تهران نامهربان

  ‌حضورشان از گذشته کمتر در شهر احساس می‌شود. تردد در این شهر پر از مانع و زاویه آسان نیست. براساس آمارهای رسمی تنها 3/2درصد از معابر شهر تهران برای افراد دارای معلولیت مناسب‌سازی شده است. روز گذشته صحن شورای شهر تهران میزبان تعدادی از شهروندان تهرانی دارای معلولیت بود. زمان اندکی برای بیان مشکلات‌شان داشتند. مهدی چمران، رئیس شورای شهر تهران چند باری تذکر داد که صحبت‌های‌شان را کوتاه کنند. به اعتقاد او صحن شورای شهر تهران برای قانون‌گذاری است و تکرار اینکه فرصت کم است، برای این است که به قانون‌گذاری برسند.

مهم‌ترین درخواست آنها ایجاد فرصت‌های برابر برای استفاده از فضاهای شهری بود. گلایه‌شان از جزیره‌ای برخورد‌کردن نهادهای مرتبط با موضوع افراد دارای معلولیت بود. اینکه در هر منطقه فضای بازی و تفریح استاندارد برای کودکان و نوجوانان دارای معلولیت داشته باشد و دست‌کم یک خانه فرهنگ برای استفاده زنان و کودکان دارای معلولیت مناسب‌سازی شده باشد. اینکه در فضاهای موجود در مترو بتوانند به‌عنوان فضای کسب‌وکار استفاده کنند و افرادی که در شهرداری مشغول به فعالیت هستند، امنیت شغلی داشته باشند.

در ادامه سوده نجفی، عضو هیئت‌رئیسه شورای شهر تهران، هم در نطق پیش از دستور خود که به مناسبت روز جهانی معلولان بود، آماری از وضعیت نامناسب شهرها برای افراد دارای معلولیت ارائه داد و گفت ‌در ایران نیز حدود یک‌میلیون‌و 467‌هزار‌و 8۰۵ معلول تحت پوشش سازمان بهزیستی قرار دارند که بر‌اساس آخرین آمارها و سرشماری‌ها، جمعیت معلولان در تهران بین 9۰۰ هزار تا یک میلیون نفر است. یکی از بدیهی‌ترین حقوق معلولان که منطبق بر حقوق شهروندی است و باید بر‌اساس قانون جامع حمایت از حقوق معلولان انجام شود، مناسب‌سازی معابر شهری است. با توجه به حدود 9۰۰ هزار نفر معلول در شهر تهران باید 12 هزار کیلومتر پیاده‌رو مناسب‌سازی شود؛ اما بر‌اساس گزارشی که از ستاد مناسب‌سازی فضاهای شهری دریافت کرده‌ام، تنها 2/۳ درصد از معابر شهر تهران یعنی 228 کیلومتر معبر اصلی و فرعی برای معلولان مناسب‌سازی شده است و 1۴/۵ درصد معابر شهر تهران که تقریبا هزارو 437 کیلومتر معبر فرعی و اصلی است، مناسب‌سازی نشده‌اند. متأسفانه آنچه به‌عنوان مناسب‌سازی ساختمان‌ها در نظر گرفته شده است، به بالابر خلاصه شده که برخی از افراد بالابری موقت و صوری جلوی در جانمایی می‌کنند و همان بالابر را بعد از گرفتن پایان کار و مجوز ساختمانی، حذف و پله‌های فراوان نصب می‌کنند، ضرورت دارد که کمیسیون معماری و شهرسازی شورای شهر همچنین معاونت مربوطه در شهرداری به این موضوع توجه داشته باشند و تا حد ممکن در مناسب‌سازی معابر تنها به این آیتم اکتفا نکنند. به گفته او شهر تهران در حوزه حمل‌ونقل عمومی به‌ویژه مترو و اتوبوس دچار مشکل است و با کمبود اتوبوس و واگن برای شهروندان غیرمعلول روبه‌روست و بخش عمده‌ای از ترافیک موجود در سطح شهر نیز مربوط به این کمبودهاست؛ اما استفاده از حمل‌ونقل عمومی به‌ویژه مترو و اتوبوس یکی دیگر از نیازهای معلولان است که باید توجه شود و بنده بر خودم لازم می‌دانم مطالبات آنها را در پارلمان شهری مطرح کنم؛ قطعا عمل به این مطالبات در حوزه اختیارات شورای شهر نیست و باید شهرداری به آن عمل کند.

