شورای شهر پایتخت درباره وضعیت قرمز ناوگان حمل و نقل عمومی هشدار داد
تهران در توقفگاه اتوبوس
وضعیت بحرانی اتوبوسهای پایتخت
«بهدستآوردن آمار اتوبوسهای فعال تهران چندان سخت نیست. هر روز این آمار برای مدیران ترافیکی شهرداری تهران پیامک میشود»؛ این را علیاصغر قائمی، عضو کمیسیون عمران و حملونقل شورای شهر تهران، میگوید.
«بهدستآوردن آمار اتوبوسهای فعال تهران چندان سخت نیست. هر روز این آمار برای مدیران ترافیکی شهرداری تهران پیامک میشود»؛ این را علیاصغر قائمی، عضو کمیسیون عمران و حملونقل شورای شهر تهران، میگوید. او به مدیران شهری یادآوری میکند همه اتوبوسهای فعال سطح شهر تهران مجهز به کارتخوان و GPS هستند و بعد از پایان فعالیتها و رسیدن به توقفگاهها از ساعت 2:00 بامداد اطلاعات آنها پردازش میشود و قبل از ساعت 8:00 صبح تسویهحساب مالی میشوند و تعداد اتوبوسهای فعال، میزان تقاضا و نقاط مصرف در پیامکی برای مدیران این حوزه پیامک میشود؛ بنابراین بهدستآوردن اتوبوسهای فعال پیچیده نیست و سیستم بررسی دقیق آن وجود دارد که میتواند دستکم این دسترسی به اعضای کمیسیون عمران و حملونقل هم داده شود. پیشنهاد قائمی بعد از آن مطرح شد که باز هم آمار اتوبوسهای فعال سطح شهر تهران در صحن شورای شهر حاشیهساز شد. نخستین بار شهردار تهران در برابر آمارهای ارائهشده از سوی سیدجعفر تشکریهاشمی، رئیس کمیسیون عمران و حملونقل وضعیت اتوبوسرانی تهران را میراث دوران مدیریت او در شهرداری عنوان کرد. علیرضا زاکانی گفت: در شروع دوره پنجم شورا تعداد اتوبوسهای شرکت واحد سههزارو ٥٠٠ دستگاه بوده و در دو دهه گذشته هیچگاه از چهارهزارو ٩٠٠ دستگاه بیشتر نشده است.
چالش آمارها
هرچند آمارهای ارائهشده از سوی شهردار تهران متناقض با آمارهای ثبتشده در آمارنامه شهرداری و سند تحویل و تحول شهرداری تهران بود، در این اسناد تعداد اتوبوسهای فعال شهر تهران ششهزارو ١٥٠ دستگاه اعلام شده بود. برای دومین بار در صحن شورای شهر تهران این آمار مورداختلاف رئیس کمیسیون عمران و حملونقل و پرویز سروری، نایبرئیس شورای شهر تهران شد. سروری در واکنش به سخنان تشکریهاشمی گفت که او از اعضای ارزشمند شورای شهر است؛ اما گزارشهای اشتباهی به کمیسیون عمران داده میشود. تشکریهاشمی هم در پاسخ گفت آقای سروری نور چشم ماست؛ اما بحث تحقیر یکدیگر را نداریم و مگر ما میتوانیم عدد واقعی را تکذیب کنیم.
بدترین وضعیت اتوبوسرانی پایتخت
سیدجعفر تشکریهاشمی، رئیس کمیسیون عمران و حملونقل شورای شهر تهران، با استناد به گزارش نظارتی ششماهه پروژههای تملک داراییهای سرمایهای در حوزه معاونت حملونقل و ترافیک شهرداری تهران از طرف کمیسیون برنامه و بودجه شورا گفت: در اتوبوسرانی با بدترین وضعیت روبهرو هستیم و در این دوره مدیریت شهری، مجموعا ۱۴۵ دستگاه اتوبوس با تخفیف ۸۰درصدی از طریق دولت و ۱۷۵ دستگاه اتوبوس نیز از محل قراردادهای قبلی تحویل گرفتهایم و بهجز این اتوبوسها، هیچ اتوبوس دیگری تحویل نگرفتهایم.
