ترکیه؛ از عادی‌سازی روابط با اسرائیل تا حمایت از حماس
تحولات فلسطین و عملیات ضد‌اسرائیلی طوفان الاقصی توسط حماس، واکنش‌هایی را در ترکیه در راستای حمایت از مقاومت فلسطین داشته و منجر به برگزاری تجمعات و تظاهرات مردمی در شهر‌های مختلف این کشور شد.
تحولات فلسطین و عملیات ضد‌اسرائیلی طوفان الاقصی توسط حماس، واکنش‌هایی را در ترکیه در راستای حمایت از مقاومت فلسطین داشته و منجر به برگزاری تجمعات و تظاهرات مردمی در شهر‌های مختلف این کشور شد. حملات وحشیانه جنگنده‌های اسرائیل علیه مردم غزه و کشتار مردم بی‌گناه در روزهای اخیر همچنان با محکومیت مردمی در ترکیه روبه‌رو است. مقامات و رؤسای احزاب ترکیه اعم از موافق و مخالف، اظهارات تندی را در واکنش به جنایات اسرائیلی‌ها در غزه و حمایت از مقاومت فلسطین داشته‌اند. رویکرد خبری رسانه‌های ترکیه نیز چندی است در حمایت از حماس و محکومیت اسرائیل بوده است. ترکیه در روزهای نخست طرحی برای بحران غزه ارائه داد. پیشنهاد آنکارا این است که کشورهایی که ضامن طرف فلسطینی باشند، باید از خود منطقه باشند و ترکیه نیز جزء این کشورها باشد. برای اسرائیل نیز چند کشور دیگر ضامن باشند. اردوغان، رئیس‌جمهور ترکیه، در سخنرانی حزبی خود در مجلس این کشور، با مجاهد و مدافع وطن خواندن جنبش حماس و ابراز پشیمانی از روند عادی‌سازی روابط با اسرائیل در ماه‌های گذشته، رسما اعلام کرد: «اسرائیل از حسن نیت ما سوءاستفاده کرد، به این علت برنامه سفر به اسرائیل را لغو می‌کنم. آمریکا و ایادی‌اش با ادعای مبارزه با گروه تروریستی به منطقه آمدهاند اما باید بدانند حماس گروه تروریستی نیست بلکه گروه مجاهد مدافع وطن و خاک فلسطین است. من برنامه‌ای برای سفر به اسرائیل داشتم، آن را لغو کردم، سفری انجام نخواهد شد. آنکارا اجازه نمی‌دهد کودکان در غزه کشته شوند. هم کسانی که حمله به نوار غزه را انجام می‌دهند و هم کسانی که از آن حمایت می‌کنند، نشانه‌هایی از «بیماری روانی» را نشان می‌دهند. اولین قدم این است که همه طرف‌ها انگشت خود را از روی ماشه بردارند و آتش‌بس فوری اعلام شود. هم حملات اسرائیل به نوار غزه و مناطق دیگر و هم گلوله‌باران‌های توپخانه‌ای خاک اسرائیل باید متوقف شود. باید مذاکرات مستقیم یا غیرمستقیم در مورد آزادی اسیران آغاز شود. ما آماده‌ایم به‌عنوان یک کشور ضامن فلسطین در حل مناقشه عمل کنیم. همچنین پیشنهاد می‌کنیم یک کنفرانس صلح بین‌المللی برای حل‌وفصل بین اسرائیل و فلسطین با حضور همه بازیگران تأثیرگذار برگزار شود. کشورهای مسلمان باید برای صلح پایدار تلاش کنند. مرز رفح باید برای کمک‌های بشردوستانه بازگشایی شود و تبادل زندانیان هم به فوریت انجام شود». دولت باغچه‌لی، رهبر حزب ملی‌گرا و ائتلاف‌کننده با دولت حاکم ترکیه نیز هشدار داد «ملت و دولت ترکیه را برای اقدام عملی در خنثی‌کردن توطئه آمریکا و اسرائیل در منطقه فرامی‌خوانم. کشورهای منطقه باید در مقابل این توطئه‌ها هوشیار باشند». قلیچدار اوغلو رئیس حزب جمهوری خلق و رهبر اپوزیسیون ترکیه نیز تأکید کرد: «هرکسی ساکت بماند دستش به خون مردم غزه آغشته است. جهان یا باید جلوی این نسل‌کشی را بگیرد یا شریک آن است؛ انتخاب میانه‌ای وجود ندارد». سیاست‌های ترکیه در روزهای نخست بحران غزه با انتقاداتی از سوی احزاب سیاسی این کشور روبه‌رو بود. داود اوغلو، نخست‌وزیر پیشین ترکیه و رهبر حزب «آینده» که هم‌اکنون از مخالفان جدی سیاست‌های اردوغان است، آغازگر این انتقادات بود. «حسن بیتمز» نماینده پارلمان ترکیه از حزب سعادت نیز معتقد است «حزب عدالت و توسعه در این هفته برای غزه یک همایش برگزار خواهد کرد. برای غزه همایش‌های زیادی در ترکیه برگزار شده که شما به هیچ‌کدام از آنها نپیوستید. طوری رفتار نکنید که انگار اتفاقی نیفتاده و سرگرم‌کردن ملت را رها کنید. از شما برگزاری همایش نمی‌خواهیم، اقدام و عمل را انتظار داریم و در این راه هر گام شما را حمایت می‌کنیم. اسرائیل حرف قدرت را می‌فهمد، نه پیام‌های محکومیت شما را. از این رویکردها صرف‌نظر کنید و روابط دیپلماتیک، تجاری و اقتصادی خود با اسرائیل را قطع کنید و کشتی‌های نفتی و مواد غذایی را به اسرائیل ارسال نکنید. اما شما نمی‌توانید این کارها را انجام دهید زیرا شما شریک غرب در پروژه خاورمیانه بزرگ که همان اسرائیل بزرگ است، هستید». در پی واکنش تند اردوغان به جنایات اسرائیل در غزه، همکاری‌های آنکارا – تل‌آویو در عرصه انرژی لغو شد. طرفین برای اکتشاف، استخراج ذخایر گازی دریای مدیترانه و صادرات به اروپا با هم توافق کرده بودند اما در پی تحولات اخیر توافق این همکاری لغو شد و وزیر انرژی و منابع طبیعی ترکیه نیز برنامه سفرش به اسرائیل را لغو کرده است. پروژه ساخت خط لوله گاز دریایی بین ترکیه و اسرائیل و همچنین حفاری برنامه‌ریزی‌شده در دریای مدیترانه با اسرائیل نیز به حالت تعلیق درآمده است.
ترکیه ادعاهای روزنامه‌های بین‌المللی و اسرائیل درباره درخواست اردوغان از مقامات جنبش حماس برای خروج از ترکیه را تکذیب کرد. اردوغان در آخرین تماس تلفنی با هنیه ضمن اعلام همبستگی کامل با ملت فلسطین، تأکید کرد «کشورش از هیچ تلاشی برای تضمین رسیدن کمک‌های بشردوستانه به دست مردم غزه و انتقال مجروحان به ترکیه برای درمان و تلاش برای تحقق آتش‌بس در غزه در اسرع وقت کوتاهی نخواهد کرد».