حمل‌ونقل عمومی نامهربان با افراد دارای معلولیت

او با بیان اینکه تقریبا از ایستگاه‌های اتوبوس سطح شهر و به‌ویژه اتوبوس‌ها هیچ‌کدام برای استفاده معلولان مناسب‌سازی نشده‌اند، گفت: ارزیابی مناسب‌سازی ایستگاه‌های متروی دارای اولویت نشان می‌دهد که 2۰۶ آسانسور و 2۰۶ ویلچربر یا همان پله‌نما در ایستگاه‌های متروی شهر تهران مورد نیاز است که تعداد ایستگاه‌های دارای آسانسور و ویلچربر مشخص نیست و متأسفانه پله‌برقی‌های موجود در برخی از ایستگاه‌های مترو دارای نقص فنی و به صورت دائم خاموش است و باید شهروندان از پله استفاده کنند. در ادامه حمید صاحب، مدیرکل سلامت شهرداری تهران، هم گفت: برای معلولان دسترسی به امکانات شهری از‌جمله ایاب و ذهاب، بهداشت و آموزش فراهم نیست. به اعتقاد من مهم‌ترین مشکلی که این افراد از آن رنج می‌برند، نگاه نامناسب شهروندان به موضوع معلولیت است؛ مناسب‌سازی فرهنگی در این زمینه اولویت دارد و باید نگاه ما از نیمه خالی به نیمه پر لیوان تغییر کند. ناصر امانی، عضو شورا، هم در واکنش به گزارش مدیرکل سلامت شهرداری تهران هم‌زمان با روز جهانی معلولان خطاب به رئیس شورا گفت: امروز جای دو معاون از شهرداری تهران که ارتباط با بحث معلولان دارند خالی بود، یکی معاون اجتماعی و دیگری معاون شهرسازی؛ مدیرکل سلامت شهرداری تهران که در‌این‌باره صحبت کرد، ما متوجه نشدیم درباره چه چیزی حرف زد. ایشان آمار معلولان را هم اشتباه می‌گوید، می‌گوید ما در تهران یک‌میلیون‌و 800 هزار معلول داریم، کل کشور یک‌میلیون‌و 200 هزار معلول دارد، این موضوعات را باید کسی به مدیران شهرداری تذکر بدهد. ناصر امانی اضافه کرد: عرض بنده این است که باید معاون اجتماعی و معاون شهرسازی می‌آمدند و اقدامات مدیریت شهری در حوزه معلولان را به افکار عمومی و به رسانه‌ها گزارش می‌دادند.  در ادامه مهدی عباسی، رئیس کمیسیون شهرسازی و معماری شورای شهر تهران، با تأکید بر مناسب‌سازی شهر برای شهروندان معلول، خواستار ارائه گزارشی از شهرداری با موضوع میزان دسترس‌پذیری شهر برای معلولان، کودکان و سالمندان شد. او با تأکید بر ضرورت ارزیابی دقیق از وضعیت ساختمان‌های ساخته‌شده در مناسب‌سازی برای معلولان، یادآور شد: مناسب‌سازی معابر، اصلاح فرهنگ ترافیک و توجه به ایمنی برای پیشگیری از معلولیت در شهر ضروری است و باید در راستای ارتقای ایمنی اقدامات شایسته‌ای انجام شود.

او ادامه داد: شهرداری تهران در راستای آگاه‌سازی شهروندان و ارتقای ایمنی در سطح شهر، اصلاح هندسی معابر، اصلاح فرهنگ معابر و توجه به ایمنی برای پیشگیری از معلولیت در شهر باید گزارشی را درباره میزان دسترس‌پذیری معلولان، کودکان و سالمندان به تأسیسات شهری ارائه دهد.

