از فقدان نظارت مطلوب مرزی تا ضرورت تقویت توان امنیتی

عصر روز یکشنبه 22 مرداد خبر آمد دو نفر مسلح از در باب‌المهدی حرم شاهچراغ قصد ورود به حرم را داشتند که با مقاومت و مواجهه نیروهای حفاظت از حرم مواجه شدند. منابع غیررسمی همان ساعت اولیه گفتند که تروریست‌ها پس از شلیک اولیه و مواجهه نیروهای امنیتی شروع به تیراندازی رگباری کردند که منجر به شهادت یک نفر و جراحت چند نفر شده است. در نتیجه یک نفر از تروریست‌ها بازداشت شده و نفر دوم از مهلکه گریخته است. تروریست‌هایی که به گفته مسئولان مربوطه، ایرانی نیستند و پس از گذشت تنها چند ماه از عملیات تروریستی چهارم آبان سال گذشته، با وجود اینکه عاملان این جنایت چندی پس از محاکمه اعدام شدند، دوباره درست در همان مکان دست به تکرار واقعه قبل زدند. البته همان ساعت اولیه داعش مسئولیت این عملیات تروریستی را بر عهده گرفت؛ اقدامی که اعضای کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس در گفت‌وگو با «شرق» تکرار آن را درست در همان مکان قبلی توسط گروه تروریستی داعش دارای پیامی خاص دانستند. برخی آن را قدرت‌نمایی تبلیغاتی داعش و برخی دیگر آن را به منزله انتقام‌گیری از اعدام چند نیروی آنها تلقی کردند که به گفته محمودوند ظاهرا قرار است با طرحی مقابله‌ای، تومار داعش در هم پیچیده شود. هرچند شهریار حیدری، نایب‌رئیس کمیسیون امنیت ملی هم تأکید کرد که وزیر کشور به عنوان رئیس شورای امنیت کشور باید در این باره پاسخ‌گو باشد و طرح سؤال از سردار وحیدی را ثبت کرده است.  اگرچه انتظار می‌رفت پس از حمله تروریستی سال گذشته در شاهچراغ، یا حمله پیش از آن به مجلس و حرم امام خمینی، نهادهای مربوطه توجه بیشتری به مرزها داشته و آمدوشدهای مهاجران غیرقانونی کشورهای همسایه به داخل کشور را کنترل کنند، اما ظاهرا نه تنها بر این آمدورفت‌ها نظارت مطلوبی وجود ندارد، بلکه به نظر می‌رسد در مرزها

 روی مهاجران غیرقانونی کشورهای همسایه نظارت کمتری نسبت به گذشته وجود دارد و به گفته حشمت‌الله فلاحت‌پیشه، رئیس کمیسیون امنیت ملی مجلس دهم یک‌پنجم جمعیت افغانستان در کشور ما حضور دارند. مسئله‌ای که در جای خود نیاز به تحلیل و بررسی بیشتری دارد و این اتفاق می‌تواند از نظر امنیتی برای کشور بحران‌آفرین باشد.

به منظور بررسی بیشتر علل تکرار حمله تروریستی به شاهچراغ از سوی گروه تروریستی داعش با برخی اعضای کمیسیون امنیت ملی و کمیسیون امور داخلی کشور در مجلس گفت‌وگو کردیم. مسئله‌ای که برخی کاربران فضای مجازی را بر آن داشته تا به اظهارنظرهای مختلف روی آورند. گروهی از این کاربران سعی دارند این حادثه تروریستی را به انتخابات ربط دهند و برخی می‌کوشند آن را خلل در امنیت لازم در زمان انتخابات بدانند و گروهی دیگر اظهار می‌کنند نهادهای مربوطه به جای اینکه متوجه تقویت امنیت کشور باشند، متوجه مسائل حاشیه‌ای شده‌اند.

سؤال  از  وزیر  کشور  به عنوان  رئیس شورای  امنیت  را  ثبت  کردم

شهریار حیدری، نایب‌رئیس کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی در انتقاد به تکرار حادثه تروریستی شاهچراغ به «شرق» گفت: «در حمله تروریستی سال گذشته به شاهچراغ عاملان آن بازداشت و اعدام شدند. انتخاب دوباره حمله تروریستی به شاهچراغ با دو هدف انجام شده است؛ اول اینکه داعش بگوید ما هنوز در صحنه عملیات ضد امنیتی و عملیاتی حضور داریم، دوم اینکه اعلام کنند ما دنبال گرفتن انتقام هستیم».