اورهال اتوبوس یا رنگآمیزی بدنه
او با بیان اینکه درحالحاضر مجموعا ۱۴۰۰ دستگاه اتوبوس فعال به مردم تهران خدمات میدهند؛ درصورتیکه طبق برنامه، تهران به هفتهزار دستگاه اتوبوس نیاز دارد، گفت: واقعیت این است که برای رسیدن به هفتهزار دستگاه اتوبوس موردنیاز، هیچ برنامه مشخصی وجود ندارد و هیچ افق روشنی دیده نمیشود. درحالحاضر باید منتظر بمانیم و ببینیم دولت چه تعداد از اتوبوسهایی را که از خودروسازان دریافت میکند، به تهران اختصاص میدهد. متأسفانه برنامه بازسازی اتوبوسها نیز به شکل درستی پیش نمیرود و با وجود اینکه گفته شده ۵۵۰ دستگاه اتوبوس، اورهال شدهاند؛ اما آنچه اتفاق افتاده، پرداخت مبالغی به شرکتهای خصوصی برای رنگکاری و نقاشی اتوبوسهایشان بوده است.
700 اتوبوس دوکابین خاک میخورند
تشکریهاشمی با بیان اینکه قرار بود اتوبوسهایی که در توقفگاهها و تعمیرگاهها خوابیده بودند، بازسازی شده و وارد چرخه خدماترسانی شوند، گفت: بهجز یک شرکت که با آن قرارداد بسته شده اما جاری نشده است، هیچ شرکت دیگری با شرکت واحد قرارداد ندارد. ۷۰۰ دستگاه اتوبوس دوکابین و ۱۳۰۰ دستگاه اتوبوس تککابین در توقفگاهها و تعمیرگاههای شرکت واحد خاک میخورند، گفت: این در شرایطی است که مردم ساعتها در ایستگاهها منتظر اتوبوس میمانند؛ بنابراین دوهزار دستگاه اتوبوس تککابین و دوکابین متوقفشده باید به فوریت بازسازی شوند و به موازات آن، نسبت به خریداری اتوبوسهای جدید نیز اقدام شود. رئیس کمیسیون عمران و حملونقل شورای شهر با تأکید بر اینکه توسعه حملونقل عمومی، اولویت اصلی مدیریت شهری است و ازاینرو، ضعف و عقبماندگی ناوگان اتوبوسرانی باید هرچه سریعتر جبران شود، گفت: قرار بود نسبت به اختصاص ۸۰۰ میلیارد تومان برای خرید قطعات مترو از طریق بانک شهر و نیز بازسازی ۱۳ رام قطار مترو در سه بخش ناوگان، مرکز فرمان و تجهیزات ثابت اقدام شود که لازم است در هر دو مورد نتایج اقدامات انجامشده اعلام شود.
اتوبوسهای شلوغ و ایستگاههای پرمسافر
مهدی اقراریان هم از شهرداری درخواست کرد آماری از اتوبوسها و واگنهای متوقفشده به شورای شهر داده شود و طی یک زمانبندی مشخص شود چه تعداد از این اتوبوس و واگنها وارد ناوگان میشوند. او به ایستگاههای اتوبوسهای BRT اشاره کرد که مسافران زیادی در انتظار اتوبوس بودند و اتوبوسهایی که ظرفیت سوارکردن مسافر تازه را نداشتند و از سویی شاهد ترافیک این روزهای خیابانهای پایتخت هستیم؛ بنابراین در یک جدول زمانبندیشده اعلام شود چه تعداد اتوبوس و واگن وارد ناوگان میشود.
پاسخ فوری به نیاز ناوگان حملونقل
حبیب کاشانی، عضو دیگر شورای شهر تهران، هم به حادثه چند هفته پیش در مترو اشاره کرد که دیگر به خاطر اشتباه راهبر قطار نبوده و مشکل اصلی قطعات یدکی بوده و نشان میدهد باید پاسخ فوری به نیازهای حملونقل عمومی داد. ناصر امانی هم به ثبات مدیریتی در حوزه حملونقل عمومی اشاره کرد و تغییرات پیدرپی که در شرکت بهرهبرداری مترو و اتوبوسرانی رخ داده و گفت: تا مدیران بخواهند بدانند خط تندرو چیست و با مشکلات حوزه آشنا شوند و آن را پیگیری کنند، شاهد تغییر مدیریت هستیم؛ بنابراین نیازمند ثبات مدیریت در این حوزه هستیم.
