سیدکریم حسنی، عضو کمیسیون اجتماعی مجلس در گفتوگو با «شرق»
حجم بالای تذکرات نشانگر عدم رضایت نمایندگان از وزراست
34 قلم کالا در آستانه ماه رمضان و سال نو زیر قیمت بازار عرضه میشوند
وضعیت بازار به نحوی است که قیمت برخی کالاها متوالی تغییر میکند بدون اینکه نظارت جدی از سوی مسئولان مربوطه وجود داشته باشد. شرایطی که عادی نیست و هر شهروندی را با این سؤالات مواجه میکند که چه کسانی از این نابسامانی بازار نفع میبرند و چرا دولت برای مدیریت این آشفتهبازار ورود جدی نمیکند؟
وضعیت بازار به نحوی است که قیمت برخی کالاها متوالی تغییر میکند بدون اینکه نظارت جدی از سوی مسئولان مربوطه وجود داشته باشد. شرایطی که عادی نیست و هر شهروندی را با این سؤالات مواجه میکند که چه کسانی از این نابسامانی بازار نفع میبرند و چرا دولت برای مدیریت این آشفتهبازار ورود جدی نمیکند؟ چرا مجلس در استفاده از ابزار نظارتی خود فعال نیست. البته روز گذشته برخی نمایندگان در این باره به دولتیها تذکراتی دادند. مثلا قالیباف در نطق پیش از دستور خود نسبت به افزایش قیمت دلار واکنش نشان داد و از وزیر اقتصاد و رئیس بانک مرکزی خواست به راهحلهای زیرساختی و کوتاهمدت مدیریت بازار ارز که توسط مجلس ارائه شده است توجه ویژه داشته باشند. یا خسروی نماینده بیرجند در نطق میاندستور «گرانی» را یک «درد» دانست و «عدم کنترل بازار و تفاوت فاحش قیمتها» را «دردی مضاعف» توصیف کرد و آن را «حقالناس» دانست که خداوند در قرآن به آن اشاره کرده است. حتی شجاعی نایبرئیس کمیسیون اصل نود مجلس به رئیسجمهور درباره قیمت دلار تذکر داد و گفت که «قیمت دلار طی سالهای کوتاهی ۵۰ برابر شده و در دولت سیزدهم ۹۰ درصد رشد داشته است». اما اقدام مؤثر از سوی دولتمردان در کنترل قیمتها دیده نمیشود و به دلیل همراهی برخی نمایندگان مجلس، نظارت مجلس در حد همین چند تذکر برای رفع تکلیف باقی میماند. از این رو، به منظور تشریح وضعیت موجود با سیدکریم حسینی، عضو کمیسیون اجتماعی مجلس و رئیس مجمع نمایندگان استان خوزستان گفتوگویی داشتیم. نماینده مردم اهواز و باوی در مجلس یازدهم معتقد است ضعف نظارت باعث این آشفتهبازار شده است. اما او در ادعایی گفت که مجلسیها بیش از رسانهها و مردم عادی در جریان اطلاعات و آمار دولت قرار دارند و قرار است همانطور که رئیسی وعده داده است افزایش قیمتها را کنترل کنند. اما حسینی هم از زمان تحقق این امر اظهار بیاطلاعی کرد و گفت که به نیابت از مردم منتظرند هرچه سریعتر این امر اجرائی شود. رئیس مجمع نمایندگان استان خوزستان همچنین افزایش قیمت برخی اقلام مصرفی را شیطنت برخی رسانهها دانست که از سوی برخی نهادهای نظارتی قابل شناسایی است. این عضو کمیسیون اجتماعی همچنین به مردم وعده داد طبق برنامه دولت قرار است در آستانه سال نو و ماه مبارک رمضان 34 قلم کالای ضروری کاهش قیمت داشته باشد و در اختیار مردم قرار گیرد.
نظرتان را درباره اوضاع اقتصادی و نقص کنترل و نظارت دولت بر بازار و ضعف نظارت مجلس بر عملکرد دولت در این روزهای منتهی به پایان سال بفرمایید.
