معتدل‌تری نسبت به برخی همکارانش خط خود را با تندروهای مجلس جدا کرده و حتی نشان دهد عقد اخوتی با دولت همسو نبسته است، در برابر رفتار بی‌تفاوت دولت نسبت به بعد نظارتی مجلس ایستاد و با این سخنان که «چه کاری مهم‌تر از پیگیری اجرای قانون وجود دارد؟ نمی‌شود مجلس کار نظارتی خود را روی زمین بگذارد. این رفتار اصلا درست نیست و آقای میرکاظمی باید در جلسه امروز حضور پیدا کنند»، میرکاظمی را ملزم به حضور در صحن علنی و عذر‌خواهی از مجلس کرد. حرکتی که کمتر از رؤسای مجلس دیده شده است.

حضور میرکاظمی در جلسه مجلس پس از انتقاد قالیباف

حدود 40 دقیقه پس از انتقاد قالیباف از حضور‌نداشتن رئیس سازمان برنامه‌و‌بودجه کشور در جلسه نظارتی روز سه‌‌شنبه مجلس، میرکاظمی بین سخنان نمایندگان خود را به مجلس رساند و وارد صحن شد.

منتقدان به عدم تخصیص بودجه تبصره 18

مجلس طبق دستور جلسه خود پیش رفت و محمدرضا میرتاج‌الدینی، عضو کمیسیون برنامه‌‌و‌بودجه و محاسبات، در نطق خود از اجرانشدن تخصیص اعتبارات تبصره ۱۸ به‌صورت عادلانه در استان‌ها انتقاد کرد و گفت: «نباید فقط نرخ بی‌کاری شاخص باشد، بلکه شاخص‌هایی نظیر محرومیت، مساحت و جمعیت استان‌ها نیز باید در نظر گرفته شود تا این بودجه عادلانه توزیع شود».

مهرداد گودرزوند چگینی، نایب‌رئیس کمیسیون برنامه‌و‌بودجه و محاسبات مجلس نیز در انتقاد از اجرانشدن این تبصره گفت: «در سال ۱۴۰۱ با توجه به اینکه قرار بر این بود که فعال‌سازی چرخه اقتصادی کشور، حل مشکل بی‌کاری و حل موضوع سرمایه در گردش و راه‌‌اندازی شرکت‌های تولیدی اتفاق بیفتد، مجلس ۱۰۳ هزار میلیارد تومان بودجه به تبصره ۱۸ قانون بودجه اختصاص داد که متأسفانه یک ریال از آن تخصیص نیافته است».

حمیدرضا حاجی‌بابایی، رئیس کمیسیون برنامه‌و‌بودجه مجلس نیز پس از قرائت گزارش مشترک کمیسیون‌های برنامه‌و‌بودجه و محاسبات و ویژه جهش رونق تولید و نظارت بر اجرای اصل چهل‌و‌چهارم (۴۴) قانون اساسی، با تأکید بر اینکه مصوبه مجلس در زمینه بودجه باید عملیاتی شود، گفت: «هر‌جای بودجه را که نگاه می‌کنیم، می‌بینیم قانون اجرائی نشده است؛ پس ما بودجه را برای چه می‌نویسیم؟».

حاجی‌بابایی اظهار کرد: «درباره علت تحقق کم این اعتبارات ممکن است دولت بگوید که منابع نداشته است؛ این درحالی است که بر اساس گزارش دیوان محاسبات در سال ۱۴۰۰ حدود دو میلیارد دلار از فراورده‌های نفتی صادراتی به حساب خزانه‌داری واریز نشده است که اگر این اتفاق می‌افتاد، چیزی حدود ۵۰ همت می‌شد و اعتبارات تبصره ۱۸ تحقق می‌یافت».

خاندوزی: سیاست دولت در اجرای برنامه اشتغال‌زایی صرفا پول‌پاشی نیست

پس از حضور میرکاظمی در مجلس، نوبت به سخنان وزیر اقتصاد رسید. سید‌احسان خاندوزی، وزیر امور اقتصادی و دارایی گفت: «سیاست دولت سیزدهم در اجرای برنامه‌های اشتغال‌زایی صرفا به پول‌پاشی ختم نمی‌شود‌ بلکه تسهیلات اشتغال باید به دست کارآفرینان واقعی رسیده و سپس بر اجرای طرح‌های اشتغال‌زایی نیز نظارت شود».