تشکیل کمیته صحتسنجی آمارهای حملونقل
پرویز سروری نیز به تردید آماری تشکریهاشمی واکنش نشان داد و گفت: آیا ۵۹۱ اتوبوس اورهالشده فقط رنگآمیزی بوده؟ برایمان سؤال است که گزارشهای شهرداری درست است یا صحبتهای عضو شورا؟ آیا گزارشهای غلط به عضو شورا میدهند یا شهرداری گزارش غلط به ما میدهد؟ یکبار برای همیشه باید این مسئله حل شود و پیشنهاد میکنم که ریاست شورا گروهی را مأمور کند تا آمار درست را احصا کند.
درخواست
تشکریهاشمی در واکنش به این سخنان گفت: سروری نور چشم ماست؛ اما نیت تحقیر یکدیگر را نداریم و مگر ما میتوانیم عدد واقعی را تکذیب کنیم. من هفته پیش تذکری دادم و آقای فروزنده، معاون مالی شهردار تهران، با من تماس گرفت و گلایه کرد و درخواست جلسه داشت؛ اما سه بار تاکنون از آقای فروزنده و آقای بهرامی درخواست جلسه فوری کرده؛ اما نشده و ما نیز میخواهیم که آمارها روشن شود؛ چراکه هنر ما این نیست که عدد بزرگ را بگوییم که مثلا کار میکنیم و درمورد اورهال ۵۹۱ اتوبوس باید بگویم که اتوبوسهای اورهالشده صد مورد هم نیست. مهدی چمران در واکنش به این تضارب آرای دو عضو گفت: حتما جلسهای را برای بررسی وضعیت اتوبوسرانی برگزار میکنیم و از معاون حملونقل نیز میخواهیم تا هرچه سریعتر مدیریت توانمند برای اتوبوسرانی انتخاب کنند تا آن حوزه هم سروسامان بگیرند؛ اما واقعیت این است که اتوبوس داخلی پنج میلیارد و اتوبوس خارجی هشتمیلیارد است و ما دو جلسه در مجلس داشتیم که سازندگان اتوبوس به ما بگویند که توانایی تولید چند اتوبوس را دارند؛ اما آنها فقط میگفتند که ۱۴ ماه زمان لازم دارند و ما به آنها گفتیم که تا عید چند دستگاه میتوانید تحویل دهید که بالاخره هم نتوانستند بگویند که توانایی تحویل چند اتوبوس تا عید را دارند.
نمیدانیم اتوبوسهایمان تا پایان روز سرپا هستند
اما جلال بهرامی، معاون حملونقل و ترافیک شهرداری تهران، وضعیت نگرانکنندهتری از ناوگان اتوبوسرانی ترسیم کرد. او گفت که همه ناوگان اتوبوسرانی فرسوده است و تلاش میشود اتوبوسی که وارد خط میشود، بتواند تا پایان ساعت اداری در خط خدماترسانی کند و سرپا بماند. راهکار فوری او برای حل این چالش خرید اتوبوس دست دوم خارجی بود.
راهکار فوری خرید اتوبوس دست دوم
موضوعی که مورد انتقاد بسیاری از کارشناسان این حوزه است و به اعتقاد این کارشناسان درحالحاضر دوهزار اتوبوس در پارکینگهای شهرداری متوقف هستند که با 500 میلیون تومان میتوان آنها را اورهال اساسی کرد و در مدت کوتاهی وارد ناوگان کرد؛ اما این اتفاق از سوی شهرداری نمیافتد و برای اورهال اساسی با خودروسازی قرارداد بسته نشده است.
به اعتقاد آنها اتوبوسهای سرحال خارجی درنهایت پنج سال فعالیت میکنند؛ درحالیکه این اتوبوسها با هزینه کمتر میتوانند چند سال دیگر به مسافران تهرانی خدماترسانی کنند.
