ترکشهای جام جهانی و زیرکی کارلوس کیروش
رقابتهای جام جهانی 2022 قطر بهزودی شروع میشود و در حساسترین مسابقه از روز دوم، تیم ملی فوتبال ایران قرار است به مصاف انگلیس برود تا اولین بازیاش در گروه «B» رقابتهای جام پیشرو را برگزار کند. حضور تیم ملی با توجه به اتفاقات اخیری که در ایران رخ داده، از لحاظ سیاسی و فرهنگی هم برای بسیاری از رسانههای دنیا مورد توجه است.
رقابتهای جام جهانی 2022 قطر بهزودی شروع میشود و در حساسترین مسابقه از روز دوم، تیم ملی فوتبال ایران قرار است به مصاف انگلیس برود تا اولین بازیاش در گروه «B» رقابتهای جام پیشرو را برگزار کند. حضور تیم ملی با توجه به اتفاقات اخیری که در ایران رخ داده، از لحاظ سیاسی و فرهنگی هم برای بسیاری از رسانههای دنیا مورد توجه است. همین مورد باعث شده تا از روزهای قبل، مسئولان ورزش ایران از یک سو و نمایندگان مجلس از سوی دیگر نسبت به حساسیتهای موجود در قطر واکنش نشان دهند. آنها از بازیکنان تیم ملی ایران خواستهاند مراقب رفتارشان در جام جهانی باشند و به موضوعی به غیر از فوتبال و صعود از گروه فکر نکنند. به نظر میرسد این بخش از نگرانیها بعد از سکوت بازیکنان هنگام سرود ملی ایران به وجود آمده است ولی این مورد فقط یکی از نگرانیهاست و مشخص نیست که چه اتفاقات غیرمنتظره دیگری در قطر ممکن است برای کادر ایران رخ دهد. این موارد به کنار، حضور رسانهها و خبرنگاران خارجی در قطر هم میتواند تبدیل به یکی دیگر از نگرانیهای بالقوه مسئولان ورزش ایران در جام پیشرو باشد. واقعیت این است که با هر تدبیر و اندیشهای سخت است که بتوان سرمربی و بازیکنان تیم ملی ایران را از سؤالات غیرفوتبالی در این زمینه دور نگه داشت. نمونهاش همین یکی، دو روز اخیر که کارلوس کیروش در اولین کنفرانس خبریاش در قطر با دو سؤال غیرفوتبالی روبهرو شد که با زیرکی خاص خودش هر دو را پاسخ داد. او ابتدا در پاسخ به خبرنگار انگلیسی که پرسیده بود با توجه به شرایط خاص موجود در ایران آیا بازیکنان تیم ملی در این جام جهانی حق نشاندادن اعتراضشان را دارند یا خیر گفت: «در ایران، دقیقا مثل کشور شما انگلیس رفتار میشود. همانطورکه شما به روح فوتبال در چارچوب قوانین فیفا احترام میگذارید و بر اساس این اولویتها و ارزشها اظهارنظر میکنید {بازیکنان ایرانی هم چنین میکنند}. همه حق دارند نظر خودشان را بگویند. مثلا شماها (بازیکنان شاغل در لیگ انگلیس) رسمی دارید که در ابتدای بازیها زانو میزنید، بعضی افراد موافق این رفتار هستند و بعضی دیگر موافق نیستند. در ایران هم شرایط دقیقا همینطور است. اما این مورد که تیم ملی ایران درگیر چنین مسائلی است، موضوعیتی ندارد. بازیکنان فقط یک چیز در ذهن دارند که آن جنگیدن برای رسیدن به دور دوم بازیهای جام جهانی است». این بخش از صحبتهای کارلوس کیروش با شایعاتی که درباره او مطرح و عنوان میشود که به بازیکنانش دستور داده از هرگونه رفتار غیرفوتبالی بپرهیزند در تضاد است. پیشتر در زمانی که ایران به اتریش سفر کرده بود تا در دیداری تدارکاتی برابر اروگوئه و سنگال به میدان برود، ادعا شد که کارلوس کیروش از دست سردار آزمون که در همان اردو با گذاشتن یک استوری، جنجالی غیرورزشی به راه انداخت بهشدت عصبانی شده و حتی قصد داشته او را جریمه کند. با این وجود، کیروش بعدتر و در ماجرایی که ادعا شده بود قرار است سردار آزمون از تیم ملی ایران خط بخورد، از این مهاجم حمایت کرد و گفت که او را پیش از سایر بازیکنان به قطر فرستاده و مشخص است شایعاتی که درباره این بازیکن مطرح میشود، صحت ندارد. به هر روی، سختگیری و دیسیپلین کارلوس کیروش زبانزد است؛ او بهعنوان یک مربی تمامحرفهای بعید است اجازه دهد بازیکنان ایران در ایام پیشرو، دستکم در روز بازی، به چیزی غیر از فوتبال فکر کنند.
کیروش در همان کنفرانس خبری با سؤال دیگری هم روبهرو شد که شاید از قبل انتظارش را میکشید. او در پاسخ به سؤالی دیگر که پرسیده و عنوان شد که «آیا شما با این موضوع که نماینده ایران در این جام جهانی هستید و این کشور حقوق زنان را زیر پا میگذارد، مشکلی ندارید؟» تغییر رویه داد و تلاش کرد از پاسخدادن طفره برود. البته که طفرهرفتن کارلوس کیروش با افراد دیگر متفاوت است. او در پاسخ به خبرنگار مذکور چنین گفت: «به من چقدر پول میدهید تا به این سؤال شما جواب بدهم؟ شما یک شرکت خصوصی هستید، به من برای پاسخ به این سؤال چقدر پول میدهید؟ بروید و با رئیستان صحبت کنید. جام جهانی که تمام شد، اگر پیشنهاد مالی شما خوب باشد، دراینباره صحبت میکنم، ممنون. بروید و با کمپانی خودتان صحبت کنید، ببینید چقدر به من برای این موضوع پول میدهند {تا جواب بدهم}» کارلوس کیروش در ادامه هم فراموش نکرد به شرایط اجتماعی انگلیسیها اشاره کند و خطاب به خبرنگار مذکور گفت: «فکر میکنم بد نباشد در مورد وضعیتی که مهاجران در انگلیس دارند هم فکر کنید».
به نظر میرسد این موضوع تازه شروع کار برای کادر فنی و بازیکنان تیم ملی ایران است و آنها باید تا زمانی که قرار است در جام جهانی حضور داشته باشند، خودشان را برای سؤالات اینچنینی آماده کنند. مشخص نیست که آیا همیشه فاکتور زیرکی کارلوس کیروش بتواند کارآمد باشد یا خیر ولی مورد مشخص اینکه بازیکنان ایران از قبل مهیای چنین فضایی شدهاند و احتمال میرود واکنشهای مشابهی به چنین موضوعاتی داشته باشند. پیشتر و در جام جهانی 2018 روسیه، مسعود شجاعی که بهعنوان کاپیتان تیم ملی ایران در کنفرانسهای خبری شرکت میکرد، در مواجهه با پرسشهای غیرفوتبالی، خاصه موضوعاتی که مربوط به شرایط زنان در ایران و حضور آنها در ورزشگاه بود، یک جمله تکراری داشت: «با تمام احترامی که برای شما (خبرنگار) قائل هستم، میخواهم بگویم این موضوعات درون خانوادهای است و باید در خانواده (ایران) آنها را حل کنیم». حالا قرار است چنین جملهای در قطر و از زبان بازیکنان تیم ملی ایران تکرار شود؟ برای دانستنش باید تا انتهای جام صبر کرد.