تعیین تکلیف توافق اسرائیل و حماس

روزهای اخیر گزارش‌ها و اظهارات متعددی درباره احتمال توافق اسرائیل و حماس بر سر آزادی تعدادی از گروگان‌هایی که در دست حماس اسیر هستند، منتشر شده است. جو بایدن رئیس‌جمهوری ایالات متحده با تأیید این گزارش‌ها گفت که معتقد است توافق برای آزادی برخی از گروگان‌هایی که حماس در غزه نگهداری می‌کند، نزدیک است. کاخ سفید همچنین اعلام کرده که «بایدن بار دیگر بر حق اسرائیل برای دفاع از خود» تأکید کرده است. رویترز هفته گذشته به نقل از یک مقام آگاه در غزه گزارش داد که میانجی‌های قطری به دنبال توافقی بین اسرائیل و حماس برای تبادل ۵۰ گروگان در ازای آتش‌بس سه روزه‌اند که به افزایش ارسال کمک‌های اضطراری به غیرنظامیان غزه کمک می‌کند. به گزارش رویترز، جان کربی، سخنگوی امنیت ملی کاخ سفید نیز گفت که ایالات متحده معتقد است به توافق برای آزادی گروگان‌هایی که حماس در جریان حمله به اسرائیل اسیر کرده است، نزدیک‌تر شده‌ایم. با این حال کربی گفت که «هنوز کارهایی برای انجام وجود دارد و تا زمانی که همه چیز کامل نشود ما به کار روی این موضوع ادامه خواهیم داد». کربی همچنین گفت که دولت جو بایدن، خواستار رعایت قوانین بین‌المللی در غزه و افزایش کمک‌های بشردوستانه به غزه از جمله «وقفه‌های بشردوستانه» در جنگ است». پیش از این مایکل هرتزوگ، سفیر اسرائیل در ایالات متحده به ای‌بی‌سی نیوز گفت اسرائیل امیدوار است که حماس تعداد قابل توجهی از گروگان‌ها را «در روزهای آینده» آزاد کند.

حماس حدود ۲۴۰ گروگان را در جریان حمله به اسرائیل در ۷ اکتبر، به غزه منتقل کرده است که تاکنون تنها چهار نفر از آنها آزاد شده‌اند. کانال ۱۲ اسرائیل هم گزارش داده که کابینه جنگ اسرائیل درخصوص تمایل خود برای پیشبرد مذاکرات بر سر آزادی گروگان‌هایی که در غزه در اسارت هستند، به گفت‌وگو نشسته است و می‌خواهد به قطر که بین اسرائیل و حماس میانجیگری کرده، این پیام را ارسال کند که اسرائیل برای دستیابی به یک توافق آماده است.

در همین حال، عزت الرشق عضو دفتر سیاسی حماس در گفت‌وگو با الجزیره اظهار داشت که آتش‌بس با اسرائیل به زودی از سوی قطر اعلام خواهد شد. به گفته او بر اساس این توافق، موضوعات ورود کمک‌ها به غزه و آزادی زنان و کودکان در هر دو طرف مطرح است.

از ابتدای این بحران اعداد متفاوتی درباره گروگان‌ها ذکر شده و هر بار تعداد اعلام‌شده گروگان‌ها متفاوت بوده است. اسرائیل در ابتدا تلاش می‌کرد تعداد این افراد را بسیار پایین اعلام کند تا احتمالا از فشار افکار عمومی خود در امان باشد اما بر اساس آخرین اعلام مقام‌های ارتش اسرائیل به نظر می‌رسد ۲۴۰ گروگان از ملیت‌های مختلف در دست حماس حبس هستند. ابوعبیده سخنگوی گردان قسام، شاخه نظامی حماس پیش‌تر گفته بود که حدود ۲۵۰ گروگان در دست گروه‌های فلسطینی است که از این تعداد ۲۰۰ نفر در اختیار حماس است. پیش‌تر گروه جهاد اسلامی هم مدعی شده بود که تعدادی گروگان در اختیار دارد. با این حال ابوعبیده گفته است که در این مدت ۵۰ گروگان در پی حملات هوایی اسرائیل به نوار غزه کشته شده‌اند. برآورد مقام‌های اسرائیلی این است که حدود ۲۴۰ نفر در نوار غزه اسیر هستند. از طرف دیگر، هرچند به صورت دقیق مشخص نیست شهروندان کدام کشورها در گروگان حماس و دیگر گروه‌های فلسطینی در نوار غزه هستند اما بر اساس اطلاعات منتشرشده به نظر می‌رسد به جز اسرائیلی‌ها، دست‌کم شهروندان کشورهایی چون آمریکا، تایلند، ایتالیا، روسیه، فرانسه، اسپانیا، آلمان، آرژانتین و هلند در اسارت این گروه‌ها هستند. پیش از این موسی ابومرزوق، از اعضای دفتر سیاسی حماس گفته بود: «همه کسانی که اسیر شده‌اند، برای ما اسرائیلی هستند. هرچند درخواست‌هایی وجود دارد که به ملیت اصلی آنها نگاه کنیم به این امید که آنها نجات یابند اما از نظر ما همه آنها اسرائیلی هستند». او همچنین اضافه کرده بود که کشورهایی چون روسیه، آمریکا، فرانسه، اسپانیا، ایتالیا و بسیاری دیگر از کشورها خواستار آزادی شهروندان خود شده‌اند. ضمن اینکه گزارش‌هایی درخصوص مذاکرات تایلند با ایران برای آزادی ۲۳ شهروند زندانی این کشور در نوار غزه منتشر شده بود.

مفاد توافق احتمالی

اکسیوس به تازگی به نقل از منابع خود که به کابینه نتانیاهو نزدیک هستند، جزئیات جدیدی از گفت‌وگوهایی که برای آزادی گروگان‌ها صورت می‌گیرد منتشر کرده است. بر اساس این گزارش دو طرف نزدیک به توافقی هستند که در صورت نهایی‌شدن به آزادی ۵۰ گروگان زن و کودک منجر خواهد شد. حماس هم از طرف اسرائیلی خواسته که در مقابل پنج روز آتش‌بس اعلام کند.

در مرحله دوم این توافق و در صورت ادامه وقفه پنج‌روزه در جنگ، حماس زنان و کودکان بیشتری را که می‌گوید در گروگان دیگر گروه‌های فلسطینی هستند، پیدا کرده و آزاد خواهد کرد. بر اساس این گزارش و به نقل از منابع آگاه، یحیی سنوار رئیس دفتر سیاسی حماس در نواز غزه موافقت کرده تعداد زنان و کودکانی را که پیش‌تر پذیرفته بود آزاد کند، به بیش از ۵۰ نفر افزایش دهد. این در حالی است که بر اساس برآورد مقام‌های اسرائیلی ظاهرا تعداد کل زنان و کودکان گروگان گرفته‌شده توسط حماس کمتر از ۸۰ نفر است. در عین حال سنوار خواستار این شده که اسرائیل به مدت شش ساعت در روز نظارت هوایی و پروازهای شناسایی خود بر غزه را متوقف کند تا عوامل این گروه بتوانند گروگان‌ها را بدون جاسوسی اسرائیل پیدا کنند. در مقابل سنوار خواستار آزادی تمام زنان و کودکانی شده که در زندان‌های اسرائیل حبس هستند. تعداد این افراد ۱۵۰ نفر تخمین زده می‌شود. همچنین بر اساس گزارش‌ها این توافق باعث افزایش قابل توجه کمک‌های بشردوستانه از جمله ارسال سوخت از مسیر مصر برای مردم غزه خواهد بود.