گلایه از موانع و دستک‌های نصب‌شده در پیاده‌روها

سیدجعفر تشکری‌هاشمی، رئیس کمیسیون عمران و حمل‌ونقل شورا، هم به شرایط نامناسب معابر شهری از‌جمله خیابان‌ها و پیاده‌راه‌های شهر اشاره کرد و گفت: شهروندان دارای معلولیت با موانع و محدودیت‌های زیادی برای تردد و انجام کارهای روزمره، دریافت تسهیلات اداری، گرفتن خدمات عمومی و حتی آموزش روبه‌رو هستند. او برای نمونه، به وجود موانع و دستک‌های نصب‌شده در پیاده‌راه‌ها اشاره کرد و افزود: این دستک‌ها برای ایجاد مانع در مسیر تردد موتورسیکلت‌ها در پیاده‌روها نصب شده‌اند؛ اما بیشتر از آنکه مانع تردد راکبان موتورسیکلت‌ها شوند، به معضلی اساسی برای عبور شهروندان دارای معلولیت و سالمندان تبدیل شده‌اند و از‌این‌رو لازم است هرچه سریع‌تر اصلاحات لازم بر روی موانع مذکور صورت بگیرد. تشکری‌هاشمی، اهمیت مضاعف امکانات و تجهیزات موجود در ایستگاه‌های مترو و اتوبوس برای شهروندان دارای معلولیت را مورد تأکید قرار داد و گفت: افراد دارای معلولیت برای تردد در سطح شهر و استفاده از وسایل حمل‌ونقل شهری مانند مترو و اتوبوس، دچار مشکلات عدیده‌ای هستند که ازجمله آنها می‌توان به کمبود پله‌برقی و نبود آسانسور در بسیاری از ایستگاه‌های مترو اشاره کرد. او با اعلام اینکه در داخل کشور از ظرفیت بالایی در تولید آسانسور برخوردار هستیم و تجهیز ایستگاه‌های مترو به آسانسور با استفاده از توان داخل امکان‌پذیر است، گفت: بیشتر ایستگاه‌های خطوط بی‌آرتی به رمپ مخصوص معلولان مجهز است و مناسب‌سازی در ایستگاه‌های سایر خطوط هم ضرورت دارد. مهدی اقراریان، عضو شورا، با تأکید بر کم‌کاری‌ها در گذشته درباره معلولان به‌ویژه در شهر تهران بیان کرد: ما باید در نوع گفت‌وگوی خود به دلیل مشکلات تجدید نظر کنیم، کسانی که خود مسئولیت دارند، به جای اینکه پاسخ‌گو باشند، سؤال می‌کنند که چرا این اتفاق افتاده است. پاسخ این چرا این است که شما به‌عنوان مسئول باید در جایگاهی که هستید، اقدامی انجام می‌دادید و این چرا پذیرفتنی نیست.

درخواست لیست اموال عمومی شهر که به خصوصی تبدیل شده‌اند

او همچنین در بخش دیگری از سخنانش چهلمین تذکر را هم به شهردار تهران داد و گفت:‌ با عنایت به فصل هفتم آیین‌نامه مالی شهرداری مصوب سال ۱۳۴۶ درباره اموال عمومی و اختصاصی شهرداری ضمن تذکر به شهرداری لازم است که برخی موارد پاسخ داده شود. او در ادامه تصریح کرد: بر‌اساس این آیین‌نامه اموال شهرداری اعم از منقول و غیرمنقول به دو بخش اموال اختصاصی و اموال عمومی تقسیم می‌شود؛ اموال اختصاصی شامل اموالی است که شهرداری حق تصرف آن را دارد، از قبیل اراضی، ابنیه، اثاث و نظایر آن که تنها متعلق به خود شهرداری است؛ اما اموال عمومی شهرداری شامل اموالی است که متعلق به شهر بوده و برای استفاده عموم اختصاص یافته است؛ مانند معابر عمومی، خیابان‌ها، میادین، پل‌ها، گورستان‌ها، سیل‌برگردان‌ها، فاضلاب، انهار عمومی و اشجار اعم از اشجاری که شهرداری یا اشخاص در معابر عمومی غرس کرده باشند. این عضو شورا با طرح این سؤال که چه مکانیسم‌هایی برای نگهداری اموال عمومی و اختصاصی شهرداری طراحی و اجرا شده است، ادامه داد: مطابق ماده 46 آیین‌نامه مزبور حفاظت از اموال عمومی شهرداری و مهیا‌کردن آن برای استفاده عموم، جلوگیری از تجاوز و تصرف اشخاص نسبت به آنها برعهده شهرداری است که در صورت تعرض به اموال عمومی، شهرداری مسئول است و باید پاسخ‌گو باشد و در‌صورتی‌که برخی از اموال عمومی شهر به نحوی تغییر حالت و موقعیت داده و استفاده از آن برای عموم سلب شود، به تشخیص انجمن شهر جزء اموال اختصاصی شهر محسوب می‌شود؛ یعنی مطابق قانون اگر در شهرداری اموال عمومی مورد استفاده خصوصی قرار بگیرد، باید دارای مجوز شورا باشد؛ بنابراین باید اعلام شود که در طول سال‌های گذشته چه تعداد از اموال شهرداری با ذکر مشخصات از عمومی به اختصاصی تغییر حالت داده و آیا در موارد این‌چنینی مصوبه شورای اسلامی شهر اخذ شده است یا خیر؟ اقراریان در پایان گفت: درخواست می‌شود در گزارشی جامع، برنامه شهرداری درباره حفاظت و حراست از اموال عمومی و اختصاصی و نیز درباره تعداد مجوزهایی که شهرداری تاکنون برای استفاده اختصاصی از اموال عمومی اخذ کرده، به شورای شهر ارائه شود.