او افزود: «تا قبل از سال ۱۴۰۰ ما از پشت تریبون‌ها وعده تسهیلات اشتغال‌زایی را داده اما قریب به ۹۰ درصد تسهیلات در سال‌های قبل تخصیص پیدا نمی‌کرد و آن ۱۰‌درصدی که تخصیص می‌یافت‌، به دست کارآفرینان واقعی اشتغال‌زایی نمی‌رسید. از طرفی کسانی که به وزارتخانه‌های تعاون و سایر وزارتخانه‌های مرتبط دسترسی داشتند، از این تسهیلات بهره‌مند می‌شدند و خروجی عملکرد اشتغال‌زایی آن‌طور‌که انتظار می‌رفت نبود». جان کلام وزیر اقتصاد در صحن علنی این بود که سازمان برنامه‌و‌بودجه بودجه تبصره 18 را اختصاص نداده است و اگر بودجه‌ای در اختیار او قرار می‌گرفت، او هم بودجه را به موارد لحاظ‌شده تخصیص می‌داد.

میرکاظمی از مجلس عذرخواهی کرد

در شرایطی که رئیس مجلس در ابتدای جلسه علنی از حاضرنشدن رئیس سازمان برنامه‌وبودجه در مجلس انتقاد کرد، میرکاظمی در میانه جلسه خود را به مجلس رساند و از حضار عذرخواهی کرد؛ چرا‌که طبق دستور اعلامی از رئیس سازمان برنامه‌وبودجه، وزیر اقتصاد و رئیس دیوان محاسبات برای حضور در جلسه روز سه‌شنبه دعوت به عمل آمده بود. رئیس دیوان محاسبات به دلیل شرکت در بیست‌و‌چهارمین نشست مجمع عمومی سازمان اینتوسای در برزیل بود و به جایش معاون دیوان محاسبات صحبت کرد. اما از آنجایی که در ابتدای جلسه میرکاظمی در صحن علنی مجلس حاضر نشده بود، رئیس مجلس به ‌غیبت میرکاظمی واکنش انتقادی نشان داد. جلسه نظارتی مجلس ادامه پیدا کرد تا اینکه میرکاظمی حدود ساعت ۹:۲۰ در مجلس حاضر شد. او با حضور در پشت تریبون مجلس با عذر‌خواهی تأخیر خود را این‌طور توجیه کرد: «عذرخواهی می‌کنم امروز همایش برنامه‌و‌بودجه و برنامه هفتم توسعه با رؤسای سازمان‌ها از استان‌های مختلف برگزار شده بود که به دلیل بی‌نظمی به‌وجود‌آمده اطلاع نداشتم باید در صحن باشم. به محض اطلاع، سخنرانی را قطع کردم و به مجلس آمدم».

اما محمدباقر قالیباف، رئیس مجلس در پاسخ به توجیه او گفت: «آقای میرکاظمی درباره علت تأخیرش در مجلس توضیحاتی را ارائه داد‌ اما ما در تاریخ هفتم آبان نامه دعوت ایشان به مجلس را به سازمان برنامه دادیم؛ به اضافه اینکه وقتی موضوعی در دستور مجلس می‌آید، به معنای دعوت آن مسئول است. به‌هر‌حال از اینکه آقای میرکاظمی خودشان را به‌موقع به مجلس رساند، تشکر می‌کنم».

قالیباف خطاب به میرکاظمی:‌ قانون بودجه درباره اشتغال را رعایت کنید

علاوه بر آن، پس از اتمام توضیحات میرکاظمی، رئیس سازمان برنامه‌و‌بودجه، قالیباف با تأکید بر اینکه اشتغال و معیشت دو موضوع مهم و با اولویت برای مجلس است، بیان کرد: «در بودجه ۱۴۰۰، ۱۳ هزار میلیارد تومان از درآمدهای مربوط به تبصره ۱۸ به بخش اشتغال پرداخت نشده است».