نماینده مردم گیلانغرب، قصر شیرین و سرپل‌ذهاب در مجلس یازدهم ادامه داد: «این دو بحث را باید کاملا تفکیک کنیم، یک بخش آن جریان ترور و تروریست است که کارشان از نظر ملت، حاکمیت و از نظر بین‌الملل محکوم است. بحث دوم تقویت جریان تأمین امنیت است که به مسئولان امنیت در داخل کشور برمی‌گردد و وزارت کشور به عنوان متولی نظم و امنیت کشور، مسئول امنیت داخلی است و باید تدابیر لازم در این باره از قبل طراحی می‌شد تا شاهد تکرار حمله تروریستی در شاهچراغ نباشیم که دو نفر مسلح سازما‌ن‌یافته حرکت کنند و در همان محل قبل عملیات کنند».

او تأکید کرد: «مسئولان امنیتی مربوطه خصوصا وزیر کشور به‌عنوان متولی امر باید در این باره پاسخ‌گو باشند».

حیدری تأکید کرد: «از آنجایی که وزیر کشور رئیس شورای امنیت کشور است و چندین نهاد و سازمان مرتبط با این مباحث عضو شورای امنیت هستند؛ باید موضوع مدیریت می‌‌شد تا ضمن اشراف به تحرکات آنها، قبل از اقدام عملیاتی دوباره، ظرف چند ماه در یک مکان و از یک نقطه، جلوی این اقدام گرفته شود».

نایب‌رئیس کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس در پاسخ به اینکه آیا دلیل و پیام خاصی دارد که تروریست‌ها برای دومین بار شاهچراغ را برای حمله تروریستی انتخاب کردند؟ گفت: «داعشی‌ها با شعار انتقام کشته‌شدگان و اعدامی‌های خود این اقدام تروریستی را انجام داده‌اند تا بگویند ما همچنان هستیم و به قصد احیای خود و به‌رخ‌کشیدن حضورشان که بگویند ما یک بار در این نقطه عملیات انجام دادیم و مجدد توان اقدام عملیاتی در همان نقطه را داریم، همان شاهچراغ را انتخاب کردند. این پیامی است که هم از نظر روانی و هم سیاسی حائز اهمیت است».

او همچنین ادامه داد: «ضمن محکوم‌کردن این حادثه تروریستی مسئولان باید در این باره پاسخ‌گو باشند و امروز در این باره از وزیر کشور سؤال خود را ثبت کردم و وزیر کشور باید در این باره به کمیسیون امنیت ملی و صحن پاسخ‌گو باشد».

دلیل  استیضاح  وزیر کشور سوءمدیریت در نوع نگاه  امنیت داخلی  است

احمد علیرضابیگی، عضو کمیسیون امور داخلی کشور و شوراها هم در این باره به «شرق» گفت: «نمی‌توان گفت که در کشور باگ امنیتی وجود دارد، کشور ما به دلیل مرزهای پهناوری که دارد و رفت‌وآمدهای بی‌ضابطه مهاجرین، همواره در معرض چنین تهدیدهایی است که باید مراقب باشیم». او ادامه داد: «با تکرار جنایت سال گذشته در شاهچراغ، باید بررسی شود که این گروه تروریستی در شیراز دنبال چه چیزی است؟ عملیات تروریستی سال گذشته شیراز در پاسخ به حوادث زاهدان بود و طبق گزارش وزارت کشور این‌طور وانمود شد که گروهی به کلانتری زاهدان حمله کرده‌اند و اتفاقات نامناسبی در آنجا رخ داده و نیروهای ضد انقلاب خودنمایی کرده‌اند. البته این قصور و کوتاهی شامل کمیسیون امنیت ملی و کمیسیون امور داخلی مجلس هم بود و باید فعالانه در این باره عمل می‌کردند که نکردند. در نهایت مقام رهبری به موضوع ورود کردند و امام جمعه تهران را برای بررسی دقیق به زاهدان فرستادند».  این عضو کمیسیون امور داخلی کشور و شوراها تصریح کرد: «امام جمعه تهران به عنوان یک مصلح وقتی وارد زاهدان شد دید که مقامات دچار خطا شده و گزارش‌های نادرست داده‌اند و افرادی که بازداشت شده‌اند بی‌گناه هستند. باید به کسانی که کشته شده یا مجروح شده‌اند غرامت پرداخت شود و از خانواده‌هایشان دلجویی شود و مقامات خاطی هم برکنار شوند. همه این اتفاقات افتاد اما مسئولان اجرائی می‌توانستند در زمان مناسب‌تری درباره واقعه چابهار ورود می‌کردند تا خیلی از اتفاقات رخ نمی‌داد و هرگز داعش با هدف برانگیختن یک نزاع مذهبی، اقدام به حمله تروریستی به شیراز نمی‌کرد. اما به‌موقع درباره حادثه چابهار ورود نکردیم و این مسئله چالش‌برانگیز شد و پیامدهای سیاسی و امنیتی ایجاد کرد». بیگی تأکید کرد: «چون کشور ما در معرض تهدیدات مختلف است از همین بستر‌ها برای ایجاد ناامنی در کشور استفاده می‌شود و اتفاقات زاهدان پیش می‌آید و زاهدان به شیراز کشیده می‌شود. لذا همه این اتفاقات به سوء‌مدیریت در امور داخلی کشور برمی‌گردد».

