مکافات عمران خان

نخست‌وزیر پیشین پاکستان که پرونده‌های متعددی در دادگاه دارد، پس از صدور حکم دادگاه درباره یکی از پرونده‌هایش، در لاهور بازداشت و زندانی شد. با بازداشت عمران‌خان تنش سیاسی در پاکستان اوج خواهد گرفت. تلویزیون دولتی پاکستان گزارش داد که نخست‌وزیر پیشین این کشور به جرم اختلاس و سوءاستفاده از هدایایی که در زمان نخست‌وزیری دریافت کرده بود، از سوی دادگاه این کشور مجرم شناخته شد و به سه سال زندان محکوم شد. تلویزیون دولتی پاکستان گفت: «قاضی همایون دلاور اعلام کرد که دست‌داشتن عمران خان در اعمال فساد ثابت شده است». پلیس در ایالت لاهور پاکستان، لحظاتی پس از اعلام حکم دادگاه، خانه عمران خان را محاصره، او را بازداشت و سپس به اسلام‌آباد منتقل کرد. دستگیری عمران خان، لحظاتی پس از انتقال او به اسلام‌آباد، توسط عطاالله ترار، دستیار ویژه شهباز شریف، نخست‌وزیر پاکستان تأیید شد. ترار گفت: «اطلاعاتی مبنی بر دستگیری عمران خان دریافت کرده است». دفتر حزب تحریک انصاف در پنجاب، در توییتی در واکنش به حکم زندان و بازداشت عمران خان، اعلام کرد که هیچ اتهامی علیه عمران خان در زمینه فساد در «توشه‌خانه» (مرکز نگهداری هدایای نخست‌وزیری) وجود نداشت. حزب تحریک انصاف به رهبری عمران خان اعلام کرد که «ما این ظلم را قبول نداریم».

پس از کناررفتن عمران خان از قدرت در آوریل ۲۰۲۲، پرونده توشه‌خانه از سوی کمیسیون انتخابات این کشور باز شد. کمیسیون انتخابات پاکستان عمران خان را متهم کرد که هدایای ارزشمندی را که در جریان کارش در مسند نخست‌وزیری از مقام‌های کشورهای مختلف دریافت کرده، پنهان کرده است. این کمیسیون، ابتدا عمران خان را به پنج سال محرومیت از فعالیت سیاسی و دولتی محکوم کرد و سپس حکم بازداشت او را صادر کرد که عملی نشد. عمران خان همچنین در چندین پرونده دیگر از جمله فساد و اختلاس در «قادر تراست» متهم است. عمران خان در ماه می‌ امسال و براساس حکم یک سازمان دولتی مبارزه با اختلاس بازداشت شد و برای دو روز در زندان نگهداری شد. این سازمان دولتی، عمران خان و همسرش بشرا بی‌بی را متهم کرد که در زمان تصدی مسند نخست‌وزیری عمران خان، میلیون‌ها دلار در پرونده قادر تراست که یک سازمان رفاهی و غیردولتی است، اختلاس کرده‌اند. این سازمان در ۲۰۱۸ از سوی عمران خان و همسرش بشرا بی‌بی راه‌اندازی شد.

بازداشت عمران در ماه می‌ با اعتراضات گسترده و خشونت‌بار در سراسر پاکستان همراه شد. پس از آزادی عمران خان، شماری از سران حزب تحریک انصاف که در تظاهرات سهم داشتند، از سوی پلیس این کشور بازداشت شدند و تحت بازجویی قرار گرفتند. صفحات توییتری منسوب به سران حزب تحریک انصاف پاکستان، ظهر دیروز و پس از بازداشت عمران خان از شکل‌گیری اعتراضات هواداران این حزب در چندین شهر خبر دادند. عمران خان در ماه می‌ و پس از آزادی از زندان گفته بود که هدف از پرونده‌سازی و بازداشت او، کنارزدنش از رقابت‌های سیاسی و به ویژه حذف او از انتخابات آینده پاکستان است. هرچند هنوز زمان برگزاری دقیق انتخابات پاکستان مشخص نیست، اما پیش از این گفته شده بود که انتخابات قرار است در اکتبر امسال برگزار شود.

حمله عمران خان  به  ارتش

نخست‌وزیر سابق پاکستان در روزهای اخیر در گفت‌وگویی با برنامه «هاردتاک» شبکه بی‌بی‌سی‌نیوز به انتقاد از ارتش پاکستان پرداخته و گفته بود که «ارتش نگران نتایج انتخاباتی است که انتظار می‌رود اواخر امسال برگزار شود». او در این مصاحبه مدعی شده «فاشیست‌ها» کشورش را به سوی «دوران سیاهی» می‌برند.

خان برنده انتخابات ۲۰۱۸ پاکستان شد، اما کمتر از چهار سال حکومت کرد و با رأی عدم اعتماد پارلمان در سال گذشته از نخست‌وزیری خلع شد. ناظران سیاسی می‌گویند که دلیل اصلی برکناری او مخالفت ارتش با حضور او در قدرت و موضع‌گیری‌های جنجالی‌اش بود. ارتش پاکستان همیشه نقش حیاتی در حکومت این کشور داشته و بازیگر تعیین‌کننده پشت صحنه بوده است، هرچند در ظاهر مداخله خود در امور سیاسی را انکار می‌کند.

