فصل تقابل با «عادل»

 سجاد فیروزی: عادل فردوسی‌پور، مجری سابق برنامه پرطرفدار «نود» که قریب به دو دهه عنوان «محبوب‌ترین» مرد تلویزیون را یدک می‌کشید، این روزها، دوباره تبدیل به سوژه‌ای خاص برای چهره‌هایی از جناح‌های مختلف شده است. هجمه‌ها به این مجری-گزارشگر به حدی در بازه زمانی چند هفته گذشته زیاد شده که به نظر می‌رسد این روند سیستماتیک، یکی دیگر از سلبریتی‌های مورد‌علاقه مردم را نشانه رفته به این امید که از میزان محبوبیت او بین مردم کاسته شود. برای ورود به بحث ابتدا باید به یکی، دو هفته قبل برگشت؛ جایی که در یکی از برنامه‌های تحلیلی شبکه سه، مجری با انتقاد از عادل فردوسی‌پور او را متهم به «لودگی» کرد. داستان مربوط به همان ماجرای «زمستان سخت» اروپا بود که یک جناح، روی آن تأکید و مدام اصرار داشتند که اروپایی‌ها باید در زمستان برای تأمین گرمای مورد‌نیاز به سوزاندن «فضولات گربه» رو بیاورند. این مورد تبدیل به سوژه‌‌ای برای عادل فردوسی‌پور شد تا در صحبت با علیرضا جهانبخش یکی از کاپیتان‌های تیم ملی، گریزی به آن بزند و به طعنه این ماجرا را مورد پرسش قرار دهد. البته جهانبخش که ساکن هلند بود، چنین ماجرایی را رد کرد و از این گفت که خبری از زمستان سخت در اروپا و مشخصا هلند نبوده است. آن مصاحبه به دلیل سؤالات انتقادی عادل و زیرسؤال‌بردن رفتار برخی از ملی‌پوشان در قطر، سروصدای زیادی به پا کرد، به‌طوری‌که تعداد زیادی از همان طیف مذکور در تلاش بودند با راه‌اندازی هشتگ بازجو_خبرنگار جوی متفاوت علیه عادل به راه بیندازند. حالا چند ماه پس از انتشار آن مصاحبه، یکی از مجریان شبکه سه فرصتی به دست آورد تا با استناد به یکی از مقاله‌های مجله اکونومیست که اشاره‌ای مختصر به داستان زمستان اروپایی‌ها داشته به همان عادل بتازد و او را با لفظی ناخوشایند مورد‌ خطاب قرار دهد. او گفت: «با این گزارش (اکونومیست) بعید می‌دانم دیگر کسی علیرضا جهانبخش را مقابل خود بنشاند و درباره زمستان سخت لودگی کند». مجریان تلویزیون در حالی با ژست‌های «جنتلمنانه» به تخریب چهره عادل فردوسی‌پور می‌پردازند که این موضوع تازگی ندارد و پیش از آن در چند نوبت تکرار شده است؛ امری که ظاهرا پایانی برایش نیست.

با‌این‌حال، بخش اصلی هجمه به عادل فردوسی‌پور در روزهای اخیر، متوجه پیمان جبلی، رئیس سازمان صداوسیما است. او که پیش از این و زمانی که به‌تازگی به این عنوان منصوب شده بود، وعده‌های شیرینی برای بازگرداندن عادل به قاب تلویزیون داده و او را یکی از نخبه‌ها خوانده بود‌، اخیرا در سخنرانی‌ای که در دانشگاه امام صادق داشت، حمله تندی به عادل فردوسی‌پور کرد و گفت او به مردم و نمکدان لگد زده و مردم اجازه همکاری مجدد با او را نمی‌دهند. جبلی در واکنش به بازگشت احتمالی عادل فردوسی‌پور گفت: «بالاخره وقتی این آدم در برنامه‌ای می‌آمده برای خودش خیلی از مخاطبان را داشته است. اسمش می‌آمده، برنامه با خودش مخاطب می‌آورده است. اسم آن آدم روی شبکه‌ای می‌آمد، آن شبکه خودش را بالا می‌کشید. خب حالا به نظام، مردم و اعتقادات خودش لگد زده است. لگد زده به نمکدان، نمک را ریخته و نمکدانی را شکسته است. آیا از من انتظار دارید برای اینکه من پرمخاطب بشوم بروم خواهش و التماس کنم که تو رو خدا بیا؟! حالا ما چشممان را می‌گذاریم روی هم انگار ندیده‌ایم، اصلا شما (دانشجویان) و مردم اجازه می‌دهید ما این کار را کنیم؟ آیا ما می‌توانستیم برنامه‌هایی را بدون عز و التماس و بدون پذیرش ذلت در برابر افرادی که پشت پا زدند به اعتقادتشان، تاریخشان، فرهنگ و مردمشان و نظامی که تا به حال از آن ارتزاق کرده بودند که با آن تا به اینجا رسیده بودند، بسازیم؟ پاسخ این است: نه می‌توانیم و نه خواهیم توانست که این کار را انجام بدهیم».

