وقفه 4 روزه در جنگ

سرانجام توافق نهایی میان اسرائیل و حماس برای آزادی تعدادی از گروگان‌ها و وقفه چهارروزه حاصل شد و آن‌طور‌که اعلام شده این توافق از 10 صبح امروز اجرائی می‌شود. اما هنوز درباره اینکه این وقفه می‌تواند به آتش‌بس منجر شود، تردید وجود دارد. گاردین در گزارشی نوشت «۵۰ زن و کودکی که حماس از روز شنبه هفتم اکتبر در جریان حمله به اسرائیل گروگان گرفته، در ازای وقفه چهارروزه و بر اساس توافقی که قطر با حمایت آمریکا انجام داد، آزاد می‌شوند. یک مقام آمریکایی گفت که سه شهروند ایالات متحده هم در میان آزادشده‌ها خواهند بود؛ از جمله دختری که این هفته چهارساله می‌شود».

به گفته حماس، اسرائیل وعده داده است که ۱۵۰ اسیر فلسطینی را که همگی زن و کودک هستند، از زندان‌های اسرائیل آزاد کند، روزانه به صدها کامیون کمک‌رسانی اجازه عبور از مرز رفح با مصر را بدهد و به فلسطینی‌های ساکن غزه کمک‌های بشردوستانه ارائه کند. بر اساس این توافق، اسرائیل پروازهای جنگنده‌هایش در آسمان جنوب غزه را متوقف و آن را به شش ساعت در روز در شمال غزه محدود خواهد کرد. این توافق موقت جنگی را که اکنون بیش از شش هفته از آن می‌گذرد، متوقف می‌کند. کابینه اسرائیل اسامی ۳۰۰ اسیر فلسطینی را منتشر کرده که انتظار می‌رود به‌تدریج و به‌عنوان بخشی از توافق گسترده‌تر برای آزادی گروگان‌های در اختیار حماس، آزاد شوند. در این فهرست، سن و دلیل دستگیری هر‌کدام از زندانیان فلسطینی نیز نوشته شده است. اگرچه مطابق توافق وقفه قرار است ۱۵۰ اسیر فلسطینی در چهار مرحله طی چهار روز آزاد شوند (مشروط بر اینکه روزانه دست‌کم ۱۰ گروگان به نیروهای امنیتی اسرائیل تحویل داده شوند) اما اسرائیل اعلام کرده است که در ازای تحویل گروگان‌های بیشتر، آماده تمدید دوره وقفه است.

بنا بر اعلام موسی ابومرزوق، معاون دفتر سیاسی حماس، وقفه با اسرائیل از ساعت ۱۰ صبح امروز به وقت محلی آغاز می‌شود. به نوشته رسانه‌ها قرار است در جریان این وقفه چهار‌روزه، روزانه ۳۰۰ کامیون حامل موادی از جمله روغن پخت‌وپز برای نانوایی‌ها و سوخت برای بیمارستان‌ها به داخل غزه منتقل شود. کابینه نتانیاهو در داخل اسرائیل تحت فشار شدید قرار داشت تا در زمینه بازگرداندن گروگان‌ها پیشرفتی حاصل کند. اسرائیل این توافق را پس از نشست طولانی کابینه ۳۸ نفره بر سر شرایط این وقفه و با وجود مخالفت جناح راست افراطی پذیرفت.

خانواده‌ گروگان‌ها که به‌شدت خواهان آزادی آنها هستند، کارزاری به نام «آنها را به خانه برگردان» راه‌اندازی کرده و از اعضای کابینه اسرائیل خواسته‌اند هرچه در توان دارند، برای این موضوع انجام دهند. کارزار گسترده خانواده گروگان‌ها پس از آن شدت گرفت که حمله نظامی اسرائیل به شمال غزه فقط به نجات یک گروگان منجر شد.

حماس در اواسط اکتبر دو آمریکایی و دو تبعه اسرائیلی را هم آزاد کرد. درهمین‌حال، ارتش اسرائیل هفته گذشته خبر داد که اجساد دو گروگان را پیدا کرده است. مقام‌های اسرائیلی می‌گویند همه گروگان‌ها در دست حماس نیستند و برخی از آنها در دست جهاد اسلامی فلسطین در غزه‌اند. بیشتر گروگان‌ها اسرائیلی‌اند اما تقریبا نیمی از آنها تابعیت دوگانه دارند از جمله آرژانتین، ایتالیا، آلمان، آمریکا، فرانسه، تایلند، نپال و روسیه.