درباره بحث گرانیها، خصوصا در برخی اقلام ضروری، شاهد افزایش قیمت تند آنها هستیم. کاملا از این موضوع خبر داریم و درباره آن به دولت و وزارتخانههای مربوطه تذکراتی دادهایم. حجم زیاد تذکرات نمایندگان به دولت نشانگر عدم رضایت نمایندگان از عملکرد وزرا در این باره است. به اعتقاد من افزایش قیمتها در برخی برنامهریزیهای نادرست و نقاط ضعف آن برنامههای دولت ریشه دارد و در این شکی نیست. همچنین قبول داریم که نظارت درست و کافی از سوی دولت بر بازار وجود ندارد و این تذکر را به شکل مستمر به وزارتخانههای مربوطه دادهایم. قطعا برخی افزایش قیمتها، ناشی از ضعف نظارت است که مسئولیت آن به خود دستگاههای مسئول و وزارتخانههای مربوطه برمیگردد.
در حوزههای انتخابیه اولین نکتهای که مردم به نمایندگان تذکر میدهند؛ همین وضعیت نابسامان و بدون نظارت رهاکردن بازار است. قیمت برخی اقلام ضروری مثل گوشت و پیاز و... بیرویه افزایش پیدا کرده و ضروری است هم در سطح کشوری و هم استانی مسئولان مربوطه به وظیفه نظارتی خود به درستی عمل کنند. البته در برخی افزایش قیمتها مثل قیمت گوشت شیطنتهایی وجود دارد که گفته میشود آن را به کیلویی 500 هزار تومان رسانده است.
این شیطنت از طرف چه کسانی بوده است؟
این موضوع برای نهادهای نظارتی قابل شناسایی است. اینکه یکدفعه قیمت هر کیلو گوشت به 500 هزار تومان برسد چیزی جز شیطنت نیست. همین قیمت 200 تا 300 هزار تومان برای هر کیلو گوشت را واقعا زیاد میدانم و برای مردم قابل پرداخت نیست. اما اینکه همان قیمت را هم به یکباره در برخی رسانهها و در برخی فضاسازیها دو برابر اعلام کنند؛ قطعا اسمش شیطنت یا همان فتنهای است که آقای رئیسجمهور از آن به نام فتنه اقتصادی نام برد. فتنه فرقی ندارد در چه زمینهای باشد و در همه حوزهها میتواند اتفاق بیفتد و فقط در حیطه سیاسی نیست. در وضعیت فعلی که همه چیز دست به دست هم داده و کمک کرده تا قیمتها افزایش یابد، قطعا فتنهای در کار است که قابل رصد و نظارت است. البته ما ضعف را در عدم نظارت کافی بر بازار میدانیم که زمینه را برای اینگونه رفتارها مهیا کرده است.
یعنی افزایش قیمتها را غیرواقعی و ناشی از فضاسازی رسانهای میدانید؟
این قیمت قطعا واقعی نیست و از کارشناسان و بهویژه وزارت جهادکشاورزی در این باره پرسوجو کردهایم. با توجه به اینکه عرضه گوشت در بازار همزمان با واردات بوده است، قطعا نباید قیمت هر کیلو گوشت به 500 هزار تومان برسد. بنابراین ما ضعف را در حوزه نظارت میدانیم و معتقدیم نظارت کافی بر بازار وجود نداشته که چنین اتفاقی افتاده و برخی افزایش قیمتها هم ناشی از همین ضعف نظارت بوده است.