‌نماینده مردم تبریز در مجلس تأکید کرد: «ما از زمان حوادث زاهدان دنبال استیضاح وزیر کشور بودیم و دلیل اصلی ما همین سوءمدیریت‌های داخلی بود اما متأسفانه این استیضاح به نامه‌ای که معاون وزیر کشور نوشته تنزل پیدا کرد. اما دلیل ما برای استیضاح وزیر کشور، همان نگاه امنیتی است که درباره موضوعات امنیت داخلی دارد و منجر به همین اتفاقات از چابهار تا شیراز شده است».

این نماینده چند دوره مجلس در پاسخ به این سؤال که چرا حمله تروریستی به شاهچراغ تکرار شده است و آیا این اتفاق پیام خاصی دارد؟ گفت: «احتمالا ما در شیراز دارای بستر مناسب این‌گونه تحرکات هستیم که در سایر شهرها وجود ندارد و شرایطی وجود دارد که امکان زیست این‌گونه عملیات‌ها را برای تروریست‌های داعش فراهم کرده است. اما تکرار این اتفاق از سوی گروه تروریستی داعش حتما این پیام را مخابره می‌کند که آنها به‌دنبال توسعه تنش‌های مذهبی در کشور ما هستند و اگر به‌سرعت برای این موضوع چاره‌اندیشی نشود، حتما توسعه خواهد ‌یافت و می‌تواند پیامدهای ناگواری به همراه داشته باشد».

 اصلاح  پروتکل‌های  امنیتی  ضروری  است

علاوه بر حیدری و بیگی، جلیل رحیمی‌جهان‌آبادی، عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس نیز درباره تکرار حادثه تروریستی شاهچراغ به «شرق» گفت: «باید بپذیریم که در جهان و منطقه خاورمیانه دچار ویروسی به نام افراط‌گرایی شده‌ایم. افراط‌گرایی کور و مذهبی را متأسفانه سرویس‌های امنیتی خارج از کشور به سمت تقابل با مردم و نظام هدایت می‌کنند».

او ادامه داد: «درباره حوادث تروریستی در حرم امام رضا، شاهچراغ و تکرار آن در شاهچراغ چند نکته از نظر آسیب‌شناسی مهم است؛ اول اینکه ما باید در قبال مسئله تروریسم و فعالیت داعش، پروتکل‌های امنیتی خود را در مکان‌های عمومی اصلاح کنیم. کما‌اینکه حمله تروریستی به مجلس هم اتفاق افتاد که این پروتکل‌ها اصلاح شد و این اصلاح پروتکل‌های امنیتی ضروری است». رحیمی‌جهان‌آبادی ادامه داد: «نکته دوم اینکه باید اجماعی کلی در فضای افکار عمومی جامعه علیه تروریست و خشونت و افراط‌گرایی ایجاد کنیم که همه بدانند هیچ‌کسی در این کشور خواستار خشونت و رفتارهای این‌چنینی نیست».

عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی تصریح کرد: «ضمن اینکه اقدام نهادهای امنیتی قابل تقدیر است که تروریست شاهچراغ را مهار کردند تا با آن حجم از سلاح و مهمات به صف نمازگزاران نرسند، مسئولان سیاسی و امنیتی باید گزارش کار بدهند که این حفره به چه دلیل رخ می‌دهد که باعث آسیب به مردم می‌شود؟». نماینده مردم تایباد، باخرز و تربت‌جام در مجلس یازدهم همچنین ادامه داد: «در جنگ امنیتی بین تروریست‌ها و دولت‌ها، معمولا دولت‌ها آسیب‌پذیرترند؛ چرا‌که نمی‌دانند در چه زمانی و در چه مکانی و توسط چه کسانی مورد‌حمله قرار می‌گیرند و اساس قدرت گروه‌های تروریستی همین اصل غافلگیری است».

