سفر وزیر خزانه‌داری آمریکا به چین
رنگین‌کمان پس از توفان؟
ایالات متحده و چین درگیر یک جنگ داغ تجاری و فناوری با یکدیگر هستند. با‌این‌حال جنت یلن، وزیر خزانه‌داری آمریکا، روز پنجشنبه سفر چهار‌روزه خود به چین را با تمرکز بر کاهش تنش بین دو ابرقدرت اقتصادی جهان آغاز کرد. یلن دومین مقام بلندپایه ایالات متحده است که در کمتر از یک ماه گذشته به پکن سفر کرده است. سفر وزیر خزانه‌داری آمریکا در چارچوب دیدارهای گوناگون مقامات دو کشور و با هدف آرام‌کردن تنش‌ها بین واشنگتن و پکن در حال انجام است؛ تنش‌هایی که پس از سرنگونی بالن دولتی چین بر فراز ایالات متحده و در بحبوحه افزایش فشارها بر سر اعمال کنترل بر کالاهای صادراتی، شدت بیشتری یافته است.
علی سالم- ایالات متحده و چین درگیر یک جنگ داغ تجاری و فناوری با یکدیگر هستند. با‌این‌حال جنت یلن، وزیر خزانه‌داری آمریکا، روز پنجشنبه سفر چهار‌روزه خود به چین را با تمرکز بر کاهش تنش بین دو ابرقدرت اقتصادی جهان آغاز کرد. یلن دومین مقام بلندپایه ایالات متحده است که در کمتر از یک ماه گذشته به پکن سفر کرده است. سفر وزیر خزانه‌داری آمریکا در چارچوب دیدارهای گوناگون مقامات دو کشور و با هدف آرام‌کردن تنش‌ها بین واشنگتن و پکن در حال انجام است؛ تنش‌هایی که پس از سرنگونی بالن دولتی چین بر فراز ایالات متحده و در بحبوحه افزایش فشارها بر سر اعمال کنترل بر کالاهای صادراتی، شدت بیشتری یافته است.
یلن ساعتی پس از ورود به پایتخت چین، اعلام کرد از حضور در این کشور بسیار خوشحال است و مشتاقانه خواهان پیشبرد اهداف جو بایدن، رئیس‌جمهوری ایالات متحده، برای تعمیق روابط بین دو کشور است. رویترز می‌گوید ظاهرا قرار نیست یلن با شی جین‌پینگ، رئیس‌جمهوری چین، دیدار کند، اما او با هی لی فنگ، معاون نخست‌وزیر شورای دولتی چین، دیدار و گفت‌وگو کرد. وزارت خزانه‌داری ایالات متحده در روزهای اخیر با انتشار بیانیه‌ای اعلام کرد هدف از این سفر، گفت‌وگو درباره طیف وسیعی از موضوعات، ازجمله «اقتصاد کلان جهانی و تحولات مالی» خواهد بود.
البته در این بیانیه اشاره شده است که یلن در مورد نگرانی‌های اخیر ایالات متحده درباره چین نیز با مقام‌های این کشور گفت‌وگو می‌کند. به گفته وزارت خزانه‌داری آمریکا، واشنگتن از سه اصل برای ایجاد روابط اقتصادی خود با پکن پیروی می‌کند: «نخست تأمین منافع ملی ایالات متحده و متحدان این کشور با التزام به حقوق بشر، دوم تلاش برای گسترش نوآوری و فرصت‌های اقتصادی برای مشاغل آمریکایی و کارگران این کشور و در نهایت گسترش همکاری‌ها برای حل‌وفصل چالش‌های فوری جهانی ازجمله تغییرات اقلیمی».
لی چیانگ، نخست‌وزیر چین، روز گذشته خطاب به جنت یلن گفت: «لحظه‌ای که به فرودگاه ما رسیدید و زمانی که از هواپیمای خود بیرون آمدید، ما یک رنگین‌کمان دیدیم. فکر می‌کنم این می‌تواند بر روابط آمریکا و چین نیز صدق کند؛ بعد از تجربه‌کردن یک دوره باد و باران، مطمئنا می‌توانیم رنگین‌کمان را هم ببینیم». جنت یلن، وزیر خزانه‌داری آمریکا، از فرد شماره دو چین خواست تا اجازه ندهد دلخوری‌ها از محدودیت‌های اعمال‌شده از سوی ایالات متحده برای دسترسی چین به تراشه‌های پردازنده و سایر فناوری‌ها، همکاری اقتصادی بین دو کشور را مختل کند. یلن از «اقدامات هدفمند» واشنگتن در محدودکردن دسترسی چین به این تراشه‌ها و سایر فناوری‌ها دفاع کرد و گفت این اقدامات برای حفاظت از امنیت ملی لازم است.
یلن در دیدار با نخست‌وزیر چین یادآور شد که واشنگتن و پکن هر دو وظیفه دارند درباره مسائلی که جهان را تحت تأثیر قرار می‌دهد همکاری کنند. وی در زمانی که روابط به دلیل اختلاف‌ها بر سر فناوری، امنیت و سایر عوامل تحریک‌کننده به پایین‌ترین حد خود در دهه‌های اخیر رسیده است، خواستار حفظ «کانال‌های ارتباطی منظم» شد. یلن گفت: «ممکن است مخالف باشید، اما نباید اجازه دهیم هر‌گونه اختلاف نظر منجر به سوء‌تفاهمی شود که بیهوده روابط اقتصادی و مالی دوجانبه ما را بدتر کند».
