شکاف میان واشنگتن و تل‌آویو

اولین اختلاف‌ها میان آمریکا و اسرائیل درباره آینده غزه پس از پایان جنگ در حالی بروز کرده که شهر غزه در وضعیتی بحرانی به سر می‌برد و نگرانی نسبت به بیماران از جمله کودکان بستری‌شده در بیمارستان شفا افزایش یافته است. بنیامین نتانیاهو نخست‌وزیر اسرائیل در تازه‌ترین موضع‌گیری خود گفته است که «بگذارید به‌طور مشخص بگویم. ما آتش‌بسی نخواهیم داشت تا زمانی که گروگان‌های ما آزاد نشده باشند». بنیامین نتانیاهو اشاره کرد که رئیس موساد مذاکرات برای آزادی گروگان‌ها را پیش می‌برد. نتانیاهو همچنین درباره آینده غزه ادعا کرده که «حماس به‌زودی از بین خواهد رفت و نوار غزه باید تبدیل به منطقه‌ای غیرنظامی و بدون سلاح شود. ارتش اسرائیل غزه را از نظر امنیتی کنترل خواهد کرد تا دیگر از این منطقه علیه اسرائیل اقدامی نشود».

با وجود افزایش تلفات غیرنظامی در غزه و هشدارها نسبت به بروز فاجعه انسانی در این منطقه، نتانیاهو با تکرار خواسته خود از آمریکا برای تسلیم‌نشدن در برابر فشارهای خواهان برقراری آتش‌بس در غزه، تأکید کرد که اسرائیل با تمام قوا به حملات خود ادامه خواهد داد. نخست‌وزیر اسرائیل، در یک کنفرانس مطبوعاتی با بیان اینکه «از ادامه پشتیبانی نظامی واشنگتن از تل‌آویو قدردانی می‌کنیم»، در‌عین‌حال افزود: «صداهایی در آمریکا وجود دارد که حامی ما نیست و با آن می‌جنگیم». نتانیاهو همچنین از آمریکایی‌ها خواست که در برابر فشارهای اقلیت‌ها در ایالات متحده که به گفته او برای توقف جنگ در غزه می‌کوشند، تسلیم نشوند. او گفت: «اشخاصی هستند که بر رهبران فشار اعمال می‌کنند، اما من می‌گویم تسلیم فشارها نشوید. جنگ ما جنگ شما هم هست». نخست‌وزیر اسرائیل، با اشاره به اینکه نیروهای اسرائیلی محاصره نوار غزه را کامل کرده‌اند، گفت تل‌آویو تحت هیچ شرایطی از کنترل امنیتی بر غزه دست نخواهد کشید. «ارتش پس از پایان جنگ به کنترل امنیتی به مدت نامحدود در نوار غزه ادامه خواهد داد».

او هر‌گونه ایفای نقش تشکیلات خودگردان فلسطین بر نوار غزه پس از جنگ را بعید دانست. به گزارش ایسنا به نقل از روسیاالیوم، نتانیاهو مدعی شد: «هیچ تشکیلات غیرنظامی (تشکیلات خودگردان فلسطین) نیز وجود نخواهد داشت که فرزندان خود را در راستای نفرت از اسرائیل، کشتن اسرائیلی‌ها و نابودی اسرائیل تربیت کند. هیچ قدرتی نمی‌تواند به خانواده قاتلان به تعداد افرادی که کشته‌اند حقوق بدهد، امکان ندارد تشکیلاتی به ریاست محمود عباس در آنجا باشد که پس از گذشت بیش از ۳۰ روز هنوز حملات را محکوم نکرده‌ است».

او با تکرار خط‌و‌‌نشان‌هایش برای حزب‌الله لبنان درخصوص جنگ در جبهه شمال، گفت: «ما همچنین در جبهه شمالی آماده هستیم و به حزب‌الله هشدار داده شده که خطایی نکند و وارد جنگ نشود چرا‌که اشتباه زندگی آنها خواهد بود و سرنوشت آنها را رقم خواهد زد». نتانیاهو درباره گروگان‌ها گفت: «بدون بازگشت ربوده‌شدگان ما آتش‌بسی وجود نخواهد داشت؛ اگر حرفی برای گفتن داشته باشیم به خانواده‌ها اطلاع خواهیم داد و به میز مذاکرات می‌رویم و تا آن زمان بهتر است سکوت کنیم».

اظهارات نتانیاهو در‌ حالی مطرح می‌شود که مقام‌های ارشد ایالات متحده بارها بر نقش تشکیلات خودگردان فلسطینی بر اداره نوار غزه تأکید کرده‌اند و به نظر می‌رسد این تشکیلات که در کرانه باختری قدرت را در دست دارد یکی از گزینه‌های مورد نظر آمریکا برای اداره غزه پس از پایان جنگ جاری است. در همین حال و در پی اظهارات نتانیاهو، ایالات متحده از نخست‌وزیر اسرائیل، خواستار توضیحاتی درباره سخنانش درمورد سرنوشت غزه پس از جنگ شد. پیش از این محمود عباس، رئیس تشکیلات خودگردان فلسطینی با هشدار درباره «کوچاندن اجباری مردم غزه و کرانه باختری و قدس اشغالی گفت: هرگز تکرار نکبت ۱۹۴۸ یا آوارگی ۱۹۶۷ را نخواهیم پذیرفت».

