شرط «امیر» برای ادامه راه

تیم ملی فوتبال ایران بعد از قهرمانی در تورنمنت سطح پایین کافا، این روزها در پی تدارکات لازم برای بازی‌های دوستانه‌ای است تا به هماهنگی بیشتر بازیکنان کمک کند. اگرچه هنوز از اسم رقبای احتمالی ایران به‌طور رسمی رونمایی نشده، ولی سطح مذاکرات پایین است و ظاهرا قرار است یکی، دو تیم ضعیف دیگر در ادامه راه به‌عنوان حریف تدارکاتی روبه‌روی ستاره‌های ایران قرار بگیرند. این در حالی است که کادر فنی تیم ملی فوتبال ایران و در رأس همه امیر قلعه‌نویی اصرار دارند رقبای بهتری برای بازی‌های پیش‌رو در نظر گرفته شود. با وجود این به نظر می‌رسد مسئله اصلی این روزها نه بازی‌های تدارکاتی بلکه وضعیت قرارداد امیر قلعه‌نویی است. پس از سال‌ها که هدایت ایران به دست مربیان خارجی سپرده شده بود، او به‌عنوان گزینه ایرانی انتخاب شده اما اخیرا فاش شده که هنوز به‌طور رسمی قراردادی با فدراسیون فوتبال ایران نبسته است. حل‌وفصل‌شدن این موضوع به بعد از تورنمنت کافا سپرده شد‌ اما با گذشت چندین هفته از پایان آن رقابت‌ها، قرارداد قلعه‌نویی هنوز منعقد نشده است. اختلاف‌نظر در یکی، دو بند از این قرارداد باعث شده تا امیر قلعه‌نویی از یک‌سو و فدراسیون فوتبال از سوی دیگر، برای نهایی‌کردن آن نیاز به وقت بیشتری داشته باشند. اتفاق عجیبی که در این بین رخ داده، مربوط به زمان قرارداد است. پیش از این عنوان شده بود که قرارداد امیر قلعه‌نویی با فدراسیون فوتبال ایران تا پایان جام ملت‌های آسیا خواهد بود و در صورت رضایت فدراسیون فوتبال از عملکرد این مربی، آن‌وقت امکان تمدید قرارداد تا جام جهانی برایش وجود خواهد داشت. قلعه‌نویی ولی حالا چنین موضوعی را رد کرده و خواسته تا قراردادش تا پایان جام جهانی 2026 باشد؛ موضوعی که محل اختلاف شده و طرفین برای پذیرش آن تردید دارند. در این میان، گزینه سومی مطرح شده که قرارداد جدید مشروط باشد تا دو طرف به هدفشان برسند. فدراسیون فوتبال خواسته تا در صورتی که امیر قلعه‌نویی تیم را به فینال جام ملت‌ها برساند، این حق برایش محفوظ باشد تا قراردادش به‌صورت خودکار تمدید شود. از سوی دیگر، ظاهرا امیر قلعه‌نویی می‌خواهد این شرط به یک مرحله قبل یعنی حضور در نیمه‌نهایی جام ملت‌ها اختصاص یابد. او و تیم همراهش اعتقاد دارند که حضور در جمع چهار تیم برتر آسیا هم برگ برنده محسوب می‌شود. این اختلاف‌نظر تازه، جدیدترین موردی است که قرارداد امیر قلعه‌نویی با فدراسیون فوتبال را به حالت تعلیق درآورده است. نکته عجیب‌تر اینکه فدراسیون فوتبال علاوه بر اینکه به فینال آسیا برسد، یک شرط دیگر هم دارد که آن صعود به جام جهانی است. شروط طرفین به اندازه کافی عجیب به نظر می‌رسد. اولین مورد اینکه باید واکاوی شود که چه اتفاقی افتاده که قلعه‌نویی شرط اول را که منوط به موفقیت در آسیا بوده، نادیده گرفته است و خواسته قراردادش تا پایان جام جهانی بسته شود. از آن مهم‌تر باید این مورد هم زیر ذره‌بین برود که آیا حضور در نیمه‌نهایی آسیا برای تمدید قرارداد قلعه‌نویی کفایت می‌کند یا نه؟ ایران در دوره قبلی با حضور کارلوس کی‌روش تا نیمه‌نهایی رفت و بعد از شکست سنگین برابر ژاپن حذف شد. بسیاری از کارشناسان فوتبال ایران آن حذف را شکست بزرگی توصیف کرده و اعتقاد داشتند که کمتر از قهرمانی نمی‌تواند لیاقت فوتبال ایران را به اثبات برساند. امیر قلعه‌نویی هم یکی از منتقدان همیشگی سرمربیان خارجی بوده و حتی در هفته‌های نخستی که روی نیمکت تیم ملی ایران نشسته بود، به مربیان قبلی، به‌ویژه کارلوس کی‌روش کنایه زده بود. حالا که نوبت به قلعه‌نویی رسیده، باید چرایی درخواست او‌ بررسی شود؛ اینکه چطور در دوره قبلی حضور در نیمه‌نهایی یک شکست بوده‌ اما حالا تبدیل به دستاوردی می‌شود که نیازمند پاداش است؟ پاداشی که تمدید قرارداد تا پایان جام جهانی را به همراه خواهد داشت. بدیهی است که مثل دوره قبل، در این دوره نیز ایران با توجه به ستاره‌هایی که دارد، نباید به کمتر از فینال بیندیشد. در‌واقع حضور در فینال آسیا‌ست که می‌تواند تفاوت کار امیر قلعه‌نویی با سرمربیان قبلی را نشان دهد؛ در غیر این صورت فوتبال ایران اسیر چرخه‌ای باطل می‌شود که اعمال تغییرات را بی‌فایده جلوه می‌دهد. از همه عجیب‌تر، شرط صعود به جام جهانی است. این یکی دیگر از آن شروط ‌هضم‌نشدنی است که فدراسیون فوتبال ظاهرا در قرارداد گنجانده است. اگر جام جهانی مثل دوره‌های قبلی بود، می‌شد از آن به‌عنوان یک شرط مهم نام برد‌ اما قوانین برای جام جهانی بعدی تغییر کرده و این بار واقعا صعود‌نکردن به جام جهانی هنر می‌خواهد. ماجرا از این قرار است که این بار برخلاف دوره‌های قبلی، هشت به‌ علاوه یک تیم از آسیا به جام صعود می‌کنند؛ اتفاقی که صعود را ساده‌تر از هر زمانی دیگر در تاریخ کرده است. ماجرا از این قرار است که کمیته مسابقات کنفدراسیون فوتبال آسیا خود در کوالالامپور درباره نحوه راهیابی تیم‌های آسیایی به مسابقات جام جهانی ۲۰۲۶ که در آمریکا، مکزیک و کانادا برگزار می‌شود، تصمیم‌گیری را انجام داده است. برای اولین بار قرار است جام جهانی آینده با شرکت ۴۸ تیم برگزار شود و بر این اساس آسیا هشت سهمیه مستقیم و یک سهمیه غیرمستقیم که از طریق بازی پلی‌آف بین‌قاره‌ای مشخص می‌شود، خواهد داشت. برای تعیین هشت تیم نهایی آسیا برای جام جهانی، ابتدا در بازی‌های دورهای اول و دوم که مخصوص تیم‌های با رنکینگ پایین می‌شود، در مجموع ۱۸ تیم راهی مرحله سوم می‌شوند. در مرحله سوم، ۱۸ تیم برتر آسیا به سه گروه شش‌تیمی تقسیم می‌شوند. بازی‌ها به‌صورت رفت و برگشت برگزار خواهد شد. دو تیم اول هر گروه یعنی در مجموع شش تیم به‌صورت مستقیم راهی جام جهانی می‌شوند. تیم‌های سوم و چهارم دو گروه نیز به مرحله چهارم می‌روند. در این مرحله، این شش تیم در دو گروه سه‌تیمی جای خواهند گرفت. بازی‌ها به‌صورت متمرکز و تک‌بازی انجام خواهد شد. هر تیم دو بازی خواهد داشت و تیم‌های اول هر گروه یعنی دو تیم راهی جام جهانی می‌شوند. تیم‌های دوم هر دو گروه نیز راهی دور پنجم می‌شوند. این تیم‌ها در یک بازی رفت و برگشت به مصاف هم می‌روند و برنده این دیدارها، راهی مرحله پلی‌آف بین‌قاره‌ای خواهد شد. طبیعتا با مرور همین فرمول جدید می‌توان پی برد که دیگر صعود به جام جهانی نباید متر و معیار واقعی باشد. اختلاف‌نظر درباره بندهای قرارداد در حالی است که شروط طرفین به اندازه کافی بحث‌برانگیز خواهد بود.