در جلسه دیگری که صبح دیروز با حضور یلن در اتاق بازرگانی آمریکا در چین برگزار شد، وزیر خزانه‌داری آمریکا خواستار اصلاحات در بازار چین شد و از دومین اقتصاد بزرگ جهان به دلیل اقدامات اخیر «تنبیهی» علیه شرکت‌های آمریکایی و اعمال کنترل‌های جدید صادرات بر برخی مواد مهم معدنی انتقاد کرد. یلن در این جلسه تصریح کرد که این قبیل اقدامات بر لزوم «تاب‌آوری» و متنوع‌سازی زنجیره‌های تأمین تأکید می‌کند. وی در ادامه هشدار داد که ایالات متحده و متحدانش در برابر آنچه او «اقدامات اقتصادی ناعادلانه» از سوی چین خواند، مقابله خواهند کرد. یلن گفت: «ما به دنبال تنوع هستیم، نه جدایی. جدا‌شدن دو اقتصاد بزرگ جهان برای اقتصاد جهانی بی‌ثبات‌کننده خواهد بود».
پیش از جنت یلن، آنتونی بلینکن در هجدهم و نوزدهم ژوئن گذشته برای دیدار با مقام‌های چینی به پکن رفته بود. بلینکن پس از دیدارش از چین، گفت که از چین گانگ برای سفر به واشنگتن دعوت کرده و وزیر خارجه چین نیز این دعوت را پذیرفته است. آنتونی بلینکن، نخستین وزیر خارجه آمریکا بود که پس از پنج سال به پکن سفر کرد.
روابط چین و ایالات متحده در دوران ریاست‌جمهوری دونالد ترامپ روزهای پرتنشی داشت. هرچند تنش‌ها همچنان بین دو کشور به‌ویژه پس از جنگ روسیه در اوکراین وجود دارد، اما دولت دموکرات جو بایدن تلاش‌هایی برای کاهش تنش‌ها در ماه‌های گذشته انجام داده است.
البته این سفر یلن به پکن هم دلیلی برای خاتمه‌یافتن تنش‌ها نیست. روزنامه وال‌استریت ژورنال ایالات متحده می‌نویسد هم‌زمان با سفر یلن به پکن، واشنگتن در حال وضع تحریم‌های جدید برای محدودکردن صادرات تراشه‌های هوش مصنوعی چین است.
این گزارش روزنامه وال‌استریت ژورنال باعث شد سهام شرکت انویدیا (Nvidia) بیش از دو درصد و بهای سهام شرکت ای‌ام‌دی (AMD) نیز ۱.۵ درصد کاهش یابد. این دو شرکت آمریکایی قربانی تنش بین دولت ایالات متحده و چین در عرصه گسترش سخت‌افزارهای مرتبط با صنایع هوش مصنوعی شده‌اند. چین و ایالات متحده در سال‌های اخیر رقابت نزدیکی در میدان فناوری‌های دیجیتالی و پیشرو ازجمله هوش مصنوعی داشته‌اند.
وزارت علوم و فناوری‌های چین دو ماه پیش اعلام کرد استفاده از هوش مصنوعی در پژوهش‌های مربوط به علوم و فناوری را سرعت می‌بخشد. این وزارتخانه پروژه‌ای تحت عنوان «هوش مصنوعی» راه‌اندازی کرده که وظیفه آن، حل مشکلات و رفع نیازمندی‌ها در بخش علوم و فناوری‌ها در داروسازی و مهندسی ژنتیک است.
همچنین در برنامه جنجال‌برانگیز صنعتی چین، موسوم به «ساخت چین ۲۰۲۵»، هوش مصنوعی به‌عنوان یک صنعت اساسی گنجانده شده است. بر اساس این برنامه، چین قصد دارد تا سال ۲۰۳۰ در بخش هوش مصنوعی در سطح جهان پیشتاز شود. در حال حاضر، چین بهترین کشور از نگاه اسناد و مدارک دانشگاهی، حق ثبت اختراع و سرمایه‌گذاری در بخش هوش مصنوعی محسوب می‌شود. بر اساس گزارش سال گذشته شرکت سرمایه‌گذاری آی‌دی‌سی (IDC)، پیش‌بینی می‌شود میزان سرمایه‌گذاری چین در بخش هوش مصنوعی تا سال ۲۰۲۶، به ۲۶.۶۹ میلیارد دلار برسد که حدود ۸.۹ درصد از کل سرمایه‌گذاری جهانی را دربر می‌گیرد.
مایکل هارت، رئیس اتاق بازرگانی آمریکا در چین، ضمن استقبال از سفر یلن به پکن گفت: «فکر می‌کنم اگر یک سال دیگر هم می‌گذشت و سفری از سوی رهبران ارشد دولت ایالات متحده به چین انجام نمی‌شد، آن وقت بازار سردتر از این هم می‌شد».
در بحبوحه گمانه‌زنی‌ها درباره اینکه چه بر سر روابط اقتصادی و سیاسی واشنگتن و پکن می‌آید، یک منبع آگاه به رویترز اطلاع داد بازرسان مالی آمریکایی در هفته‌های اخیر دور جدیدی از بررسی‌های معمول خود در مورد حسابرسی از فعالیت «شرکت‌های چینی فهرست‌شده در وال‌استریت» در هنگ‌کنگ را آغاز کرده‌اند. این بازرسی‌ها در قالب بخشی از توافق‌نامه سال گذشته بین واشنگتن و پکن در حال انجام است. این بازرسان مالی در ماه دسامبر گذشته اعلام کرده بودند برای اولین بار مجوز دسترسی کامل برای بازرسی و تحقیق درباره شرکت‌های چینی حاضر در آمریکا را به دست آورده‌اند تا بلکه از این طریق، از خطر خروج حدود ۲۰۰ شرکت چینی از بورس‌های وال‌استریت ممانعت شود.
