آینده دارو در کشور چه می‌شود؟
ما به یک نقشه راه نیاز داریم
شاید یکی از سؤالات پرتکرار بیماران، پیش‌بینی وضعیت دارو در ماه‌های آینده باشد؛ موضوعی که در سرنوشت بسیاری از آنها مؤثر خواهد بود. بسیاری شرایط را بدتر از قبل متصور می‌شوند و برخی دیگر با ایجاد راهکارهایی، آینده‌ای مثبت را برای این حوزه پراهمیت پیش‌بینی می‌کنند.
شرق: شاید یکی از سؤالات پرتکرار بیماران، پیش‌بینی وضعیت دارو در ماه‌های آینده باشد؛ موضوعی که در سرنوشت بسیاری از آنها مؤثر خواهد بود. بسیاری شرایط را بدتر از قبل متصور می‌شوند و برخی دیگر با ایجاد راهکارهایی، آینده‌ای مثبت را برای این حوزه پراهمیت پیش‌بینی می‌کنند.
عضو هیئت‌مدیره انجمن داروسازان هم بر این باور است که اگر طبق برنامه پیش برویم، کمبود داروهایی که تا الان تجربه کردیم، دیگر تکرار نخواهد شد و برای آن باید از نقشه راهی استفاده کنیم تا چالش‌های این حوزه را به حداقل برساند.
حمید خیری، عضو هیئت‌مدیره انجمن داروسازان کشور در گفت‌وگو با «شرق» به وضعیت حال‌حاضر دارو در کشور می‌پردازد و با اشاره به جلسه‌ای در سندیکای دارو که ماه‌های قبل خبر از توقف خط تولید داروسازان می‌داد و اینکه آیا شرایط حال‌حاضر به آن توقف‌ها مربوط است یا نه؟
می‌گوید: توافق در‌مورد قیمت‌های طرح یارانه افزایش قیمت‌های دارو که گویا صورت نگرفته بود، شاید تولیدات در آن زمان قطع شده بود اما درحال‌حاضر که با هم صحبت می‌کنیم، کمبود دارویی مثل گذشته نداریم و به نسبت کمی کمتر شده است. نرخ دارو در قالب سهمیه داده می‌شود ولی به‌هرحال آن کمبودی که پیش از این داشتیم، الان عملا نیست و این هم درست است که کارخانه‌های تولیدکننده آنتی‌بیوتیک در شیفت‌های مختلف کار می‌کنند.
بنابراین به نظر می‌آید دیگر کمبود آنتی‌بیوتیک نداشته باشیم ولی در مورد داروهای دیگر مثل اسپری‌های تنفسی الان موجود است و امیدواریم در آینده این کمبودهایی که وجود دارد، برطرف شود.
وی ادامه می‌دهد: همچنین داروهایی وارد شد که حجم کم داشته، مثلا آنتی‌بیوتیک با حجم 30 میلی‌لیتر که ما در ایران آنتی‌بیوتیکی با این حجم نداریم، در نتیجه برای بیمارانی که پزشک تشخیص داده مقدار معینی دارو مصرف کنند، ناگزیر بودند که مثلا چند تا از آن شربت‌ها را بنویسند. در صورتی که قبلا این‌طور نبوده است.
خیری اضافه می‌کند: یک داروی 30میلی‌لیتری هزینه‌اش به اندازه یک آنتی‌بیوتیک 100میلی‌لیتری بود که در ایران تولید می‌شد که عملا هزینه بیشتری برای بیمار و ساختار تولید می‌شد. جلوی واردات آن را به این شکل گرفتند و درحال‌حاضر تولیدات آنتی‌بیوتیک ما روی خط است و من فکر می‌کنم در ماه‌های آینده کمبودی برای آن نداشته باشیم. نمی‌توانیم بگوییم اصلا کمبود دارویی در ماه‌های بعد نخواهیم داشت، چون کمبود اسپری‌های تنفسی همچنان پابرجا است.
وی اضافه می‌کند: در مورد داروی بیماران خاص و سرطانی نمی‌خواهم بگویم کمبود وجود ندارد، ولی از یک‌ماه‌و‌نیم پیش شرایط بهتر شده و بنده هیچگونه جانبداری نمی‌خواهم انجام دهم و واقعیتی را هم پنهان نمی‌کنم ولی آنچه درحال‌حاضر ملموس است، در جهت بهبود کمبود دارو حرکت می‌کند ولی همین‌ها بیانگر این نیست که کمبود دارویی وجود ندارد.