محمود عباس با چراغ سبز نشان‌دادن به آمریکا درخصوص تحویل‌گرفتن مدیریت غزه، گفت غزه بخش جدایی‌ناپذیر کشور فلسطینی است و تشکیلات خودگردان در چارچوب یک راه‌حل فراگیر سیاسی آماده انجام مسئولیت خود در کرانه باختری، قدس و غزه است. رئیس تشکیلات خودگردان مسئولیت کامل آنچه در غزه می‌گذرد را متوجه اسرائیل دانست و گفت که راه‌حل نظامی و امنیتی موجب صلح و امنیت برای اسرائیل نمی‌شود. محمود عباس تأکید کرد: «هرگز با اشغال غزه یا اشغال بخش‌های از آن تحت هر عنوانی موافقت نخواهیم کرد».

سخن رئیس تشکیلات خودگردان فلسطین درباره مدیریت غزه، پس از آن است که روزنامه نیویورک‌تایمز نیز نوشت که محمود عباس به دولت آمریکا برای مدیریت نوار غزه پس از اتمام جنگ چراغ سبز نشان داده است. به نوشته این روزنامه، محمود عباس به دولت آمریکا گفته که در صورت پایبندی واشنگتن به راهکار دو‌ دولتی تمام‌عیار، حاضر به پذیرش چنین نقشی در غزه است. در همین راستا، «حسین الشیخ» دبیر کمیته اجرائی سازمان آزادی‌بخش فلسطین نیز به نیویورک‌تایمز گفته است که مقامات تشکیلات خودگردان منتظر طرح جدی از سوی واشنگتن برای پایبندی اسرائیل به راهکار دو دولتی هستند.

حسین الشیخ همچنین در واکنش به نشست خبری بینامین نتانیاهو گفت که «نفرت از شکست» در نتانیاهو موجب «کوری اخلاقی، انسانی و سیاسی» او شده است و این موضوع او را به «خون‌ریزی، ویرانی و آوارگی بیشتر» در سرزمین‌های فلسطینی سوق خواهد داد. الشیخ با انتشار پیامی در اکس افزود: «نتانیاهو آمد تا هدف راهبردی جنگ را اعلام کند: اشغال مجدد کامل نوار غزه و کرانه باختری. او این موضوع را فراموش کرده یا نادیده گرفته که اشغال او محکوم به فنا است و ما هستیم که باقی خواهیم ماند».

مشاور ارشد بایدن در  راه منطقه

وب‌سایت آکسیوس روز گذشته در گزارشی نوشت قرار است برت مک‌گورک مشاور ارشد جو بایدن در امور خاورمیانه، به اسرائیل و چندین کشور منطقه سفر کند تا درباره جنگ غزه و تلاش‌ها برای آزادی گروگان‌های در دست حماس گفت‌وگو کند. به نوشته این رسانه، سفر مک‌گورک بخشی از تلاش‌های دولت جو بایدن با هدف جلوگیری از وقوع یک جنگ منطقه‌ای و همچنین دستیابی به توافقی برای آزادی گروگان‌‌ها در ازای آتش‌بس موقت است.

این سفر در حالی انجام می‌شود که پیش از این بیل برنز، رئیس آژانس اطلاعات مرکزی آمریکا و تونی بلینکن، وزیر خارجه آمریکا هم در دو هفته گذشته سفرهایی با اهداف مشابه انجام داده‌اند. منابع آگاه به آکسیوس گفته‌اند انتظار می‌رود مک‌گورک در مسیرش به سمت خاورمیانه در بروکسل نیز توقف کند تا با اعضای ناتو و متحدان اروپایی درباره جنگ غزه هماهنگ شود.

دو مقام مطلع گفتند که مشاور ارشد بایدن احتمالا روز سه‌شنبه به اسرائیل سفر کند و با بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر، یوآو گالانت، وزیر دفاع و رؤسای سرویس‌های امنیتی و جامعه اطلاعاتی اسرائیل دیدار کند. گفته می‌شود او در این سفر به عربستان سعودی، اردن و قطر - که تاکنون در میانجی‌گری بین آمریکا، اسرائیل و حماس سر موضوع گروگان‌ها نقشی کلیدی ایفا کرده است‌ - هم خواهد رفت و انتظار می‌رود آخر هفته آینده برای گفت‌وگوهای منامه در بحرین حضور داشته باشد.