او در پاسخ به اینکه چرا باز شاهچراغ مورد‌حمله قرار گرفته است؟ گفت: «داعش دنبال قدرت‌نمایی و انتقام‌گرفتن برای اعدام چند عضو خود بود. اینکه چرا باز شاهچراغ برای این حمله تروریستی انتخاب شده، ممکن است وضعیت امنیت آنجا ضعیف باشد و باید این موضوع آسیب‌شناسی شود». این عضو کمیسیون امنیت ملی مجلس با تأکید بر اینکه این اتفاقات امنیت کشور ما را تهدید نمی‌کند، تصریح کرد: «ما از کشورهای امن خاورمیانه هستیم اما به همان اندازه که امنیت داریم، دشمنی‌ها علیه ما زیاد است. ما بیشترین نقش را در سرکوب داعش و فروپاشی دولت داعش داشتیم و آنها این واقعیت را فراموش نمی‌کنند. پس این اتفاقات ناشی از ضعف امنیت ما نیست‌ بلکه نتیجه دشمنی‌های فراوان علیه ماست».

ورود   بی‌ضابطه   مهاجران   کشورهای همسایه مخل  امنیت  است

مرتضی محمودوند، عضو دیگر کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس نیز در گفت‌وگو با «شرق» حضور بی‌ضابطه مهاجران غیرقانونی کشورهای همسایه در کشور را عامل اصلی تکرار حوادث تروریستی دانست و گفت: «در اولین حمله تروریستی به شاهچراغ من یکی از اعضای کمیسیون امنیت ملی بودم که برای بررسی میدانی به شیراز رفتم و صحنه را ‌ارزیابی کردم. موضوعی که امروز از اهمیت بالایی برخوردار است اما به آن توجه نمی‌شود، ورود مهاجران غیرقانونی کشورهای همسایه است که بدون ضابطه و به‌طور سرسام‌آور به کشور وارد شده و البته به سمت شیراز رفته‌اند؛ بنابراین باید خیلی سریع و نظام‌مند این مقوله حل‌وفصل شود».

او افزود: «وقتی یک مهاجر از کشورهای همسایه وارد کشور می‌شود، باید همه چارچوب‌های امنیتی و قانونی در قبال او انجام شود و پیشینه و مشخصات و همه مسائل امنیتی در قبال او و خانواده‌اش رعایت شود. در این صورت یکی از معضلات اصلی کشور از جمله شیراز در‌خصوص سرازیر‌شدن مهاجران خارجی و مباحث امنیتی آنها تا حدی حل می‌شود».

نماینده مردم خرم‌آباد درمجلس یازدهم با تأکید بر اینکه نباید زحمات نیروهای امنیتی نادیده گرفته شود، اظهار کرد: «اگر‌چه این حادثه دردناک است‌ اما نباید زحمات نهادهای امنیتی را نادیده گرفت؛ چرا‌که تعداد بسیار بالایی از این حملات تروریستی سلفی تکفیری را خنثی می‌کنند که گاهی برخی از این عملیات‌ها را فقط در قالب یک خبر کوتاه اعلام می‌کنند».

محمودوند در‌عین‌حال تأکید کرد که یکی از محورهای جلسه عصر روز دوشنبه کمیسیون امنیت ملی همین موضوع حمله تروریستی به شاهچراغ است و پیگیر ماجرا و پاسخ‌ نهادهای مربوطه در‌این‌باره خواهیم بود.

این عضو کمیسیون امنیت ملی در مجلس، هدف داعش از تکرار حادثه تروریستی در شاهچراغ را مانور تبلیغاتی آنها دانست که نشان‌ دهند توانسته‌اند دوباره در آن نقطه عملیات تروریستی انجام دهند.

او تأکید کرد: «به‌زودی طرح برخورد و ضربه‌زدن به این گروه‌های شیطانی را به‌طور جدی پیگیری می‌کنیم تا متوجه شوند مثل ماجرای حلب و نوبو زهرا و دیرالزور سوریه که کمرشان شکست، دوباره متوجه شوند با چه کسانی طرف هستند».