پیمان جبلی در شرایطی به عادل فردوسی‌پور تاخته و او را متهم به «لگدزنی» کرده که پیش‌تر در ماجرای پناهندگی برادر یا برادرانش به آمریکا با لحنی بسیار متفاوت صحبت کرده بود. عجیب آنکه این ادبیات در مواجهه با مردی که در ایران مانده و ‌مانند برخی به کشوری دیگر پناهنده نشده در تضاد کامل است. پیش از این مجله تایم در گفت‌وگو با میثم جبلی، برادر پیمان، از پناهندگی‌اش به آمریکا خبر داد. هرچند همان زمان شایعه شد یکی دیگر از برادران پیمان جبلی به اسم محمد هم به آمریکا پناهنده شده است. آن روزها و با افزایش فشار افکار عمومی، پیمان جبلی پناهندگی را سیری طبیعی توصیف کرد و با لحنی بسیار متفاوت‌تر از لحنی که درباره عادل صحبت کرده، گفته بود: «این اتفاقات، چیز جدیدی نیست و در گذشته هم بوده و طبیعت این مسیر، ریزش‌ها و رویش‌هاست». صحبت‌های جدید پیمان جبلی علیه عادل، در روزهای اخیر با واکنش‌های متعددی مواجه شد؛ به‌طوری‌‌که محمدعلی ابطحی، فعال سیاسی اصلاح‌طلب و رئیس دفتر سیدمحمد خاتمی در توییتر با دفاع از فردوسی‌پور نوشت: «آقای جبلی، عادل فردوسی‌پور به نظام و اعتقاداتش لگد نزده، خودتان می‌دانید فقط زیادی مقبول بود. وظیفه رئیس صداوسیما است که از کسانی که مردم را به پای این رسانه ملی می‌آورند، خواهش و تمنا کند. رسانه ملی از نظر تأثیرگذاری حتی در رقابت با بعضی اپلیکیشن‌های فیلترشده، عقب است». امیررضا خادم، قهرمان کشتی جهان و همچنین معاون سابق وزیر ورزش هم در یک پست اینستاگرامی به صحبت‌های جبلی درباره عادل فردوسی‌پور واکنش نشان داد. او در بخشی از انتقاداتش خطاب به جبلی نوشت: «حرف‌های جناب جبلی (رئیس صداوسیما) درخصوص دلایل حذف عادل فردوسی‌پور از تلویزیون، تقریبا برای کسی تعجب‌آور نبود؛ چون:

یکم) سهل‌انگاری و بی‌تعهدی در شیوه انتصاب مدیران امری متداول و عادی شده است!

دوم) بی‌تدبیریِ این‌دست مدیرانِ رانتی خسارات جبران‌ناپذیری به نظام اجرائی کشور وارد کرده است!

سوم) و درنتیجه نه توانی برای اقناع مخالفین با تصمیماتشان داشته و نه پاسخی مستدل برای منتقدین دارند!

چهارم) پس منافعشان اقتضا می‌کند با سیاستِ «تک‌صدایی» در عرصه‌های اجتماعی، فرهنگی و سیاسی همسو شوند!

پنجم) و تلاش می‌کنند هرگونه نقد و اعتراض را موضوعی امنیتی و آسیب‌رسان به اصل نظام تعبیر کنند!

ششم) و نهایتا زمینه حذف نیروی انسانی باکیفیت و شرافتمند را فراهم می‌آورند!...». باوجود آنکه صحبت‌های جبلی علیه عادل فردوسی‌پور واکنش‌های زیادی در پی داشته ولی فصل عادل‌کُشی، پرده آخری هم دارد که این یکی مربوط به امیر قلعه‌نویی، سرمربی این روزهای تیم ملی است. او نشان داده که هنوز داستان سال 2006 و برکناری‌اش از تیم ملی را فراموش نکرده و مقصرِ کنار گذاشته‌شدنش از تیم را عادل فردوسی‌پور می‌داند. قلعه‌نویی هم از فضایی که چهره‌های خاص علیه عادل ساخته‌اند، نهایت استفاده را کرد و 

یکی، دو روز پیش در حاشیه تمرین تیم ملی گریزی به گذشته داشت و بدون آنکه اسمی از عادل و برنامه نود بیاورد، عادل را فردی «ضد‌ایرانی» توصیف کرد: «در سال ۲۰۰۶ هم گفتم و ۱۰ سال با خیلی از آقایان جنگیدم و عنوان کردم ایرانی‌ها را باور کنید، اما قبلا یک برنامه (تلویزیونی) ضد ‌ایرانی وجود داشت که غرق در خارجی‌ها بود. اختلاف ما در همین مسئله عنوان شد که ما گفتیم توانمندی ایرانی‌ها را باور کنید». البته برای روشن‌شدن این مورد آخر شاید به زمان نیاز باشد تا عیار قلعه‌نویی در تیم ملی مشخص شود. او می‌تواند بهتر از خارجی‌ها برای ایران نتیجه بگیرد؟