زنگ خطر شیوع بیماری‌های عفونی

نبرد‌های خیابانی حماس و نظامیان اسرائیلی در شهر غزه همچنان ادامه دارد. ارتش اسرائیل از نفوذ نیروهایش تا قلب شهر غزه، سنگر اصلی حماس و شهر خبر می‌دهد و در مقابل، حماس هم می‌گوید که به نیروهای اسرائیلی خسارات سنگینی وارد کرده است. در چنین شرایطی که ارتش اسرائیل عملیات خود را در شمال غزه ادامه می‌دهد، هزاران فلسطینی به امید یافتن سرپناه همچنان در حال ترک شمال نوار غزه هستند؛ جایی که پس از بیش از یک ماه بمباران، زندگی در آن غیرممکن شده است. تخمین زده می‌شود که تنها در یک روز حدود ۵۰ هزار فلسطینی شهر غزه را ترک کرده‌اند. سازمان ملل نیز افرادی را که از شهر غزه خارج شده‌اند در مجموع 80 هزار نفر اعلام کرده بود. در همین حال بنیامین نتانیاهو به دنبال اعلام آمریکا مبنی بر وقفه بشردوستانه چهارساعته روزانه از سوی اسرائیل در جنگ غزه گفت که حملات ارتش ادامه می‌یابد و این وقفه روزانه فقط برای خروج غیرنظامیان فلسطینی از کریدوری از شمال غزه به جنوب این باریکه در نظر گرفته شده است. تاکنون تلاش‌های بین‌المللی تنها در زمینه ارسال کمک‌های انسان‌دوستانه برای مردم غزه کارساز بوده و در برقراری آتش‌بس ناکام مانده است، چراکه اسرائیل تأکید دارد، تا زمانی که حماس حدود ۲۴۰ نفری را که در جریان حمله ۷ اکتبر گروگان گرفته آزاد نکند، با آتش‌بس موافقت نخواهد کرد. در مقابل، حماس هم می‌گوید، تا زمانی که غزه مورد حمله است، گروگان‌ها را آزاد نخواهد کرد. جو بایدن، رئیس‌جمهور آمریکا هم در تازه‌ترین موضع‌گیری خود می‌گوید، هیچ شانسی برای آتش‌بس زودهنگام در جنگ نمی‌بیند. وقتی از بایدن پرسیده شد که آیا چنین چشم‌اندازی وجود دارد یا خیر، گفت: «هیچ. هیچ امکانی وجود ندارد». رئیس‌جمهور آمریکا در رابطه با وضعیت گروگان‌هایی که توسط حماس نگهداری می‌شوند، گفت که همچنان خوش‌بین است. به نظر می‌آید منظور بایدن یک آتش‌بس درازمدت و عمومی باشد. پیش از این مقامات واشنگتن و نیز ارتش اسرائیل تأیید کردند که وقفه‌های کوتاه‌مدت و چهارساعته روزانه برای گریز غیرنظامیان به نواحی جنوبی نوار غزه ایجاد خواهد شد و این ربطی به یک آتش‌بس عمومی ندارد. دولت آمریکا آتش‌بس عمومی در نوار غزه را رد و استدلال می‌کند که این آتش‌بس فقط به نفع حماس است. از طرف دیگر، آنتونی بلینکن وزیر خارجه ایالات متحده، گفت باید اقدامات بیشتری برای نجات جان‌ها و رساندن کمک‌ها به جایی که بیشتر به آنها نیاز است، انجام شود. بلینکن در دهلی نو، پایتخت هند گفت که ایالات متحده ایده‌های دیگری را برای انجام این کار، به اسرائیلی‌ها پیشنهاد کرده است، از جمله «وقفه‌های بشردوستانه» طولانی‌تر و افزایش میزان کمک‌های ارسالی به غزه. محمد بن‌سلمان ولیعهد عربستان نیز در افتتاحیه نشست عربستان سعودی و کشورهای آفریقایی درباره «آتش‌بس در غزه و تداوم اشغالگری اسرائیل» صحبت کرد و گفت: «تجاوزاتی را که در غزه شاهد بودیم، محکوم می‌کنیم». او همچنین تأکید کرد که «آوارگی اجباری فلسطینیان از نوار غزه باید متوقف شود». رجب طیب اردوغان، رئیس‌‌جمهوری ترکیه هم گفته است که آن کشور برای انتقال مجروحان فلسطینی و افراد مبتلا به بیماری‌های مزمن از غزه به بیمارستان‌های خود، تمهیدات ضروری را انجام داده است. به گزارش رویترز، اردوغان پس از بازگشت از سفرش به ازبکستان، همچنین به خبرنگاران گفت که ترکیه تلاش خواهد کرد تا برای اطمینان از تخلیه فلسطینیان زخمی از غزه، فشار بر اسرائیل را افزایش دهد.