همانطورکه گفتید در بعد نظارت از سوی دولت بر بازار ضعفهایی وجود دارد و برخی معتقدند مجلس هم نظارت کافی بر دولت را اعمال نمیکند. چرا تلاش نمیکنید نظارتها را افزایش دهید تا شرایط کنترل شود و کسی نتواند در افزایش قیمتها شیطنت کند؟
اینکه موضوعات را صفر و صد بگیریم درست نیست. من نگفتم نظارت وجود ندارد، حرف من از نظارت ناکافی بود. نظارت چه در نهادهای نظارتی دولت و چه مجلس صفر نیست و انجام میشود. درست نیست که بگوییم نظارتی وجود ندارد؛ اما صحیح آن است که بگوییم نظارت ضعیف است. به عنوان مثال همین تذکرات کتبی و شفاهی روزانهای که در صحن علنی از طرف نمایندگان به وزرا داده میشود، تذکراتی که در کمیسیونهای تخصصی به آنها داده میشود، دعوت از وزرا در کمیسیونهای تخصصی، تحقیق و تفحصها، سؤال از وزرا و حتی استیضاحهایی که تعدادشان کم هم نیستند، همان ابزارهای نظارتی مجلس است که از آنها استفاده میکنیم. اما اینکه مردم بگویند خروجی و نتیجه این کار چیست؟ باید پاسخ بدهم که این نظارتها انجام میشود اما اعتقاد داریم این نظارت ضعیف است و نظارتی که بتواند جلوی افزایش قیمتها را بگیرد وجود نداشته است.
به عنوان مثال وقتی یک قلم از محصولات کشاورزی افزایش پیدا میکند قطعا در زنجیره از زمان کاشت تا برداشت و عرضه آن به بازار مشکل و ایرادی وجود داشته و نظارت و مدیریت ناکافی بوده است. وگرنه نباید برای تأمین پیاز در بازار کمبودی داشته باشیم چراکه نه به مواد اولیه خاصی نیاز دارد و نه اینکه از خارج از کشور تأمین میشود. اما با افزایش قیمت پیاز مواجه هستیم که نشان میدهد در فرایند تولید و عرضه آن به بازار یک حلقه از این زنجیره ایراد دارد و این حلقه معیوب همان ضعف نظارت است.
علاوه بر افزایش قیمت اقلام مصرفی، شاهد افزایش شدید قیمت دلار و طلا و برخی کالاهایی هستیم که از این دو قلم متأثرند و کسی هم کاری انجام نمیدهد.
متأسفانه برخی وقتی که حرف از افزایش قیمت دلار و طلا میشود، آن را به تحریمها ربط میدهند. البته فشارهای تحریمی وجود دارد، اما حقیقت این است که نباید همه چیز را به تحریمها و مسائل خارج از کشور ربط بدهیم و همه این موارد علاوه بر ضعف نظارت و مدیریت دست به دست هم داده است تا اقتصاد را به این روز بیندازد. در اقتصاد کشور یک مؤلفه در افزایش قیمت تأثیر چندانی ندارد و جمعی از مؤلفهها باعث افزایش قیمت مثلا طلا و ارز و مسکن و اقلام خوراکی و ضروری میشود. البته خواست و مطالبه مجلس از دولت این است که هر چه سریعتر در این باره اقدام کند و جلوی افزایش قیمتهای بیشتر را بگیرد. توضیح دولت هم این است که در تلاش است اقدامات لازم را انجام دهد. اما اینکه چه زمانی این کنترل انجام شود و جلوی این افزایش قیمتها گرفته شود ما مجلسیها هم به نیابت از مردم منتظریم تا هرچه سریعتر این موضوع را ببینیم.
گاهی به نظر میرسد تلاش در حد حرف باقی مانده است. مثلا وعده میدهند که جلوی افزایش قیمتها را میگیرند؛ اما نمیگویند چگونه و با چه برنامه کارشناسی قصد این کار را دارند.
یکسری از اقداماتی را که دولت انجام میدهد، ما نمایندگان بیش از شما رسانهها و مردم شاهد آن هستیم و آن را رصد میکنیم و برخی اطلاعات و آمارها را در اختیار داریم که نشان میدهد دولت مشغول انجام کارهایی است. انتظار ما هم براساس این محاسبات است و امیدواریم دولت در آینده نزدیک، بیشتر از این بتواند کنترل بازار را در اختیار بگیرد.
