میهمان چند‌ماهه صندلی وزارت

صحرایی ۹ خرداد امسال از مجلس رأی اعتماد گرفت، اما مدتی است زمزمه رفتنش در بهارستان شنیده می‌شود؛ زیرا با گذشت چند ماه از جلوس او بر صندلی وزارت، خضریان، نماینده تهران در مجلس، از کلید‌خوردن طرح استیضاح رضا مراد‌صحرایی وزیر آموزش و پرورش در مجلس خبر داد.

علی خضریان در جمع خبرنگاران از ثبت استیضاح وزیر آموزش و پرورش و آغاز روند قانونی آن خبر داد و اظهار کرد: در مدت تصدی مسئولیت وزارت آموزش و پرورش توسط آقای صحرایی، نه‌تنها آنچه در برنامه ایشان به نمایندگان اعلام شده بود، محقق نشده‌، بلکه در موارد متعددی عکس آن نیز در حال انجام است.

نماینده تهران، ری، شمیرانات، اسلامشهر و پردیس افزود: استیضاح وزیر آموزش و پرورش با محورهای متعددی همچون ضعف در برنامه‌ریزی برای تأمین معلمان مورد نیاز پیش از آغاز سال تحصیلی ۱۴۰۲_۱۴۰۳ و در نتیجه کمبود معلم در بسیاری از مناطق کشور، تأخیر در اعلام نتایج آزمون آموزگاری و دبیری، فقدان برنامه‌ای منسجم برای اجرای سند تحول بنیادین و پرداخت افراطی به کارهای حاشیه‌ای و گفتمانی، اظهارنظرهای حساب‌نشده و فقدان مدیریتی صحیح مسائل آموزش و پرورش در رسانه‌ها و تراکم بالای کلاس‌های درسی و شرایط نامناسب مدارس در آغاز سال تحصیلی ۱۴۰۲-۱۴۰۳ به ثبت رسیده است.

عضو هیئت‌رئیسه کمیسیون اصل 90 مجلس در تشریح دیگر محورهای استیضاح وزیر آموزش و پرورش بیان کرد: مسئله تعمیق ناعدالتی‌های آموزشی و رسیدگی‌نکردن به مصادیق فقر آموزشی از‌جمله بی‌سواد مطلق و بازماندگان و تارکان از تحصیل، مطالب زائد و حافظه‌محوری در کتب درسی و در روش‌های تدریس و ارزیابی با وجود تذکر چندباره رهبر معظم انقلاب و کارشناسان، وضعیت فرهنگی اسفناک در مدارس و ضعف برنامه‌ریزی مسئولان آموزش و پرورش که موجب آسیب‌های اجتماعی شدیدی شده است و همچنین تخلفات مالی در صندوق ذخیره فرهنگیان و عدم تمکین به قانون مجلس برای اصلاح اساسنامه در سامانه مجلس جهت جمع‌آوری امضای نمایندگان ثبت شده و با توجه به امضای دیگر نمایندگان، این استیضاح امروز تقدیم هیئت‌رئیسه مجلس شده است.

خضریان با اشاره به بازگشایی مدارس در مهرماه سال جاری، گفت: متأسفانه شاهدیم به دلیل کسری درخور توجه معلم، بسیاری از مدارس کشور با فقدان معلم مواجه شده‌اند. برای مثال، در تهران بیش از چهار هزار نفر کمبود معلم وجود دارد که این مسئله عملا موجب تعطیلی مدارس یا افت شدید کیفیت آموزشی شده است. این در حالی است که پیش از این مشخص بود در سال جاری به دلیل نهایی‌شدن اجرای رتبه‌بندی و افزایش حقوق‌ها، ‌بسیاری از معلمان در شرف بازنشستگی درخواست بازنشستگی خواهند داد.

