ستاره‌ای دیگر خاموش شد

‌شرق: بی‌تردید دو سال گذشته را می‌توان تلخ‌ترین دوره دوبله ایران دانست. خبر درگذشت بزرگان عرصه دوبله در مدت‌زمانی کوتاه شوک بزرگی برای فعالان این عرصه و دوستداران صدای آنهاست. اردیبهشت سال گذشته شهلا ناظریان، صداپیشه و بازیگر باسابقه، چشم از جهان فروبست. 29 تیر سال گذشته نیز پرویز فیروزکار، دوبلور باسابقه را از دست دادیم. مرداد سال گذشته محمود فاطمی از دیگر دوبلورهای باسابقه از میان ما رفت. مرگ منوچهر اسماعیلی در 31 مرداد خبر تلخی برای دوبله ایران، دوستداران و همکارانش بود. آبان سال گذشته جلال مقامی یکی دیگر از بزرگان عرصه دوبله را از دست دادیم. دی سال پیش هم هوشنگ لطیف‌پور پیش‌کسوت دوبله و از نخستین مدیران دوبلاژ ایرانی از دنیا رفت. شهروز ملک‌آرایی دوبلور باسابقه کشورمان را نیز 29 دی سال گذشته از دست دادیم. تیر امسال هم جواد بازیاران دوبلور پیش‌کسوت کشورمان در کشور آلمان درگذشت. علی‌محمد اشکبوس را هم ماه گذشته از دست دادیم و سینا زند دوبلور جوان کشورمان هم مدتی قبل بر اثر ایست قلبی از دنیا رفت و این‌بار صدای حمید منوچهری مردی با صدایی پرصلابت و یگانه از میانمان رفت. او که به دلیل عارضه ریوی چند روزی در بخش مراقبت‌های ویژه بیمارستان بستری بود، 11 مرداد در بیمارستان درگذشت.

منوچهری بیش از 60 سال در رادیو و دوبله کشورمان مشغول فعالیت بود. او در سال 1336 در 16 سالگی با نمایش‌های رادیویی و بعد از طریق هوشنگ کاظمی با حرفه دوبله آشنا شد. او در سال 1342 با کمک نصرت‌الله محتشم به رادیو ایران آمد و در سال 1351 کارگردانی برنامه کودک رادیو را بر عهده گرفت و تا سال 1357 چندین برنامه را کارگردانی کرد. منوچهری در سال 1360 کارگردانی «صبح جمعه با شما» را بر عهده گرفت و تا سال 1365 به فعالیت خود ادامه داد و بعد از آن در «عصر جمعه» و برنامه‌های ویژه رادیو به کارگردانی و ایفای نقش پرداخت. او علاوه بر گویندگی در فیلم‌های سینمایی چون «مشت و تفنگ»، «شیطان‌صفتان»، «مأموریت»، «جغدها» و مجموعه‌های تلویزیونی «یکی از این روزها»، «داستان یک زندگی» و «معمای شاه» به عنوان بازیگر ایفای نقش کرد. مراسم تشییع پیکر حمید منوچهری پیش‌کسوت رادیو و عرصه دوبله با حضور خانواده و اهالی رادیو از جمله وحید و امیر منوچهری، محمود قنبری پیش‌کسوت دوبله، علی بخشی‌زاده معاون صدا، محسن سوهانی مدیر هنرهای نمایشی رادیو صبح روز جمعه ۱۳ مرداد در حیاط میدان ارگ رادیو برگزار شد.

خسرو خسروشاهی: حمید منوچهری ستاره رادیو بود

خسروشاهی با غمی که در صدایش موج می‌زد، صحبت‌هایش را درباره رفیق و همکاران دیرینه‌اش این‌طور آغاز می‌کند: «حمید منوچهری از همکاران قدیمی من بود. البته او یکی دو سال زودتر از من کار دوبله را آغاز کرد. حمید همیشه درخشان بود و کارهای فوق‌العاده‌ای انجام داده است».خسروشاهی اشاره می‌کند که حمید منوچهری ستاره رادیو بود و ادامه داد: «مگر می‌شود حضور او در رادیو را نادیده گرفت. او نمایش‌های رادیویی را کارگردانی می‌کرد و هم‌زمان ایفای نقش هم می‌کرد و کارش فوق‌العاده بود. چندین بار هم من را برای کار در رادیو دعوت کرد و متأسفانه هیچ‌وقت امکان همکاری با او فراهم نشد و شرایطی پیش نیامد که به او ادای دین کنم و در برنامه‌های خوب او در رادیو حاضر شوم و بابت این موضوع متأسفم».