اتوبوسهای سهکابین ظرفیت 3 اتوبوس را دارند
جلال بهرامی درباره نحوه تأمین اتوبوسهای پایتخت هم گفت: دوهزارو ۱۰۰ دستگاه اتوبوس بخش خصوصی باید تا پایان سال اورهال شوند و تعهد وزارت کشور نیز تأمین دو هزار دستگاه اتوبوس است. وزارت کشور اعلام کرده بود که توان تأمین ۳۰۰ دستگاه اتوبوس سهکابین را دارد که با فرمول تأمین مالی مشترک وزارت کشور و شهرداری خریداری شود، ما عین ۳۰۰ دستگاه را برای شهر تهران تأمین میکنیم که کارهای بانکی درحال انجام است و نکته درخورتوجه این است که هر دستگاه اتوبوس سهکابین ظرفیتش معادل سه دستگاه اتوبوس تککابین است. او با بیان اینکه ما نیز در میزان تولید شرکتهای سازنده اتوبوس داخلی ابهام داریم و نمیدانیم که تا پایان سال چند اتوبوس میتوانند تحویل دهند، گفت: من وقتی قراردادی را امضا کردم، پایین آن این موضوع را تأکید کردم و نوشتم.
معاون شهردار تهران با بیان اینکه وزارت کشور زمینه تولید را فراهم میکند و باید بگویم که برخی از خطوط اتوبوس تولید داخلی بین چهار تا شش ماه بعد از پیشپرداخت باید قطعات و نیروی انسانیشان را تکمیل کنند، افزود: اینکه ۵۰۰ دستگاه اورهال شود یا نشود، تأثیری در حملونقل عمومی ندارد. هرچند من اطلاعات این اتوبوسها را با پلاک و شرایطش در گزارش شورا ارائه میدهم؛ اما موضوع اصلی این است که ناوگان ما فرسوده است و این عقبماندگی با ۵۰۰ دستگاه جبران نمیشود.
او با بیان اینکه برخی شرکتها حتی توان ساخت یک اتوبوس را ندارند، گفت: مکاتبهای با ۱۵ تولیدکننده داشتهایم و ما اعلام کردهایم که در یک بازه ۳۶ماهه چقدر ظرفیت تحویل دارند که نکته درخورتوجه این است که اکثر این تولیدکنندگان حتی سایپا ظرفیت تولیدیاش صفر بوده است و این نشان میدهد که تولیدکنندگان ما تازه میخواهند خط تولید خود را راهاندازی کنند. از سال ۱۴۰۰ تا ۱۴۰۸ افق ۱۰ هزار اتوبوس پیشبینی شده است، نزدیکترین راه تأمین اتوبوس واردات است که ما با وزارت اقتصاد، مجلس و دولت رایزنی کردیم و رئیسجمهور نیز دستورش را صادر کرده است که مقدمات واردات دو هزار دستگاه اتوبوس انجام شود؛ اما هنوز وزارت صمت دستورالعمل اجرائی آن را صادر نکرده و این در حالی است که کشورهای خارجی و همسایه میتوانند در کوتاهترین زمان این اتوبوسها را تأمین کنند.
او با بیان اینکه ما با پنج خودروساز با اولویت خرید هزارو ۵۰۰ دستگاه اتوبوس گازوئیلی و هزارو ۵۰۰ دستگاه اتوبوس برقی و گازی وارد مذاکره شدیم و درحال توافق هستیم که ۲۵ درصد موارد بهصورت غیرنقد تأمین شود، گفت: بازپرداخت بهصورت هشتساله است تا فشار مالی بر دوش شهرداری نباشد اما دقت داشته باشید که درباره آمارهایی که در مورد اتوبوسرانی بیان میشود، مربوط به اتوبوسهای بخش خصوصی است که ۱۰ سال تعهد کار دارند و بعد از آن عملا مالکیتشان به همان شرکت خصوصی انتقال داده میشود و درحالحاضر عمر مفید این اتوبوسها به بیش از ۱۵ سال رسیده و عملا اجازه آنها دست ما نیست و هر لحظه که بخواهند میتوانند خدمات ارائه نکنند و این میزان اتوبوس سههزار دستگاه است که البته اکثر آنها زمینگیر شدهاند.