نماینده تهران، ری، شمیرانات، اسلامشهر و پردیس گفت: مطابق ماده ۲۸ اساسنامه دانشگاه فرهنگیان، همه افرادی که از طریق آزمون‌های استخدامی وارد شغل معلمی می‌شوند می‌بایست به مدت یک سال دوره آموزشی ببینند. این دوره‌ها در سال‌های گذشته عمدتا به دلیل تأخیر در اختصاص ردیف‌های استخدامی و به‌ تبع برگزاری آزمون و اعلام نتایج به دوره‌هایی کوتاه‌تر کاهش پیدا می‌کرد. اما در سال جاری نتایج آزمون آموزگاری در ۳۱ شهریور اعلام شد و نتایج آزمون دبیری نیز همچنان اعلام نشده است. بنابراین، اعلام دیرهنگام یعنی معلمانی که باید در اول مهرماه تدریس می‌کردند و جایگزین معلمان بازنشسته می‌شدند، آموزش که هیچ، حتی نمی‌دانستند چه کتابی را باید تدریس کنند! و پیگیری‌ها از سازمان سنجش نشان می‌دهد که سهم بزرگی از تقصیر در این تأخیر از سوی وزارت آموزش و پرورش بوده است.

وی با اشاره به وجود عقب‌ماندگی‌ها در اجرای سند تحول بنیادین گفت: در حالی که در سال‌های پایانی سند تحول بنیادین هستیم، اما همچنان بسیاری از بندهای این سند و زیرنظام‌های آن اجرا نشده است و در دوره وزارت فعلی نیز جز کارهای روزمره و مرسوم، برنامه جامعی برای اجرای سند دیده نمی‌شود و بیشتر به کارهای نمایشی، همایشی و گفتمان‌سازی پرداخته می‌شود؛ آن‌هم در شرایطی که سند از مرحله گفتمان‌سازی عبور کرده و نیازمند اقدامات و تحولات اجرائی در سطح ستاد است. بخشی از برنامه‌ها نیز به صورت پروژه‌هایی است که در ادوار مختلف مرسوم بوده و این پروژه‌ها بیشتر موجب اجرای جزیره‌ای سند و پراکندگی در بودجه‌های تخصیصی است.

خضریان با انتقاد از اظهارنظرهای حساب‌نشده و فقدان مدیریت صحیح مسائل آموزش و پرورش در رسانه گفت: در طول مدت وزارت فعلی آموزش و پرورش، بارها شاهد اظهارنظرهای حساب‌نشده از سوی جناب وزیر بودیم که متأسفانه با واکنش‌های بسیاری در محیط اجتماعی همراه بود. حاشیه‌سازی با اعلام تغییر ۲۰ هزار مدیر مدرسه، اظهارنظر عجیب درباره وضعیت مدارس غیردولتی، واکنش عجیب به منوی غذایی منتشر‌شده از یکی از مدارس غیردولتی و شانه خالی‌کردن از مسئولیت وزارت در‌خصوص نظارت بر مدارس غیردولتی، ازجمله این موارد بوده است.

سخنگوی کمیسیون اصل 90 قانون اساسی درباره تراکم بالای کلاس‌های درسی و شرایط نامناسب مدارس در آغاز سال تحصیلی ۱۴۰۲-۱۴۰۳ گفت: سال تحصیلی در حالی آغاز شده است که مشاهدات میدانی و اخبار واصله نشان می‌دهد بسیاری از مدارس به‌خصوص در مناطق محروم، به صورت دو شیفت و با تراکم بالای ۴۰ نفر و حتی در مواردی بالای ۵۰ نفر دایر هستند. این تراکم و شیفت‌بندی عملا به معنای نابودی کیفیت آموزشی است که برنامه منسجمی نیز برای رفع آن دیده نمی‌شود.

