رویگردانی چین از سرمایه‌گذاری در ایران

با وجود همکاری راهبردی ۲۵ساله ایران و چین، شواهد نشان می‌دهد پکن توجهی به سرمایه‌گذاری در صنعت انرژی ایران ندارد و در این میان قرارداد ۶۰ میلیارد دلاری برای سرمایه‌گذاری در گاز قطر امضا کرد. به گزارش مهر به نقل از اتاق بازرگانی ایران در پنجاهمین گزارش از سلسله گزارش‌های «پایش تحولات تجارت جهانی»، گلچینی از تحولات اخیر در دو لایه جهانی و منطقه‌ای محیط ژئواکونومیک ایران ارائه کرده و آخرین روندها و پیش‌بینی‌های اقتصادی تهیه‌شده توسط بزرگ‌ترین نهادهای اقتصادی بین‌المللی را در قالب داده‌های تازه واکاوی کرده است.

در بخش تحولات جهانی، روند عرضه و تقاضای مواد غذایی عمده جهان مورد بررسی قرار گرفته است. بر اساس گزارش جدیدی که اخیرا توسط سازمان خواروبار و کشاورزی ملل متحد (فائو) منتشر شد، تخمین زده می‌شود هزینه واردات مواد غذایی جهان در سال ۲۰۲۲ به ۱.۹۴ تریلیون دلار افزایش یابد که بالاتر از برآوردهای قبلی است.

گزارش چشم‌انداز که دو بار در سال منتشر می‌شود، بررسی‌هایی از روند عرضه و تقاضای مواد غذایی عمده جهان از جمله غلات، محصولات روغنی، شکر، گوشت، لبنیات و ماهی ارائه می‌دهد. همچنین به روند نرخ حمل‌ونقل دریایی مواد غذایی می‌پردازد. در گزارش فائو هشدار داده شده است: «اینها نشانه‌های هشداردهنده‌ای از منظر امنیت غذایی هستند و حکایت از این دارند که واردکنندگان برای تأمین مالی افزایش هزینه‌های بین‌المللی خود با مشکل مواجه هستند و به‌طور بالقوه، حاکی از پایان انعطاف‌پذیری آنها در برابر قیمت‌های بین‌المللی بالاتر است.

در خبری دیگر وزارت تجارت، انرژی و استراتژی صنعتی بریتانیا به یک شرکت فناوری متعلق به چین دستور داد تا به دلیل نگرانی‌های مرتبط با «امنیت ملی» ۸۶ درصد سهام خود را به بزرگ‌ترین تولیدکننده ریزتراشه بریتانیا واگذار کند. پس از این مداخله، چین دولت بریتانیا را به نقض قوانین تجارت بین‌المللی متهم کرد. بریتانیا در اقدامی دیگر ممنوعیت واردات طلای روسیه را توسعه داده است. در ابتدای تابستان سال جاری، کشورهای بریتانیا، آمریکا، ژاپن و کانادا به‌عنوان بخشی از تحریم‌های غرب علیه مسکو در واکنش به جنگ این کشور در اوکراین، واردات طلای روسیه را ممنوع اعلام کردند. این تحریم در واقع شامل واردات طلای تازه استخراج و پالایش شده می‌شد؛ اما شامل طلای صادراتی روسیه یا محصولات طلایی با منشأ این کشور نمی‌شد که اصلاحیه اخیر، آنها را نیز دربر می‌گیرد.

بی‌توجهی چین به سرمایه‌گذاری در صنعت انرژی ایران

در تحولات منطقه‌ای قرارداد ۶۰ میلیارد دلاری گازی قطر و چین از جمله مسائل مهم منطقه است. با وجود سروصداهای بسیار درمورد همکاری راهبردی ۲۵ساله ایران و چین، پکن توجهی به سرمایه‌گذاری در صنعت انرژی ایران نشان نداده و در کشورهای رقیب ایران به دنبال فرصت است. روشن است که تحریم‌های شدید و نااطمینانی فزاینده در اقتصاد سیاسی ایران مهم‌ترین عامل عدم تمایل چین به سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌های انرژی ایران است. سرمایه‌گذاری هفت میلیارد دلاری آرامکو عربستان در کره جنوبی، کمک قطر و عربستان به اقتصاد بحران‌زده ترکیه و توافق ۱۰۰ میلیارد دلاری امارات و آمریکا در زمینه انرژی پاک و اولین دور مذاکرات تجارت آزاد بحرین و اسرائیل از دیگر اخبار مهم منطقه است. با وجود مشکلات اقتصادی ترکیه در حال حاضر، تجارت میان مسکو و آنکارا به‌سرعت در حال گسترش است و حجم کالاهای صادرشده به روسیه در ماه سپتامبر به رکورد ماهانه ۱.۱ میلیارد دلار رسیده است. بر اساس داده‌های مؤسسه آمار ترکیه، این حجم، ۲.۳ برابر بیشتر از ماه مشابه در سال ۲۰۲۱ است. ترکیه در تابستان سال جاری در میان پنج صادرکننده برتر به روسیه قرار گرفت.

در بخش داده‌های تازه، نیاز خاورمیانه به سرمایه‌گذاری یک تریلیون دلاری در انرژی‌های تجدیدپذیر تا ۲۰۳۵ بررسی شده است. این برآورد، هم‌زمان با اجلاس تغییرات اقلیمی که در مصر برگزار شد، ارائه شده است. اندکی پس از برگزاری این رویداد، برخی از کشورهای عربی قراردادهای بزرگ انرژی سبز منعقد کرده‌اند. عربستان سعودی در قالب قراردادی ۲.۵ میلیارد دلاری برای ساخت و میزبانی یک طرح تولید انرژی‌های تجدیدپذیر در خاورمیانه طی ۱۰ سال آینده متعهد شده است. امارات متحده عربی نیز قراردادی در زمینه توسعه انرژی‌های پاک با عمان امضا کرده است. مصر نیز اعلام کرده است که یکی از بزرگ‌ترین نیروگاه‌های بادی جهان را توسعه می‌دهد.

بررسی سودهای کلان شرکت آرامکوی عربستان و دیپلماسی اقتصادی این کشور برای تمرکز بر آفریقا از دیگر مواردی است که در بخش داده‌ها مورد مطالعه قرار گرفته است.