مقام‌های اسرائیلی و آمریکایی می‌گویند یکی از ایده‌های موردبحث توافق برای آزادی حدود ۸۰ زن و کودکی است که حماس در حمله هفتم اکتبر گروگان گرفته شده‌اند. مقام‌های اسرائیلی اعلام کردند که در ازای آزادی این گروگان‌ها، زنان و نوجوانان فلسطینی را که با اتهام‌هایی از جمله حمله به اسرائیلی‌ها در زندان‌‌ هستند، آزاد می‌کنند. به گفته مقام‌های اسرائیلی، چنین معامله‌ای می‌تواند دادن مجوز برای ورود سوخت به غزه را نیز شامل شود. با‌این‌حال‌ هم مقام‌های اسرائیلی و هم آمریکایی‌ها تأکید کردند، در‌حالی‌که این ایده در حال بحث است، توافق قریب‌الوقوع نیست. یک منبع آگاه در این زمینه گفت که مک‌گورک به همراه جیک سالیوان، مشاور امنیت ملی ایالات متحده، در تلاش‌ها برای آزادی گروگان‌هایی که حماس در اختیار دارد، مشارکت دارد و دو مشاور بایدن هر روز چند بار با مقام‌های قطری و مصری در تماس‌ هستند.

«شفا» در  وضعیت  بحرانی

در‌حالی‌که ارتش اسرائیل سعی دارد خود را به بیمارستان الشفا در شهر غزه نزدیک‌تر کند، نبردهای شدید در این شهر ادامه دارد. رسانه‌ها به نقل از شاهدان عینی از درگیری‌های شدید در اطراف بیمارستان شفا در غزه خبر می‌دهند. گفته می‌شود صدای تیراندازی و انفجار ادامه دارد. مقام‌های بیمارستانی از جان‌باختن دو نوزاد در بخش مراقبت‌های ویژه بر اثر قطع برق خبر دادند. محمد ابو سلمیا، مدیر بیمارستان الشفا در غزه می‌گوید این مرکز درمانی «به‌طور کامل» در محاصره نیروهای اسرائیلی است. او افزود که کادر درمان قادر به فعالیت نیستند. ارتش اسرائیل حمله به بیمارستان الشفا را تکذیب کرده و مدعی شده که راکت گروه‌های نظامی غزه به این مرکز درمانی اصابت کرده است. مقام‌های اسرائیل ادعا می‌کنند که مقر اصلی فرماندهی حماس در زیر این بیمارستان قرار دارد. در روزهای اخیر نبردهای سنگینی میان نظامیان اسرائیلی و حماس در محوطه‌ای که بیمارستان شفا در آن قرار دارد، گزارش شده است. به گفته سخنگوی ارتش اسرائیل، از بیمارستان الشفا مسیری امن در خیابان الوحده، برای رسیدن به جاده صلاح‌الدین که مسیر اصلی تخلیه غیرنظامیان از شمال به جنوب غزه محسوب می‌شود، در نظر گرفته شده است. گفته می‌شود درِ شرقی این بیمارستان برای تخلیه امن بیماران در نظر گرفته شده است. به گزارش آسوشیتدپرس به نقل از مقام‌های فلسطینی، نزدیک به هزارو۵۰۰ بیمار، به همراه هزارو۵۰۰ کادر درمان هنوز در بیمارستان الشفا هستند. به این تعداد باید بین ۱۵ تا ۲۰ هزار آواره فلسطینی را افزود که برای دور‌ماندن از آتش حملات به این بیمارستان پناه آورده‌اند. در همین حال جمعیت هلال‌احمر فلسطین اعلام کرد بیمارستان القدس به‌دلیل کمبود سوخت و قطعی برق دیگر نمی‌تواند به کار خود ادامه دهد. این نهاد بشر با انتشار پیامی در اکس، جامعه بین‌المللی و امضاکنندگان کنوانسیون چهارم ژنو را مسئول فروپاشی کامل سامانه بهداشتی و شرایط انسانی وخیم ناشی از آن دانست. کنوانسیون ژنو ویژه حفاظت از اشخاص غیرنظامی در زمان جنگ که با عنوان «کنوانسیون چهارم ژنو» شناخته می‌شود، یکی از کنوانسیون‌های چهارگانه ژنو است که در آگوست ۱۹۴۹ تصویب و در اکتبر ۱۹۵۰ لازم‌الاجرا شد. این کنوانسیون، نخستین معاهده‌ای است که به حفاظت بشردوستانه از غیرنظامیان در مناطق جنگی توجه دارد.

از سوی دیگر، با بازگشایی گذرگاه رفح در جنوب نوار غزه دست‌کم هفت فلسطینی مجروح با گذشتن از مرز، وارد مصر شدند. به گزارش رویترز، ۳۲ مصری به‌همراه ۸۰ نفر دیگر از اتباع خارجی نیز از طریق گذرگاه رفح از غزه خارج شدند. به گفته منابع امنیتی مصر، تا عصر روز گذشته دست‌کم ۸۰ کامیون حامل کمک‌های بشردوستانه وارد نوار غزه شده است. عبور و مرور از گذرگاه مرزی، تنها نقطه ورود به غزه که اسرائیل کنترل آن را در اختیار ندارد، روز جمعه برای سومین‌بار به دلیل مشکلاتی به حالت تعلیق درآمده بود.