خضریان در انتقاد به تعمیق ناعدالتی‌های آموزشی و عدم رسیدگی به مصادیق فقر آموزشی افزود: در سال تحصیلی جدید، ۹۱۱‌هزار‌و ۲۷۲ نفر بازمانده از تحصیل داشته‌ایم که نسبت به سال تحصیلی ۱۳۹۴-‌۱۳۹۵ که تعداد کل ۷۷۷‌هزار‌و ۸۶۲ نفر بوده، ۲۶ درصد رشد داشته است. همچنین تعداد دانش‌آموزان ترک تحصیلی در سال تحصیلی ۱۳۹۳-۱۳۹۴ برابر با ۳۴۷‌هزار‌و ۲۰۳ نفر بوده که در سال تحصیلی ۱۴۰۰-۱۴۰۱ هرچند ۱۹.۶‌درصد کاهش داشته است، اما همچنان ۲۷۹‌هزار‌و ۱۹ نفر تارک از تحصیل داریم. مطابق سرشماری سال ۱۳۹۵ نیز همچنان هشت‌میلیون‌و ۷۰۰ هزار بی‌سواد مطلق بالای شش سال داریم. این شرایط در حالی است که برنامه مشخصی در وزارت آموزش و پرورش برای حل این مسائل و تقویت مدارس دولتی جز همان برنامه‌های روزمره و برنامه‌ریزی‌های تکراری که در هر دوره‌ای مرسوم است، دیده نمی‌شود.

وی با انتقاد از وجود مطالب زائد و حافظه‌محوری در کتب درسی و روش‌های تدریس و ارزیابی افزود: با وجود اینکه بارها کارشناسان حوزه آموزش و پرورش از حافظه‌محوری در کتب درسی و روش‌های تدریس و ارزیابی انتقاد کرده‌اند و بسیاری از مطالب کتاب درسی را زائد شمرده‌اند، اما همچنان تغییر محسوسی در کتب درسی دیده نمی‌شود. رهبر معظم انقلاب نیز در دیدار اخیر با فرهنگیان از محتوای زائد در کتب درسی انتقاد کردند که با وجود وعده مسئولان اما همچنان اتفاقی نیفتاده است. بررسی‌ها نشان می‌دهد متأسفانه ریشه این عدم اصلاح به آنجا بازمی‌گردد که بسیاری از مسئولان تدوین کتب درسی اساسا اعتقادی به ایرادهای وارد‌شده ندارند و جناب آقای صحرایی نیز تحولی را در این زمینه دنبال نمی‌کند. خضریان یکی از نقاط قابل تأسف در مدارس را وضعیت فرهنگی اسفناک دانست و افزود: متأسفانه آمار آسیب‌های اجتماعی اعم از اعتیاد، خودکشی، بزهکاری و همچنین کنش‌های دانش‌آموزان در ایام اغتشاش‌های ۱۴۰۱ و مراسم‌ بازگشایی مدارس در ابتدای سال تحصیلی جدید که مواردی را به آقای صحرایی نیز مستقیما گوشزد کردم، نشان داد فضای فرهنگی و پرورشی مدارس دچار چالش‌های اساسی است که برنامه‌ریزی عالمانه و دقیقی نیز برای آن وجود ندارد. کمبود مربی و معاون پرورشی و همچنین مشاور در مدارس نیز موجب تشدید این شرایط شده است که برنامه جامع، تخصصی و دقیقی نیز جز مسائل روزمره و برنامه‌های سالانه مرسوم در مدارس دیده نمی‌شود.

عضو هیئت‌رئیسه کمیسیون اصل 90 مجلس با اشاره به تخلفات مالی در صندوق ذخیره فرهنگیان و عدم تمکین به قانون مجلس برای اصلاح اساسنامه این صندوق، گفت: انتشار یک فیش حقوقی از صندوق ذخیره فرهنگیان در ماه گذشته که نشان از اضافه‌کار عجیب یکی از معاونان صندوق داشت، نشان از عدم نظارت بر این صندوق دارد. بنده با علم به همین مشکلات در قانون بودجه ۱۴۰۰ پیشنهادی را مبنی بر اینکه صندوق را مکلف به اصلاح اساسنامه کند، ارائه دادم که با توجه به تصویب مجلس شورای اسلامی، متأسفانه با ترک فعل مسئولان این صندوق تاکنون همراه بوده است. فقدان شفافیت صندوق ذخیره فرهنگیان و گستردگی هلدینگ‌های آن و عدم پرداخت سهمی از سود به فرهنگیان، از‌جمله موارد دیگری است که موجب نارضایتی فرهنگیان از این صندوق و کاهش عضویت در آن شده است که متأسفانه جناب وزیر نیز در زمینه این تخلفات منفعل است.