سهم اتوبوسهای فرسوده در آلودگی هوا
درحالی چشمانداز روشنی برای رسیدن اتوبوسهای نو به ناوگان فرسوده اتوبوسرانی نیست.
زهره عبادتی، معاون محیط زیست انسانی اداره کل محیط زیست تهران به تازگی گفته است: مسئله اتوبوسهای فرسوده بهعنوان یکی از منابع متحرک آلودگی هوا موضوعی بسیار مهم است که باید به آن توجه شود. شاید بهتر باشد بر اساس قانون هوای پاک ابتدا تکلیف موضوعی مانند فرسودگی اتوبوسهای موجود در تهران که بخشی از منابع متحرک آلاینده هستند، مشخص شود. برای دستیابی به این هدف باید دستگاههای مختلف دستبهدست هم دهند والا با حلوا حلوا کردن کام تلخ هوای تهران شیرین نخواهد شد.
شفافیت باز هم بهروز نشد
بهروزنشدن سامانه شفافیت در یک سال گذشته بارها تکرار شده است. اعضای شورای شهر بارها نسبت به این موضوع تذکر دادهاند. ناصر امانی در جلسه روز گذشته شورای شهر تهران در تذکری به شهرداری، به مصوبه تعارض منافع در شهرداری اشاره کرد و گفت: در تاریخ یکشنبه 12 دیماه 1400 مصوبهای داشتیم و یک ماه دیگر به یکسالگی این مصوبه میرسیم. عنوان این مصوبه اصلاحیه مصوبه مدیریت تعارض منافع در شهرداری تهران است. این مصوبه فقط یک مادهواحده داشت و این بود که بعد از عبارت مدیران شهرداری، اعضای شورای اسلامی شهر تهران در مدت مسئولیت حضورشان در شورا را اضافه کردیم. اصل مصوبه به تاریخ سهشنبه دهم مهر 1397 برمیگردد که این مصوبه در شورای پنجم به تأیید و تصویب رسید. مصوبه خیلی خوبی در حوزه شفافیت و در حوزه مبارزه با فساد و رانت است و یک گام به جلو محسوب میشود. او ادامه داد: ماده چهار این مصوبه، شهرداری را مکلف کرده تا ظرف مدت سه ماه از تصویب این مصوبه، مشخصات، فهرست کامل و اطلاعات دقیق و آخرین دریافتی حقوق و مزایا و دریافتی مدیران شهرداری و واحدهای تابعه را بهطورکامل و بهصورت برخط منتشر کرده و مستمرا بهروزرسانی کند و در دسترس عموم قرار دهد. این ماده یک تبصره دارد و گفته همه اطلاعات اشارهشده در ماده چهار این مصوبه درباره هرگونه استخدام کارکنان جدید در شهرداری تهران نیز باید منتشر و بهروزرسانی شود و بهصورت برخط در دسترس عموم قرار گیرد. ماده هفت این مصوبه اشاره میکند به اینکه کارکنان شهرداری تهران تا زمانی که با شهرداری رابطه استخدامی دارند، نمیتوانند از پروانههای سازمان مهندسی در شهرداری استفاده کنند و سپس شهرداری تهران را مکلف میکند که ظرف مدت یک ماه فهرست کارکنان دارای پروانه سازمان نظام مهندسی ساختمان شهر را منتشر کند و در دسترس عموم قرار دهد. امانی اضافه کرد: ماده هشت میگوید همه وکلای دادگستری و کارشناسان رسمی دادگستری تحت هر عنوان با شهرداری تهران و واحدهای تابعهاش همکاری میکنند، نمیتوانند هیچگونه خدماتی اعم از حقوقی و مهندسی در تمام انواع دعاوی و پروندههایی که علیه شهرداری و واحدهای تابعهاش است، ارائه کنند و تبصرهاش میگوید ظرف یک ماه شهرداری موظف است فهرست کامل این وکلا را هم منتشر کند و هم در دسترس عموم قرار دهد. ماده 10 گفته بهکارگیری بستگان مدیران شهرداری تهران و واحدهای تابعه و بستگان اعضای شورای اسلامی شهر تهران در دوره مسئولیت در شهرداری و شورای اسلامی شهر تهران