این افزایش قیمتها فشار مضاعفی بر مردم تحمیل کرده است. بهتر نیست پیش از سختترشدن شرایط برای مردم راهی برای حل این مشکل پیدا کنید؟
قطعا در اینکه فشار اقتصادی مضاعفی بر مردم تحمیل شده با شما همعقیدهام. همه ما معتقدیم این فشارها به هر شکلی باید هرچه سریعتر کنترل شود؛ این خواست قلبی من و سایر نمایندگان مجلس است.
چه وعدهای میتوانیم از طرف مجلسیها برای کنترل این بازار ملتهب و قیمتهای سر به فلک کشیده به مردم بدهیم؟
هر کسی در حوزه اختیارات و وظایف خودش باید حداکثر تلاشش را به کار بگیرد و به دولت کمک کند تا از این وضعیت خارج شویم. ما هم با همفکری میکوشیم راهی برای تشدید نظارتها پیدا کنیم تا این اوضاع سامان یابد.
گفتید که مجلس بر عملکرد دولت نظارت دارد اما این نظارت کافی نیست. در حالی که آنچه برای مردم اهمیت دارد خروجی کار است. خروجی این نظارتها کجاست؟
طرز فکر نمایندگان مجلس با هم متفاوت است. مثلا درمورد استیضاح وزرا، نمایندگان استیضاحکننده از توضیحی که وزیر مربوطه در کمیسیون تخصصی یا صحن میدهد قانع نمیشوند اما از این وعده که بالاخره در حال انجام کارهایی هستند قانع میشوند و استیضاح منتفی میشود. یا اینکه زمان و مهلتی به وزیر داده میشود تا این وعده را محقق کند. به همین دلیل استیضاح انجام نمیشود.
بارها دیده شده که آن مهلت دادهشده به وزیر مربوطه منقضی میشود اما وعده دادهشده محقق نمیشود. به عنوان مثال مهلت یکماههای که به وزیر اقتصاد داده شد یا مهلتی که وزیر صمت از استیضاحکنندگان گرفت نتیجهای به دنبال داشت و گشایشی هم در این حوزهها ایجاد شد؟ این یعنی همان ابهام و ضعفی که از طرف مجلس برای پیگیری حق مردم وجود دارد.
ما تلاش خودمان را انجام میدهیم و اگر همین امروز هم تذکرات نمایندگان را ملاحظه کنید اولین و بیشترین تذکرات از نظر فراوانی، تذکر برای موضوعات اقتصادی و معیشتی مردم است و پیگیر این مسائل هستیم.
به عنوان نمایندهای که عضو کمیسیون اجتماعی هستید و باید بیشترین ارتباط را با مردم داشته باشید و مشکلاتشان را در این شرایط اقتصادی بدانید، به صورت مصداقی بفرمایید مثلا برای کنترل افزایش قیمتها چه راهکاری میتوانید پیشنهاد دهید؟
در افزایش قیمتها قطعا فشار روانی و اقتصادی بر مردم تحمیل شده است و بخشی از این فشارها با همراهی و همدلی مسئولان و به ویژه رسانهها میتواند تعدیل شود. البته درباره فرصتی که به وزرای مورد استیضاح داده میشود هم زمان نامحدودی نیست. زمان محدودی است که وقتی در معرض استیضاح قرار گرفت، باید ببینیم چه اقداماتی انجام میدهد. مصداقی هم بخواهم بگویم مثلا برای کنترل قیمتها برنامهای که از دولت داریم این است که باید 34 قلم کالا را کاهش قیمت بدهد و با قیمت پایینتری از بازار به مردم عرضه کند. بهویژه که در آستانه ماه مبارک رمضان و عید نوروز قرار داریم؛ این قطعا ضروریتر است و این روزها فشار نمایندگان بر دولت برای کاهش قیمتها بیشتر خواهد شد.
با این اوصاف مردم امیدوار باشند که اتفاقات مثبتی برای بازار شب عید بیفتد و قیمتها کاهش یابند؟
حتما اتفاقات مثبتی در این باره رقم میخورد و وعده کاهش برخی قیمتها را به مردم میدهیم.