عمران خان در این گفت‌وگوی مفصل ادعا می‌کند که حزب او، تحریک انصاف پاکستان (PTI) «تنها حزبی است که توسط دیکتاتورهای نظامی ایجاد نشده است»؛ هرچند بسیاری از منتقدانش می‌گویند ارتش پاکستان در به‌قدرت‌رسیدن عمران خان هم نقش داشته است. در چند ماه گذشته، حزب تحریک انصاف پاکستان شاهد ریزش قابل توجه طرفدارانش و همچنین دستگیری اعضای کلیدی‌اش بوده است. اما عمران خان اصرار دارد که قدرت و نفوذ حزب او همچنان بالاست. او می‌گوید چگونه است که با وجود اینکه همه چیز علیه ماست و دولت برای نابودی ما در تلاش است، حتی پس از خروج از قدرت، «۳۰ انتخابات از ۳۷ انتخابات میان‌دوره‌ای را برده‌ایم؟».

او در این مصاحبه می‌گوید که مخالفانش امیدوار بودند که برکناری او از قدرت باعث تضعیف حزبش شود زیرا «به‌طور معمول وقتی شما برای مدتی طولانی از قدرت خارج می‌شوید این اتفاق می‌افتد اما در عوض، شاهد محبوبیت روزافزون حزب هستیم». به گفته خان، مخالفانش همه راه‌ها را رفته‌اند. «آنها ۱۰ هزار نفر از جمله زنان و معترضان مسالمت‌آمیز را به زندان انداختند و بدتر از آن مردم را شکنجه کردند». عمران خان می‌گوید اگر دوران حزبش همان‌طور که مخالفانش ادعا می‌کنند «تمام شده بود»، مقامات دولتی تاریخ انتخابات را اعلام می‌کردند. حامیان خان او را فرد سیاسی مستقلی می‌دانند که خارج از قدرت سنتی حاکم بر کشور است و رد هیچ‌گونه فسادی در کارنامه‌اش دیده نمی‌شود. آنها بر این باورند که ارتش این کشور با اقدامات «مهندسی‌شده» در برکناری او نقش داشته است، اتهاماتی که ارتش پاکستان به شدت رد می‌کند. نخست‌وزیر سابق از زمان خروج از قدرت درگیر دعاوی حقوقی زیادی بوده است. تیم حقوقی عمران خان می‌گوید که او تقریبا با ۲۰۰ اتهام از جمله اغتشاش، تروریسم و مشارکت در قتل روبه‌روست که باعث می‌شود به طور مداوم بین خانه‌اش که به شدت محافظت می‌شود و دادگاه در حال رفت و آمد باشد.

میزان محبوبیت عمران خان وقتی آشکار شد که او در ماه می‌ دستگیر شد و پس از آن اعتراضات سراسری پاکستان را در بر گرفت. هزاران نفر از هواداران خان به خیابان‌ها ریختند و به ساختمان‌های نظامی حمله کردند و برخی را به آتش کشیدند. بسیاری، از جمله تعدادی از اعضای حزب خود خان، او را به دلیل عبور از خط قرمز و تشویق خشونت سرزنش کردند.

با این حال، این ستاره سابق بین‌المللی کریکت که در گذر زمان سیاست‌مدار شد، دست‌داشتن در پرونده‌های آتش‌سوزی را رد می‌کند و می‌گوید که این موارد باید جداگانه بررسی شوند .او می‌گوید: «وقتی هوادارانم دیدند ارتش مرا دستگیر و بازجویی می‌کند و می‌برد چه کار کنند؟ آیا نباید اعتراض کنند؟». عمران خان بارها تأکید کرده که این ارتش بوده که در ابتدا و با فرستادن سربازان به جای نیروهای پلیس، برای دستگیری او به خشونت متوسل شده است. خان که می‌گوید می‌خواهد در پاکستان اصلاحات انجام دهد، بیان می‌کند: «واقعیت این است که کشور در آستانه یک فاجعه بزرگ است. ما به سمت آنچه احساس می‌کنم یک دوران تاریک خواهد بود پیش می‌رویم... تنها راه نجات پاکستان، انتخابات آزاد و عادلانه است. این تنها راه خروج از این آشفتگی است». در چند ماه گذشته مجموعه‌ای از لوایح در پارلمان پاکستان پیشنهاد شده که منتقدان می‌گویند برای دشوارترکردن حضور عمران خان و حزبش در انتخابات، اگر نه به طور کامل، طراحی شده‌اند. یکی از لوایح ارائه‌شده، مجازات سه سال زندان را برای کسانی در نظر گرفته که هویت یک افسر اطلاعاتی ارتش را افشا کنند. این لایحه در در بحبوحه زمانی است که انتقاد فزاینده خان از افسران نظامی و اطلاعاتی ارتش صورت می‌گیرد. او اولین سیاست‌مداری است که علنا از افسران ارشد اطلاعاتی نام برده و آنها را به توطئه علیه خود متهم کرده است. عمران خان گفت: «کشور دست فاشیست‌ها افتاده و آنها هم از انتخابات وحشت دارند. علت اینکه من در رنج و عذاب هستم این است که آنها می‌دانند ما انتخابات را به راحتی خواهیم برد و به همین خاطر، یک دموکراسی را نابود می‌کنند».