ممنوع است. ماده 13 میگوید بهمنظور برقراری شفافیت و عدالت در اعطای کمکهای شهرداری که منظور ماده 16 و 17 است و جلب مشارکت و نظارت افکار عمومی، شهرداری تهران موظف است ذیل سامانه شفافیت فهرست اشخاص حقوقی دریافتکننده کمکها را منتشر و مستمرا بهروزرسانی کند. عضو کمیسیون برنامه و بودجه شورای شهر تهران تأکید کرد: در ماده 14 سفرهای خارجی کارکنان و مدیران شهرداری تهران را یادآوری میکند و میگوید به شکل مستمر مقصد سفر، طول مدت سفر، همراهان سفر، علت و ضرورت سفر و میزان و محل تأمین هزینه سفر را منتشر کند. ماده 16 شهرداری را موظف میکند آییننامهای را در این زمینه برای اجرای این مصوبه تصویب کند و به شورا ارائه دهد و پس از تصویب شورا به اجرا دربیاورد. امانی افزود: علت اینکه این مصوبه را بهعنوان تذکر بیان کردم، یکی از باب یادآوری خودمان است که مصوبه شوراست و اصلاحش کردیم و تأکید کردیم حتما اجرا شود و دوم اطلاعاتی که تأکید شده بهروزرسانی شود و در سامانه شفافیت قرار بگیرد که میدانیم سامانه شفافیت بهروزرسانی نشده و این اطلاعات در سامانه شفافیت شهرداری وجود ندارد و خبرهایی که بعضا منتشر میشود، با اجراشدن این مصوبه شفاف میشوند و جلوی بسیاری از ذهنیتهای غلطی که علیه مدیریت شهری این دوره وجود دارد، گرفته میشود. در این مصوبه آمده که کمیسیون حقوقی و نظارت هر شش ماه یک بار موظف است این را به اطلاع شورا و افکار عمومی برساند. او ادامه داد: خبرهایی در گروههای مختلف و حتی گروههای داخل شهرداری درباره سفرهای خارجی مدیران، سفر به قطر یا جذب و استخدام منتشر میشود و جالب است که بدانید به هر سازمان یا منطقهای میرویم، به ما میگویند درحال جذب و استخدام پرسنلی هستند که مرتب جذب میشوند. این درحالی است که اگر این مصوبه اجرا میشد، جلوی اخبار بعضا کذب و خبرساز گرفته میشد. البته کمیسیون حقوقی و نظارت باید هر ششماه یک بار گزارشی درباره حسن اجرای این مصوبه به شورا ارائه میکرد. هفته گذشته نیز احمد صادقی در صدوششمین جلسه شورای شهر و در نطق پیش از دستور خود با بیان اینکه 73 تکلیف برای مدیریت شهری درباره شفافیت وجود دارد که بهصورت تجمیعی به 61 مورد رسیده است، گفت: 31 سامانه در این زمینه تشکیل شده که تاکنون تنها ۱۰ سامانه بهروز شده است. امیدواریم هرچه سریعتر گزارش در این زمینه از سوی شهرداری ارائه شود که چرا باقی سامانهها بهروزرسانی نشدهاند. گفته شده است که مسئولیت آن با مدیرکل حراست است که من اگر ایشان را بیرون ببینم، نمیشناسمشان و با وجود پیگیریها هنوز گزارش خواستهشده به ما ارائه نشده؛ درحالیکه ما باید به مردم گزارش دهیم که چرا سایت شفافیت بهروزرسانی نشده است. علیرضا زاکانی، شهردار تهران نیز در توضیح سخنان وی گفت: بخش زیادی از بهروزرسانی سامانه شفافیت انجام شده و بخش دیگر نیز درحال انجام است. شهردار تهران خاطرنشان کرد: باید توجه داشت که برای مسئله شفافیت زیرساختها، شرایط، تجمیع اطلاعات و مواردی که وجود دارد، زمانبر خواهد بود؛ اما این کار اتفاق خواهد افتاد. پیش از این نیز محمدعلی الفتپور درباره بهروزرسانی سایت «شفافیت» گفته بود: تاکنون ۳۵ سرفصل بهروزرسانی شده است.