او در بخش دیگری از صحبت‌هایش گفـت: «معمولا دوبله کارهای سنگین به حمید منوچهری واگذار می‌شد. کارهایی که شخصیت زیاد داشت. یکی از ویژگی‌های او تعهد زیاد به کارش بود. این را تمام فعالان دوبله می‌دانند. او یک رفیق بسیار صمیمی و دوست‌داشتنی بود. خاطرم هست با هم سفری رفتیم و معمولا می‌گویند آدم‌ها را باید در سفر شناخت. من در آن سفر منوچهر را خوب شناختم. در سفر متوجه شدم از نازنین‌های روزگار است. متأسفم که بار دیگر یک ستاره از میان ما رفت. این روزها مرگ در دوبله افتاده و یکی‌یکی رفقای ما همین‌طور پشت سر هم فوت می‌کنند. البته که سن و سال بالا دلیل اصلی این رفتن‌هاست. ولی می‌دانم که جای خالی آنها پر نمی‌شود. اینکه آیا در آینده صداهایی دیگر از جنس صداهایی که از دست دادیم می‌آیند یا خیر را نمی‌دانم. در حال حاضر نسلی دیگر در دوبله حضور دارد و به‌اصطلاح کار را دست گرفته‌اند. باید دید می‌توانند جایگزین خوبی برای نسل گذشته شوند یا خیر؟ ما که نیستیم ببینیم، ولی آیندگان می‌بینند و قضاوت می‌کنند که این نسل جوان به گذشتگان خود ادای دین می‌کنند یا خیر؟».خسروشاهی ادامه داد: «یک ماه و نیم پیش وقتی با حمید منوچهری تلفنی حرف می‌زدم، از اینکه مثل همیشه سرحال و شاداب بود خوشحال بودم. تا اینکه خبردار شدم در بیمارستان بستری است. فرصت نشد دوباره با هم صحبت کنیم، چراکه خودم هم گرفتار یک بیماری سخت شدم و هنوز هم ادامه دارد. حمید در این سال‌ها به‌ندرت کار می‌کرد. بعد از بازنشسته‌شدن فعالیتش کمتر شد، اما چون کارش همیشه درخشان بود، هرازگاهی برای اجرای برخی برنامه‌ها به رادیو دعوت می‌شد. متأسفم که گوهرگرانبهایی از دوبله رفت. واقعا متأثر هستم و به تمام دوستان و همکارانم تسلیت می‌گویم». او در بخش دیگری از صحبت‌هایش درباره فعالیت‌های بازیگری زنده‌یاد منوچهری هم گفت: «متأسفانه تمام آثاری را که حمید در آنها ایفای نقش کرد، ندیده‌ام. عکس‌هایی از روزهای جوانی او در فیلم‌ها را به خاطر دارم. او جوان بود که بازیگری را آغاز کرد. جوانی خوش‌چهره که تصویر آن روزهایش را هنوز در خاطر دارم. او در دوره‌ای بازیگری سینما را ادامه نداد، اما تئاتر و دوبله در تمام این سال‌ها از علایقش بود و با عشق کار کرد. دوبله تا همیشه مدیون صدای اوست و صدای شبیه او را نداریم. صدایی پخته، جاافتاده، خوش‌نواز و فوق‌العاده. یادش گرامی».

منوچهر والی‌زاده: به رادیو عشق دیگری داشت

منوچهر والی‌زاده به محض شنیدن خبر فوت همکارش چند دقیقه‌ای سکوت کرد و با بغض از روزهای آخر زندگی حمید منوچهری صحبت کرد. او گفت: «این اواخر شرایط جسمی خوبی نداشت. با این حال مدام از رادیو حرف می‌زد. مدتی قبل وقتی با هم صحبت می‌کردیم گفت: «منوچهر یه برنامه دارم 10 قسمته، باید بیای حرف بزنی». حالش هم خوب نبود. ولی آن‌قدر به رادیو عشق داشت که حرف‌زدن از رادیو هم حالش را بهتر می‌کرد».

او ادامه داد: «او نزدیک 63، 64 سال در این حرفه بود. از 16 سالگی دوبله را آغاز کرد. او تئاتر کار می‌کرد و اکثرا دوبلورهای قدیمی کارشان را از تئاتر شروع کردند. حمید منوچهری هم تئاتر کار می‌کرد و هم در دوبله مشغول کار بود. اما به رادیو عشق دیگری داشت. دوست صمیمی و عزیز من بود و رفت و آمد خانوادگی داشتیم. سال‌ها در کنار هم زندگی کردیم. ولی متأسفانه نمی‌توان مقابل تقدیر ایستاد و او را از دست دادیم».

ژرژ پطروسی: شخصیتی آرام و مهربان

ژرژ پطروسی، دیگر دوبلور پیش‌کسوت ایران، حمید منوچهری را چهره‌ای باسابقه و مؤثر در دوبله و رادیو توصیف می‌کند. او درباره تأثیرگذاری حمید منوچهری در هنر دوبله گفت: «حمید منوچهری در رادیو سابقه طولانی داشت. بی‌تردید او را می‌توان از تأثیرگذارترین چهره‌های نمایش‌های رادیویی و دوبله ایران دانست. البته تا جایی که به خاطر دارم او بیشتر گویندگی می‌کرد و برای تلویزیون هم فیلم‌ها و سریال‌های زیادی را دوبله کرد. در کنار حضور در دوبله، بازیگری هم می‌کرد و در سال‌های دور به‌عنوان بازیگر در سریال‌هایی ایفای نقش می‌کرد. او هم بازیگر بود، هم گوینده رادیو و هم دوبلور. گویندگی فیلم و کارگردانی تئاترهای رادیویی از دیگر تخصص‌های حمید منوچهری بود».او در بخش دیگری از صحبت‌هایش گفت: «در کنار توانایی بی‌مثالی که در کارش داشت. شخصیت بسیار مهربان و آرامی داشت. جایی که حمید منوچهری بود، معمولا تنش به وجود نمی‌آمد. آن‌قدر مهربان بود که می‌توانست هر فضای پرالتهابی را به محیطی آرام تبدیل کند. او از پیش‌کسوتان ارزشمند ما بود و جایش همیشه خالی خواهد بود».

پطروسی در آخر به صدای یگانه منوچهری اشاره کرد و گفت: «صدای شبیه او دیگر متولد نخواهد شد. معمولا همیشه صدای شخصیت‌های جاافتاده و پخته را حرف می‌زد. به دلیل جنس صدا و نوع حرف‌زدنش شخصیت‌های خاصی را صحبت می‌کرد و جایش تا همیشه در دوبله کشورمان خالی است».