تصاویری که جنایات را پوشاند

در این چند روز که از آغاز جنگ حماس و اسرائیل گذشته است، سران کشورها از‌جمله بایدن، اظهارنظرهای نادرستی داشته‌اند. آنها بر اساس اخبار نادرست و تصاویر و ویدئوهایی که درستی آنها تأیید نشده، قضاوت کرده و سخن گفته‌اند. در یکی، دو روز گذشته چند رسانه اصلی مانند سی‌‌ان‌ان، نیویورک‌تایمز، آسوشیتدپرس و واشنگتن‌پست مطالبی درباره اخبار و تصاویر نادرست منتشر کرده‌اند. در بخشی از این گزارش‌ها آمده است: «از زمان آغاز این حمله، تصاویر و فیلم‌‌های گرافیکی جعلی رسانه‌‌های اجتماعی را پر کرده است. خطر پنهان‌کردن شواهد واقعی از جنایات با این حجم از اطلاعات نادرست وجود دارد». در این چند روز، تعداد زیادی در مکان‌های مختلف کشته شده‌اند. اطلاعات نادرست و گمراه‌کننده، ویدئوها و عکس‌های قدیمی و نامرتبط با این روزها، ادعاهای ساختگی درباره دخالت کشورهایی مانند ایالات متحده و اوکراین، آشفتگی زیاد خبری به همراه داشته است. این اطلاعات نادرست که در شبکه‌‌های مجازی منتشر می‌شود، شواهد واقعی از جنایات را دچار مخاطره می‌کند.

در ادامه به بخش‌هایی از گزارش نیویورک‌تایمز اشاره می‌کنیم که مروری بر چند مطلب اشتباه و پربازدید این روزها داشته است.

پاراگلایدر در کره‌: در حالی که اعضای حماس سوار بر پاراگلایدر از غزه به اسرائیل رفته‌اند، کاربران در ایکس، پلتفرمی که قبلا توییتر نامیده می‌شد، ویدئوی نامرتبط از چند ماه پیش را به عنوان تصادف پاراگلایدر به اشتراک گذاشتند. این ویدئو یک پاراگلایدر را به تصویر می‌کشد که در سیم برق گرفتار شده و دچار آتش‌سوزی می‌شود. چندین رسانه کره‌ای در ژوئن 2023 این حادثه را گزارش کرده‌اند. بر اساس فکت‌سنجی و با جست‌وجوی موقعیت جغرافیایی، تأیید می‌شود که این ویدئو بازنشری از همان اتفاق است. ویدئو سوریه: در میان انبوه ویدئوهایی که از خانواده‌های سوگوار و غمگین درگیر جنگ منتشر شده است، یک کلیپ 15‌ثانیه‌ای که در ایکس منتشر شده به‌ اشتباه بیان می‌کند «پسر کوچکی در غزه در حال سوگواری برای خواهرانش است». در جست‌وجوی بیشتر مشخص می‌شود ویدئو تقریبا یک دهه است که منتشر شده و متعلق به زمانی است که دولت سوریه در حال بمباران بخش‌‌های تحت کنترل شورشیان حلب در طول جنگ داخلی این کشور ‌بود. از سویی همان موقع سی‌ان‌ان گزارش داده که نمی‌تواند به‌طور مستقل صحت این ویدئو را تأیید کند.

یک بازی ویدئویی: کاربران شبکه‌‌های اجتماعی کلیپی را به اشتراک گذاشتند که ظاهرا فیلمی از «حمله هوایی جدید به بخش‌هایی از اسرائیل» را نشان می‌دهد؛ اما این تصاویر در واقع از یک بازی ویدئویی به نام Arma 3 گرفته شده است. نماینده این بازی نیز تأیید کرد این کلیپ آنلاین با بهره‌گیری از تصاویر بازی گرفته شده است. پیش از این از تصاویر این بازی برای ارائه نادرست سایر درگیری‌های دنیای واقعی، از‌جمله حمله روسیه به اوکراین نیز استفاده شده است.

گواتمالا نه جشنواره موسیقی: برخی از افراد در شبکه‌‌های اجتماعی ویدئویی از آتش‌زدن یک زن در میان جمعیت‌ به اشتراک گذاشته‌اند. این ویدئو به عنوان شکنجه یک زن اسرائیلی اسیر‌شده در یک جشنواره مطرح شده است. سی‌ان‌ان در آن زمان گزارش داد که این ویدئو خشونت واقعی را به تصویر می‌کشد، اما خشونتی که در سال 2015 در آمریکای مرکزی رخ داد، نه در اسرائیل و در سال 2023. این فیلم نشان می‌دهد یک نوجوان 16‌ساله در یک روستای گواتمالا در حال مرگ در آتش است.

