تعهد ۸۳ میلیارد دلاری در پایان کنفرانس «کاپ 28»

شرکت‌کنندگان در بیست‌وهشتمین اجلاس کنفرانس تغییرات آب‌وهوایی سازمان ملل که با نام «کاپ ۲۸» در دوبی در حال برگزاری است و طبق برنامه، امروز به پایان می‌رسد، به اختصاص‌دادن بیش از ۸۳ میلیارد دلار برای تلاش‌های مرتبط با محیط زیست متعهد شدند. بخشی از این تعهد، اختصاص ۷۹۲ میلیون دلار برای صندوق پرداخت خسارت به کشورهای در حال توسعه است که گرمایش جهانی، شدیدترین اثرات را بر آنها گذاشته است. در این میان گفت‌وگوهایی نیز درباره اختصاص ۵۶۸ میلیون دلار برای استفاده از فناوری به‌منظور تضمین پایداری انجام گرفته و ۱۲۹.۳ میلیون دلار نیز به صندوق کشورهای کمتر توسعه‌یافته اختصاص یافته است.

کاپ ۲۸ همچنین ۱۳۴ میلیون دلار برای یک صندوق سازگاری اختصاص داده و ۳۱ میلیون دلار دیگر نیز به صندوق ویژه تغییرات آب‌وهوایی اختصاص یافته است. ضرورت ایجاد «صندوق ضرر و زیان» نخستین‌بار در جریان کنفرانس کاپ ۲۷ سال گذشته در شرم‌الشیخ مطرح شد، اما چند هفته قبل از گردهمایی ۲۰۲۳ در دوبی بود که کشورهای ثروتمند و در حال توسعه توانستند بر سر نکات کلیدی این صندوق به توافق برسند. در جریان کنفرانس تغییرات اقلیمی امسال با حضور سران کشورهای مختلف، ۱۱ تعهد و بیانیه منتشر شد؛ از جمله نخستین بیانیه‌ها درباره تحول و سلامت نظام‌های غذایی و نیز بیانیه‌هایی در پیوند با انرژی‌های تجدیدپذیر و ابتکارهایی برای کربن‌زدایی.

در کنفرانس تغییرات اقلیمی کاپ ۲۸ در دوبی، وعده‌های مالی بیش از همه در معرض توجه قرار گرفت و حاضران بر ضرورت پرکردن شکاف عمیق در منابع مالی موجود و راهکارهایی که ارائه می‌شود، تمرکز کردند. بیانیه‌ای مطبوعاتی درباره این رویداد، تلاش‌های مالی را در قالب «سرعت‌بخشیدن به دوره‌ای جدید در اقدامات آب‌وهوایی» توصیف کرد.

در میان کشورهای حاضر در کنفرانس آب‌وهوای امسال سازمان ملل، امارات متحده عربی از راه‌اندازی یک صندوق ۳۰ میلیارد دلاری برای اقدامات مثبت آب‌وهوایی خبر داد.

همچنین، بانک جهانی افزایش سالانه ۹ میلیارد دلاری را برای سال‌های ۲۰۲۴ و ۲۰۲۵ به‌منظور تأمین مالی پروژه‌های مرتبط با آب‌وهوا اعلام کرد و بانک‌های توسعه چندجانبه نیز افزایشی ۲۲.۶ میلیارد دلاری را در راستای اقدامات مشابه مطرح کردند.

افزون بر این، حدود ۱۳۰ کشور از تعهد جهانی به بهره‌گیری از انرژی‌های تجدیدپذیر و بهره‌وری انرژی حمایت کردند. ۱۵۳ کشور نیز اعلامیه کاپ ۲۸ امارات متحده عربی را در زمینه کشاورزی، غذا و آب و هوا تأیید کردند. در کنار اینها، ۱۴۱ کشور اعلامیه کاپ ۲۸ دوبی را در زمینه آب‌وهوا و سلامت تأیید و ۶۶ کشور از تعهد جهانی خنک‌کننده با هدف کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای حمایت کردند.

با این حال، حذف تدریجی سوخت‌های فسیلی که در نخستین پیش‌نویس توافق‌نامه مذاکرات گنجانده شد، به عمده‌ترین موضوعی بدل شده که نمایندگان کشورهای مختلف در جریان مذاکراتی که قرار است ۱۲ دسامبر به پایان برسد، درباره آن چانه‌زنی می‌کنند. عبدالعزیز بن‌سلمان، وزیر انرژی عربستان سعودی، به بلومبرگ گفت که عربستان سعودی، بزرگ‌ترین صادرکننده نفت جهان، با این موضوع موافق نیست. او تأکید کرد که حتی یک دولت هم به این موضوع اعتقادی ندارد. آنتونیو گوترش، دبیرکل سازمان ملل متحد، خواستار توقف کامل استفاده از سوخت‌های فسیلی شده و هشدار داده که مسیر کنونی بشر به «فاجعه کامل» منتهی می‌شود.

بیانیه کاپ ۲۸ امارات متحده عربی در پیوند با هیدروژن و مشتقات آن را نیز ۳۷ کشور تأیید کرده‌اند. همچنین، ۵۲ شرکت که ۴۰ درصد از تولید جهانی نفت را نمایندگی می‌کنند، منشور کربن‌زدایی نفت‌وگاز را حمایت کردند. اجلاس تغییرات اقلیمی کاپ ۲۸ که ۳۰ نوامبر آغاز شد و تا ۱۲ دسامبر ادامه دارد، شاهد حضور شرکت‌های نفت‌وگاز و جست‌وجوی راه‌حل‌هایی برای کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای و تضمین پایداری زیست‌محیطی بود. هدف از این اجلاس جهانی، تضمین همکاری بین‌المللی و دستیابی به اهداف توافق‌نامه پاریس است.

توافق پاریس، معاهده‌ای بین‌المللی با هدف کنترل تغییرات آب‌و‌هوایی است که در ۲۰۱۵ امضا شد و امضاکنندگان را متعهد می‌کند که برای محدودکردن افزایش دمای جهانی به ۱.۵ درجه سانتیگراد بالاتر از سطح قبل از صنعتی‌شدن، تلاش کنند.

در کنار خوش‌بینی‌های مطرح‌شده درباره دستاوردهای کنفرانس بین‌المللی امسال با حضور نزدیک به ۲۰۰ کشور، این پرسش که آیا جهان باید برای نخستین بار، درباره پایان نهایی عصر نفت توافق کند یا خیر، چالش‌برانگیز شده است. ائتلافی شامل بیش از ۸۰ کشور، از جمله ایالات متحده، اتحادیه اروپا و کشورهای جزیره‌ای کوچک، برای دستیابی به توافقی فشار می‌آورند که بر لغو تدریجی استفاده از نفت، گاز و زغال‌سنگ متمرکز باشد. در مقابل، مخالفت‌های شدیدی نیز به رهبری گروه کشورهای تولیدکننده نفت شکل گرفته است.