او تأکید کرد: «به همان اندازه که معیشت برای ما مهم و دارای اولویت است، اشتغال هم اولویت دارد». قالیباف ادامه داد: «ما در برنامه ششم و بودجه سال‌های ۱۴۰۰ و ۱۴۰۱ منابعی را برای اشتغال و معیشت پیش‌بینی کردیم. قصد ما این نیست که از معیشت بزنیم و به اشتغال بدهیم. ما می‌گوییم باید منابع در جای خود هزینه شود. وقتی قانون نوشته می‌شود باید در جای خود هزینه شود؛ به‌ویژه در دو موضوع معیشت و اشتغال، وقتی این اتفاق رخ نمی‌دهد، مجلس باید چه کاری انجام دهد؟».

قالیباف همچنین در ادامه سخنان خود خطاب به میرکاظمی و خاندوزی گفت: «۱۹ همت در حساب‌های مسدودی قرار گرفت و بانک‌ها هم دو‌برابر برای آن می‌توانستند وام بگذارند؛ پس در حقیقت سال گذشته اگر ۱۳ همت را برای اشتغال و تولید پرداخت می‌کردیم، حدود ۷۵ همت برای اشتغال و تولید اختصاص پیدا می‌کرد. از هزینه‌های غیر‌معیشتی و جاری تا جایی که می‌توانید کنار بگذارید تا قانون را اجرا کنید». رئیس مجلس درباره عملکرد سازمان برنامه‌و‌بودجه درخصوص بند الف تبصره ۱۸ قانون بودجه ۱۴۰۱ هم تأکید کرد: «وقتی مجلس قانونی را مصوب می‌کند، توقع می‌رود آن قانون اجرا شود. ما سال گذشته منابع تبصره ۱۸ را در اختیار وزارت اقتصاد قرار داده و آن را در صندوقی گذاشتیم که سازمان برنامه با آن مخالف بود. امسال این منابع در اختیار سازمان برنامه گذاشته شد که تا الان سازمان برنامه قرانی از آن را نداده است. پس با این وضعیت توقع داریم که سال آینده باز‌هم این منابع را به سازمان برنامه بدهیم؟ عملکرد نشان می‌دهد که باید این منابع در صندوق وزارت اقتصاد باشد».

رئیس مجلس با تأکید مجدد بر اینکه اشتغال و معیشت دو موضوع مهم است، گفت: «آقای میرکاظمی من با پیشنهاد شما در موضوع معیشت در بودجه ۱۴۰۱ مخالف بودم و حتی گفتم سقف تعیین‌شده برای معیشت پاسخ‌گو نیست. پیشنهاد ۳۲۰ همت را داشتم و شما اصرار بر ۱۶۰ همت داشتید. ما حواسمان به معیشت و اشتغال هست؛ البته بی‌انصافی هم نمی‌کنیم و شرایط سخت دولت را هم می‌فهمیم و گزارش درآمدهای دولت را هم می‌بینیم».

قالیباف در ادامه سعی کرد نوک پیکان انتقاد خود را این بار به سمت خاندوزی نشانه بگیرد و خطاب به وزیر اقتصاد گفت: «آقای خاندوزی شما یا خسته شدید یا رودربایستی دارید. انتظار می‌رود شما مطالبه‌گرایانه پیگیری کنید؛ همان‌طور که پارسال این اقدام را انجام می‌دادید».

رئیس قوه قانون‌گذاری در ادامه از رؤسای کمیسیون‌های برنامه و ویژه جهش تولید خواست گزارش‌های نظارتی خود را به مجلس ارائه کنند و همچنین دیوان محاسبات تا یک ماه آینده آخرین وضعیت را بگویند.

رئیس مجلس با بیان اینکه در شرایط سخت اقتصادی، اشتغال و معیشت دو موضوع مهم است،‌ یادآور شد: «دولت قبل در تبصره ۱۸ عملکردی نداشت‌ اما آقای میرکاظمی شما هم باید قانون بودجه را رعایت کنید. ما علاوه بر بحث یارانه، موضوع ۹ میلیارد دلار ارز با همان ارز یارانه‌ای چهارهزارو ۲۰۰ در اختیار دولت قرار دادیم. البته که دولت سامانه ETS ارزی را هم راه‌اندازی نکرده است، ما بر اساس میزان تحقق درآمدهای دولت صحبت می‌کنیم. مشخصا بحث تعیین تکلیف LPG درآمدی بالای صد همت برای دولت خواهد داشت». ادامه در صفحه 5