کمک تأیید‌نشده: همچنین تصویری در فضای مجازی پخش شده که شبیه به اسکرین‌شات اعلامیه کاخ سفید در هفتم اکتبر است‌. در این اطلاعیه اعلام شده که به اسرائیل کمک هشت میلیارد دلاری می‌کند و برخی تحلیل کرده‌اند که اوکراین اکنون برای دریافت کمک از ایالات متحده رقیب پیدا کرده است. اما کاخ سفید چنین اطلاعیه‌ای را منتشر نکرده است‌. این اعلامیه شبیه یادداشت‌‌های واقعی است که کاخ سفید منتشر می‌کند و البته شبیه اعلامیه مشابهی در ماه جولای درباره کمک به اوکراین. بایدن روز سه‌شنبه در مورد حملات حماس سخنرانی کرد و قول داد از اسرائیل به عنوان متحد آمریکا و کشوری که سالانه بیش از سه میلیارد دلار کمک نظامی دریافت می‌کند، حمایت کند. آقای بایدن و مقامات کاخ سفید گفته‌اند دولت از کنگره خواهد خواست تا مجوز حمایت بیشتر از اسرائیل را صادر کند. سفیر آمریکا در ناتو نیز گفت کمک نظامی ایالات متحده به اسرائیل به ضرر اوکراین نخواهد بود. ایالات متحده از زمان تهاجم روسیه در فوریه 2022، حدود 45 میلیارد دلار کمک تسلیحاتی و نظامی به اوکراین داشته است.

منبع تسلیحات‌: ویدئو ساختگی دیگری در تلگرام و ایکس به اشتراک گذاشته شده است که ادعا می‌شود بی‌بی‌سی گزارشی درباره تسلیحات استفاده حماس ارائه می‌دهد. در این ویدئوی نادرست، ظاهرا طبق گزارشی از گروه تحقیقاتی بلینگکت، تسلیحات ارائه‌شده توسط ناتو به جای اوکراین به حماس فروخته شده است. اما بی‌بی‌سی هرگز آن گزارش را منتشر نکرد و این ادعا کاملا بی‌اساس است. الیوت هیگینز، بنیان‌گذار بلینگکت، این ویدئو را صددرصد جعلی نامید. زلنسکی بارها اعلام کرده که طرفدار اسرائیل است. کلیسا بمباران نشده‌: در تصویری ادعا می‌شود هواپیماهای جنگی اسرائیلی کلیسای ارتدکس سنت‌پورفیریوس، بزرگ‌ترین کلیسای غزه را بمباران می‌کنند. مقامات کلیسا بیانیه‌ای منتشر کردند و در فیس‌بوک نوشتند: «کلیسای سنت‌پورفیریوس در غزه دست‌نخورده است. اخبار منتشر‌شده در مورد آسیب‌دیدن آن کذب است».

البته هرچند این کلیسا نجات پیدا کرده‌، اما اسرائیل از روز شنبه صدها حمله به حماس در غزه انجام داده است. ساکنان غزه و مقامات بهداشتی می‌گویند مساجد، بیمارستان‌ها و مدارس مورد حمله قرار گرفته‌اند و مقامات سازمان ملل گفته‌اند که حملات هوایی به تأسیسات آب و بهداشت آسیب رسانده است‌. این حملات باعث مشکل برای بیش از 400 هزار نفر شده است.

سفارتی که تخلیه نشد: همچنین چند روز پیش، گزارش‌های نادرستی در فضای مجازی منتشر شد که ادعا می‌کرد سفارت ایالات متحده در لبنان در حال تخلیه است. بلافاصله این خبر تکذیب شد و در بیانیه این سفارت اعلام شد‌: «‌سفارت آمریکا در بیروت تخلیه نشده است و به‌طور عادی کار می‌کند». البته مقامات سفارت به شهروندان آمریکایی در منطقه توصیه کرده‌اند که احتیاط کرده و از سفر به مرز لبنان و اسرائیل خودداری کنند.

این گزارش نیویورک‌تایمز حاوی چندین عکس و ویدئو دیگر نیز هست. مشکلاتی که بر اثر این اخبار جعلی و ویدئوهای قبلی پیش آمده، سبب می‌شود تا واقعیت‌ها پنهان بماند.

در‌حال‌حاضر اسرائیل در درخواستی نامشروع اعلام کرده است مردم ساکن غزه شمال این باریکه را ترک کنند و به جنوب آن نقل‌مکان کنند. درخواستی که با اعتراض سازمان ملل روبه‌رو شده و اعلام کرده است چنین چیزی ممکن نیست و برای کودکان ساکن غزه هیچ جای امنی برای پناه‌گرفتن و مهاجرت‌کردن وجود ندارد.