گورهای دستهجمعی در لیبی
۱۰ سپتامبر، توفان «دانیل» و سیل ویرانگر چندین منطقه در شرق لیبی ازجمله شهرهای «درنه»، «بنغازی»، «البیضاء»، «المرج» و «سوسه» را درنوردید و ویرانی عظیمی به بار آورد و هزاران کشته و زخمی و مفقود بر جای گذاشت.
۱۰ سپتامبر، توفان «دانیل» و سیل ویرانگر چندین منطقه در شرق لیبی ازجمله شهرهای «درنه»، «بنغازی»، «البیضاء»، «المرج» و «سوسه» را درنوردید و ویرانی عظیمی به بار آورد و هزاران کشته و زخمی و مفقود بر جای گذاشت. توفان دانیل پیش از لیبی در چند کشور دیگر هم خساراتی بر جای گذاشته است. این توفان باعث سیلهای بیسابقه در یونان شد و شماری کشته در ترکیه و بلغارستان به جا گذاشت. توفان دانیل یک پدیده استثنائی به نظر میرسد و یکی از ویرانگرترین و مرگبارترین توفانهایی بود که در تاریخ معاصر دیده شده است. این توفان در مدت فقط چند ساعت منجر به بارندگی در برخی نقاط در پشت دو سد در اطراف شهر یادشده شد که به دنبال آن سد اول و بزرگتر که به دلیل هرجومرج سیاسی در لیبی به درستی نگهداری نشده بود، شکسته شد و آب را سونامیوار راهی این شهر ساحلی کرد و سد دوم را هم شکست. برآوردها نشان میدهد ۳۰ درصد از درنه ناپدید شده است و با فروریختن بیشتر جادهها، مقامات محلی خواستار ایجاد یک کریدور دریایی برای امدادرسانی و تخلیه شدند.
یک فاجعه انسانی گسترده
پس از این سیل ویرانگر در این کشور به مدت یک سال کامل حالت فوقالعاده برقرار خواهد بود. به علت از بین رفتن جادههای مواصلاتی، ارسال کمکها به مناطق فاجعهزده دشوار است. آمار تلفات، مفقودان و اجساد رهاشده و گورهای دستهجمعی در پی سیل ویرانگر اخیر در لیبی، خبر از یک فاجعه انسانی گسترده در این کشور میدهد. لیبی با یک بحران زیستمحیطی، بهداشتی و تعدد گورهای دستهجمعی و نیازهای فوری در بخش بازسازی مواجه است. درحالیکه منابع مختلف در لیبی، آمارهای متفاوتی درباره تعداد افراد مفقودشده ارائه میدهند، هشدارها و نگرانیهایی را از احتمال انفجار مواد منفجره قدیمی و نیز گسترش بحران بهداشتی بر اثر گورهای دستهجمعی بهویژه در کنار سواحل این کشور برای دفن جانباختگان سیل اخیر، ایجاد کرده است. سخنگوی دفتر منطقهای کمیته بینالمللی صلیب سرخ اعلام کرده که دستکم ۱۰ هزار نفر از شهروندان لیبی در جریان سیل اخیر، در شمار مفقودان قرار گرفتهاند. سازمان بینالمللی مهاجرت نیز از آوارگی بیش از ۳۸ هزار نفر در شرق لیبی ازجمله ۳۰ هزار نفر در شهر درنه در پی فاجعه اخیر خبر داد. ۷۰ درصد از زیرساختها در شرق لیبی بر اثر سیل ویرانگر آسیب دیده، ۱۱ پل در پی وقوع سیل فروریخته که دو مورد از آنها شهر «درنه» را به دیگر شهرها متصل میکرده است. شهر درنه بیشترین آسیب را از این سیل متحمل شده است. ۸۰ درصد از خطوط لوله آب در تمام شهرها و روستاهای شرق کشور تخریب شده و ۵۰ درصد از جادههای مناطق سیلزده نیز آسیب دیده است.