به نظر من وقتی توافق قیمتی صورت گرفت و عملا شرکت‌های تولیدکننده آنتی‌بیوتیک‌ها در ایران شروع به فعالیت کردند، همچنین در مورد سرم شستوشو عملا در همین لحظه که صحبت می‌کنیم کمبود وجود دارد، هفته پیش برای برخی دیگر هم از سرم‌ها همین مشکل بود ولی می‌بینیم که تدریجا این میزان کمبود عملا رو به کاهش است.
خیری در پاسخ به اینکه باید داروهای مورد نیاز کشور از چند ماه قبل در انبارهای دارو تهیه شده باشد و برای پیشگیری از چنین بحران‌هایی چه باید کرد، می‌گوید: معمولا میان تولید و درخواست دارو یک فاصله سه‌ماهه وجود دارد، در مورد بعضی داروها اگر مواد اولیه وارداتی باشد، باید پلتفرم‌هایی را در نظر گرفت ولی برای اساس قضیه شاید نمی‌توان نبود مواد اولیه را اعلام کرد. به نظر توافق‌های لازم برای آنتی‌بیوتیک‌ها بوده و با توجه به مسئله تورم و تغییراتی که در قیمت‌ها پدید آمده بود، برای تولید آنتی‌بیوتیک یک نابودی بود. از طرف دیگر این دارو باید تعیین قیمت می‌شد. این قضیه تا حدی با تأخیر صورت گرفت ولی امروزه این توافقات مربوطه عملا صورت گرفته، من فکر می‌کنم کمبودها رو به کاهش است ولی باز هم تأکید می‌کنم صحبت‌های من بیانگر این نیست که ما کمبود دارویی نداریم. امروز در مورد اسپری‌های تنفسی دچار مشکل هستیم.
وی در مورد پیش‌بینی آینده اضافه می‌کند: اینکه برای آینده پیش‌بینی شود یک مقدار مشکل است، مثلا تا الان برای سه تا چهار مدل اسپری کمبود داریم و حتی در مورد سرم‌هایی مثل سرم شستوشو الان کمبود داریم، البته همان‌طورکه گفتم، به شکل تدریجی دیگر سرم‌ها به داروخانه‌ها داده می‌شود، برای همین به نظر می‌آید این دسته از کمبودها کم‌کم رفع خواهد شد. اما اینکه در آینده چه خواهد شد، به یک برنامه‌ریزی موفق نیاز دارد مبنی بر اینکه ما چه نقشه‌ای را می‌خواهیم پیاده کنیم که شرایط بهتری ایجاد کنیم که جواب آن این است که اگر برنامه‌ریزی با دقت فراوان صورت گیرد، عملا مشکلی نخواهیم داشت.
اما اگر برنامه‌ریزی صورت نگیرد، در نقطه بعد ما دچار مشکل خواهیم شد. همین چالش‌های کمبود دارو به برنامه‌ریزی مربوط است، مثلا با توجه به اینکه می‌دانیم در چه فصلی چه دارویی بیشتر مورد استفاده قرار می‌گیرد و همان به تولیدکننده یا واردکننده اعلام شود، ما دیگر عملا مشکلی نخواهیم داشت. این یک چیز کلی است و در مورد تولید دارو خیلی مسائل ممکن است که نقش داشته باشد، از جمله خود اقتصاد و موضوع برنامه‌ریزی که اهمیت بسیاری دارد.
خیری درباره اینکه آیا از طرف انجمن داروسازان در این مورد نامه یا هشداری داده شده یا نه، ادامه می‌دهد: ما مسائل مربوط به کمبود دارو را رسما اعلام می‌کنیم و انجمن داروسازان در این مورد هیچگونه تعارفی ندارد و وظیفه ما این است که چنین موضوعاتی را اعلام کنیم تا در جهت رفع این کمبودها اقدامات لازم را انجام دهند. اگر ساختارهای مربوطه به ما در مورد پیش‌بینی کمبود دارو چیزی بخواهد ما هم هشدارها را می‌دهیم. اما خود سازمان غذا و دارو در این مورد همکاری لازم را می‌کند.
او در پاسخ به اینکه پیش‌تر مسئولانی از تأثیر برخی افراد پر‌نفوذ ولی گاه بی‌نام‌و‌نشان در حوزه دارو صحبت می‌کردند که عامل اختلال‌هایی هستند، آیا شما شاهد برخورد با این افراد بودید، می‌گوید: در آن اندازه که شما دیدید من هم دیدم، ما ندیدیم که برخوردی کرده باشند.