در واکنش به وضعیت بشردوستانه ناامیدکننده در غزه فشارهای بین‌المللی نیز افزایش یافته است. بمباران‌های ارتش اسرائیل و به دنبال آن تهاجم زمینی به نوار غزه یک بحران جدی برای غیرنظامیان ایجاد کرده است. گزارش‌ها از غزه حاکی است که در آن منطقه، مواد غذایی، آب، سوخت و دارو به‌شدت کم است، ۱.۷ میلیون نفر از ۲.۳ میلیون نفر آواره شده‌اند و فقط ۱۰ بیمارستان از ۳۶ بیمارستان فعال‌اند.

با توجه به این شرایط، هفته گذشته، ۶۸ درصد از آمریکایی‌ها گفتند که از وقفه یا آتش‌بس حمایت می‌کنند؛ موضوعی که نشان‌دهنده نگرانی آمریکا از این است که اسرائیل در واکنش نظامی، بیش از حد پیش رفته است.

از سوی دیگر این توافق در شرایطی است که به گفته مقام‌های آمریکایی و اسرائیلی «حماس در حال شکست در میدان نبرد است؛ زیرا نیروهای اسرائیلی توانسته‌اند بخش‌های زیادی از جمله شهر غزه را تصرف کنند». ارتش اسرائیل ادعا می‌کند خسارت‌های سنگینی به ۱۰ گردان از ۲۴ گردان حماس وارد کرده است و گمان می‌رود رهبری این گروه به انتهای جنوبی نوار غزه منتقل شده باشد.

این موضوع از سوی رسانه‌های غربی مطرح شده است که حماس احتمالا می‌خواهد برای تجدید قوا از هرگونه وقفه استفاده کند و ممکن است با پیشنهاد آزادی تدریجی تعداد بیشتری از گروگان‌ها به دنبال تمدید آن باشد؛ این در حالی است که اسرائیل ادعا کرده است که می خواهد حماس را از بین ببرد. برخی کارشناسان معتقدند که پس از پایان وقفه، اسرائیل برای بازگشت به میدان جنگ انگیزه‌های بیشتری دارد؛ به‌ویژه آنکه ارتش اسرائیل هنوز تمام شمال غزه را اشغال نکرده است.

اسرائیل تا ‌سه‌شنبه جبالیه را که یکی از پایگاه‌های حماس می‌داند و همچنین بیمارستان اندونزی را که در نزدیکی آن قرار دارد، محاصره کرد. فرماندهان اسرائیلی همچنین بر جنوب غزه و به‌ویژه شهر خان‌یونس متمرکزند؛ جایی که معتقدند یحیی سنوار رهبر حماس در غزه، آنجا مستقر است و ممکن است گروگان‌های باقی‌مانده هم آنجا نگهداری شوند. برخی در تشکیلات نظامی اسرائیل استدلال می‌کنند که ضربه‌زدن به حماس مستلزم حمله تمام‌عیار به این شهر است؛ هرچند این موضوع می‌تواند تعداد زیادی غیرنظامی دیگر را قربانی و آواره کند و فشارهای جهانی برای توقف حملات را افزایش دهد.

ایالات متحده به‌صراحت اعلام کرده که از حمله زمینی در جنوب پشتیبانی نخواهد کرد، مگر اینکه برای مقابله با تلفات غیرنظامیان تدابیر امنیتی بسیار بیشتری وجود داشته باشد. در همین حال بنیامین نتانیاهو نخست‌وزیر اسرائیل، در سخنان ویدئویی که از او منتشر شد، خطاب به کابینه گفت که انتظار دارد جنگ از سر گرفته شود. نتانیاهو ضمن تأکید بر اینکه این توافق تصمیمی دشوار اما درست بود، گفت: «ما پس از وقفه متوقف نخواهیم شد. ما در جنگ‌ هستیم و به جنگ ادامه خواهیم داد. ما تا رسیدن به تمام اهدافمان به این مبارزه ادامه می‌دهیم».