هرجومرج حاکم بر لیبی
دشواریهای بهوجودآمده در زمینه دسترسی و جابهجایی، ارتباطات، عملیات امدادی و هرجومرج حاکم بر لیبی را که حتی قبل از فاجعه نیز وجود داشت، میتوان از علل اعلام آمارهای متناقض درباره تعداد قربانیان ذکر کرد. نگرانی از انفجار بقایای بمبها و مواد منفجره قدیمی در اراضی لیبی یکی دیگر از نگرانیهای کنونی در لیبی است؛ بهویژه آنکه امدادگران و داوطلبان امداد متوجه خطرات این امر نیستند. منطقه سیلزده از سالها پیش درگیر چالش وجود مهمات قدیمی باقیمانده در زمین است و این امر کار امدادرسانی را دشوارتر کرده است. آوارهای عظیم، محلهها را زمینگیر و جادهها را قطع و کار تیمهای امدادی را با مشکل مواجه کرده است. زیرساختهای حیاتی، آرامستانها و اماکن باستانی بر اثر سیلاب از بین رفتهاند. شواهد نشان میدهد این کشور امکانات انسانی و مالی برای مقابله با پیامدهای چنین سیل عظیمی را ندارد و دودستگی در نهادهای دولتی مانع تلاشها برای نجات سیلزدگان میشود. فاجعه سیل بسیار بزرگتر از امکانات انسانی و مادی این کشور است. شهر «درنه» لیبی که بیشترین آسیب را از توفان و سیل اخیر دیده است، شاهد تظاهرات گسترده مردمی علیه فساد مقامات محلی و اهمالکاری آنها برای پیشگیری از وقوع این فاجعه بود. تظاهرکنندگان خواستار اتحاد غرب و شرق لیبی و برکناری عقیله صالح، رئیس پارلمان طبرق (شرق لیبی) شدند.
آسیبهای جدی به مراکز تحصیلی
صندوق کودکان سازمان ملل متحد (یونیسف) اعلام کرد توفان اخیر در لیبی زندگی ۳۰۰ هزار کودک در این کشور را تحت تأثیر خود قرار داده است. کودکان در لیبی پس از یک دهه درگیری داخلی، با فاجعه جدیدی روبهرو هستند و اولویتهای این کشور تأمین لوازم بهداشتی، آب و فاضلاب، حمایتهای روانی و اجتماعی و جستوجوی خانوادههای کودکان مفقودشده بهمنظور جلوگیری از وقوع یک فاجعه انسانی دیگر است. سازمان ملل تخمین زده که دستکم ۹۰۰ هزار نفر در مناطق سیلزده نیازمند کمک هستند. به گفته وزیر آموزش و پرورش ۹۵ درصد از مراکز تحصیلی و مؤسسات آموزشی در مناطق سیلزده در شرق این کشور آسیب دیدهاند. ۱۷ مرکز آموزشی در شهر «بنغازی»، دانشآموزان آواره در مناطق حادثهدیده را ثبتنام کردهاند. ۱۱۴ مدرسه در ۱۵ منطقه بر اثر وقوع سیل آسیب دیدهاند. تیمهای فنی در حال ارزیابی هزینههای تعمیر و نگهداری مدارس هستند.
شیوع بیماریها و گورهای دستهجمعی
در پی انتشار گزارش مقامهای این کشور درباره شیوع اسهال در میان بیش از صد نفر به دلیل شرب آب آلوده، در بیانیهای اعلام شد که نگرانی ویژهای درباره آلودگی آب و نبود سرویس بهداشتی وجود دارد. ۹ آژانس وابسته به سازمان ملل در این کشور در حال برخورد با پیامدهای این فاجعه هستند و برای جلوگیری از شیوع بیماریهایی که میتواند دومین بحران ویرانگر را در منطقه ایجاد کند، تلاش میکنند. رئیس مرکز کنترل بیماریهای لیبی اعلام کرد دستکم ۱۵۰ نفر پس از نوشیدن آب آلوده در شهر «درنه» از بیماری اسهال رنج میبرند. آمار تلفات، مفقودان و اجساد رهاشده و گورهای دستهجمعی در پی سیل ویرانگر اخیر در لیبی، خبر از یک فاجعه انسانی گسترده در این کشور میدهند. اجساد جانباختگان سیل که از سوی تیمهای جستوجو و نجات از دریا یا مناطق آوار این سیل خارج شدهاند، در گورهای دستهجمعی در حومه شهر درنه این کشور خاکسپاری میشوند. تاکنون پیکر سه هزار نفر از جانباختگان فاجعه سیل در گورستان دستهجمعی به خاک سپرده شدهاند.