مذاکرات رؤسای سیا و موساد

از طرف دیگر، اسماعیل هنیه، رهبر حماس که در قطر اقامت دارد روز پنجشنبه با سفر به مصر در قاهره با رئیس اطلاعات این کشور درباره وضعیت غزه و در بحبوحه جنگ بین حماس و اسرائیل صحبت کرد. در بیانیه آمده است که «رئیس دفتر سیاسی حماس در رأس هیئتی وارد مصر شد و با ژنرال عباس کامل، رئیس سازمان اطلاعات این کشور، درباره وضعیت نوار غزه گفت‌وگو کرد». هم‌زمان رویترز خبر داد که نشست سه‌جانبه‌ای بین رؤسای سیا و موساد و نخست‌وزیر قطر در دوحه و بر سر آزادی گروگان‌ها و توقف حملات در غزه برگزار شده است. در این دیدار بر سر ورود کالاهای بشردوستانه و سوخت به غزه نیز گفت‌وگو شده است. براساس گزارش سی‌ان‌ان، در دیدار ویلیام برنز رئیس سیا، دیوید بارنیا رئیس موساد و مقامات قطری، طرح پیشنهادی برای آزادی ۱۰ تا ۲۰ اسیر غیرنظامی در ازای توقف سه‌روزه درگیری و ورود کمک‌های بیشتر و تهیه و ارائه لیستی از گروگان‌ها مورد بحث قرار گرفت. سی‌ان‌ان به نقل از یک مقام ارشد آمریکایی گزارش داد که هیچ امکانی برای موافقت اسرائیل با توقف دائمی جنگ، بدون آزادی تعداد زیادی از گروگان‌ها وجود ندارد. مذاکرات چندجانبه که قطر نقش میانجی کلیدی در آن ایفا می‌کند، هفته‌هاست که ادامه دارد و تاکنون چندین ایده را پدید آورده است. یک مقام اسرائیلی پیش از این گفته بود چنانچه اطمینان حاصل شود که حماس در آزادی اسیران جدی است، تل‌آویو آماده توقف جنگ است. آنچه مشخص نیست، این است که اسرائیل تا چه زمانی ممکن است مایل به موافقت با این موضوع باشد و تعداد قابل قبول اسیران برای آزادی چقدر است. پیش‌تر نیویورک‌تایمز به نقل از منابع آگاه گزارش داد که مذاکرات برای آزادی اسیران نزد حماس از جمله اتباع آمریکایی، در ازای توقف کوتاه عملیات اسرائیلی‌ها در غزه در حال انجام است. قطر تلاش می‌کند در ازای آتش‌بس یک یا دو روزه در نوار غزه، ۱۰ تا ۱۵ گروگان را که توسط حماس نگهداری می‌شوند، آزاد کند.

هشدار نسبت به شیوع وبا و حصبه

کمبود آب سالم و اختلال در ارائه خدمات بهداشتی و پزشکی در پی بمباران‌های سهمگین غزه و حملات دامنه‌دار ارتش اسرائیل به این بخش محاصره‌شده از سرزمین‌های فلسطینی، خطر شیوع بیماری‌های عفونی را افزایش داده است. سازمان‌های متولی بهداشت و سلامت نسبت به یک بحران قریب‌الوقوع بهداشتی در نوار غزه هشدار می‌دهند، جایی که اختلال در سیستم‌های سلامت و پزشکی و نیز کمبود آب سالم به خطر شیوع انواع بیماری‌های عفونی دامن می‌زند.

کمیته بین‌المللی نجات که مقر آن در نیویورک است نسبت به شیوع اجتناب‌ناپذیر بیماری‌هایی مانند وبا و حصبه در غزه که منشأ آن استفاده از آب‌های آلوده و نبود خدمات مناسب بهداشتی است، هشدار داد. به موجب هشدار مسئولان این سازمان، در حال حاضر ۹۵ درصد از جمعیت غزه به آب سالم و بهداشتی دسترسی ندارند. این در حالی است که ۶۴ درصد از تأسیسات و مراکز ارائه‌دهنده خدمات اولیه بهداشتی و پزشکی در غزه از فعالیت باز مانده و تعطیل شده‌اند. باب کیچن، معاون بخش فوریت‌های کمیته بین‌المللی نجات، می‌گوید: «شرایط برای گسترش بیماری‌های واگیردار و قابل انتقال از طریق آب در غزه مهیاست؛ این بیماری‌ها بر کودکان تأثیر منفی می‌گذارند و منجر به مرگ‌های قابل پیشگیری می‌شوند». سازمان جهانی بهداشت هشدار داد که کمبود سوخت روند جمع‌آوری زباله‌ها را مختل کرده و باعث تعطیلی کارخانه‌های تصفیه و نمک‌زدایی از آب شده است؛ مسئله‌ای که زمینه گسترش قابل توجه بیماری‌های ناشی از عفونت‌های باکتریایی مانند اسهال را فراهم کرده است، به نحوی که از اواسط اکتبر تاکنون بیش از ۳۳ هزار نفر در غزه به این بیماری مبتلا شده‌اند. با آوارگی نزدیک به ۱.۵ میلیون نفر در سراسر غزه، سازمان جهانی بهداشت همچنین هشدار داد که اختلال در روند معمول واکسیناسیون و همچنین کمبود دارو برای درمان بیماری‌های واگیر، به افزایش خطر گسترش سریع بیماری در غزه دامن زده است. کمیته بین‌المللی نجات و سازمان بهداشت جهانی، هر دو بار دیگر خواستار برقراری آتش‌بس بشردوستانه در غزه برای تسهیل در کمک‌رسانی به غیرنظامیان شده‌اند.