قابی تازه از مثلث دیپلماتیک تهران، پکن و ریاض

‌شرق: این روزها علی باقری‌کنی در مقام معاون سیاسی وزارت امور خارجه تحرکات دیپلماتیکی را در شرق آسیا آغاز کرده است. علی باقری‌کنی بنا به دعوت رسمی همتای ژاپنی خود دیروز دوشنبه وارد توکیو شد. به گزارش ایسنا، معاون سیاسی وزارت امور خارجه در این سفر قرار است با کامیکاوا، وزیر خارجه و فوناکوشی، معاون ارشد سیاسی وزیر خارجه ژاپن دیدار کند. باقری همچنین با مقامات پارلمانی این کشور دیدار می‌کند. گفت‌وگو با اندیشمندان ژاپنی از دیگر برنامه‌های او در این سفر است. بررسی روابط دوجانبه و تحولات منطقه‌ای و بین‌المللی مهم‌ترین عناوین گفت‌وگوهای معاون سیاسی وزارت امور خارجه با طرف‌های ژاپنی خواهد بود.

البته باقری‌کنی قبل از حضور در ژاپن، پنجشنبه گذشته نیز در سفر به چین نیز با «ما جاشو» معاون وزیر خارجه این کشور، دیدار کرد و طیف وسیعی از موضوعات مورد علاقه دو طرف از جمله نحوه ارتقای تعاملات و همکاری‌های ایران و چین در حوزه‌های مختلف بین‌المللی مانند حقوق بشر و تروریسم، آخرین وضعیت حاکم بر مذاکرات رفع تحریم‌ها و مسیر پیش‌رو مورد بحث قرار گرفت. همچنین در این دیدار، معاونان وزارت خارجه ایران و چین، ابعاد مختلف بحران جاری در غزه را مورد بررسی قرار داده و ضرورت توقف فوری‌ حملات و ارسال کمک‌های بشردوستانه به مردم بی‌دفاع غزه را مورد تأکید قرار دادند. روز جمعه بود که علی باقری‌کنی با حضور در چین با ولید بن عبدالکریم الخریجی، قائم‌مقام وزارت امور خارجه عربستان سعودی دیدار و رایزنی کرد. این دیدار در حاشیه نخستین نشست کمیته مشترک ایران، عربستان و چین در پکن صورت گرفت که در جریان آن، دو طرف در این دیدار با مرور روابط دوجانبه و روند پیشرفت همکاری‌ها در

 ۹ ماه گذشته از استمرار رایزنی‌ها در سطوح عالی و کاری و در موضوعات موردعلاقه طرفین استقبال کرده و بر افزایش تعاملات دوجانبه تأکید کردند. طرفین در این دیدار بر توقف هرچه سریع‌تر حملات اسرائیل به غزه و لزوم کمک‌رسانی فوری به مردم مظلوم فلسطین اجماع نظر داشتند.

نخستین  نشست  کمیته  مشترک ایران، عربستان  و  چین   در   پکن

در ادامه نخستین نشست کمیته مشترک ایران، عربستان و چین در پکن با حضور علی باقری، معاون سیاسی وزیر امور خارجه و ولید بن عبدالکریم الخریجی، قائم‌مقام وزارت امور خارجه پادشاهی عربستان سعودی عصر جمعه به‌صورت مشترک با وانگ یی، عضو دفتر سیاسی حزب و وزیر امور خارجه چین برگزار شد. به گزارش ایسنا، وانگ یی در این دیدار با تبریک برگزاری نخستین نشست معاونان وزارت امور خارجه ایران، چین و عربستان سعودی به میزبانی پکن اعلام کرد که چین ضمن حمایت از گسترش همکاری‌های ایران و عربستان، خواستار تقویت مناسبات اقتصادی، امنیتی، فرهنگی و تبادلات مردمی ایران و عربستان سعودی است. وانگ یی همچنین در این دیدار با اشاره به حمایت چین از موضع کشورهای اسلامی و عربی در مسئله فلسطین خواستار تسریع در آتش‌بس و ارسال کمک‌های بشردوستانه در غزه شد و راه‌حل بحران در فلسطین را احترام به خواست و حقوق‌ مشروع مردم فلسطین دانست. علی باقری‌کنی نیز در این دیدار ضمن تمجید از نقش میانجیگرانه چین در برقراری مجدد روابط دیپلماتیک ایران و عربستان، بر آمادگی جمهوری اسلامی ایران برای تقویت همکاری مشترک میان سه کشور در زمینه‌های توسعه‌ای، زیست‌محیطی، فرهنگی و اقتصادی تأکید کرد. معاون وزیر امور خارجه کشورمان که برای شرکت در نخستین نشست مشترک معاونان وزارت امور خارجه ایران-چین- عربستان سعودی در پکن حضور دارد، بعدازظهر جمعه به‌صورت مجزا با دنگ لی، معاون وزیر خارجه چین و الخریجی، قائم‌مقام وزارت خارجه عربستان سعودی دیدار و درباره مسائل مورد علاقه دو طرف از جمله توقف تهاجم مردم مظلوم غزه و لزوم کمک‌رسانی فوری تبادل‌نظر کرد. البته طبق گزارش خبرگزاری سعودی (واس) در این نشست، اعضا نتایج مثبت احیای روابط ایران و عربستان، بازگشایی سفارتخانه و همچنین دیدارهای دوجانبه که با میانجیگری چین حاصل شد را مرور کردند. طرف‌های سعودی-ایرانی همچنین تعهد کامل خود در اجرای توافق پکن را که در ماه مارس گذشته به دست آمد، ابراز کردند. طرف چینی نیز بر آمادگی خود را به‌منظور ادامه‌دادن نقش سازنده و حمایت از اتخاذ گام‌های بیشتر توسط تهران و ریاض برای تقویت روابط ابراز کرد. سه‌ طرف ابعاد همکاری سه‌جانبه در زمینه‌های مختلف را نیز مرور کردند. شرکت‌کنندگان در پایان، ادامه‌یافتن این نشست‌های سه‌جانبه را تأیید کردند و تصمیم گرفته شد که نشست بعدی در ژوئن ۲۰۲۴ و در عربستان برگزار شود.

بیانیه  مشترک   پکن- تهران – ریاض   درباره   غزه

پس از مواضع حاضران، معاونان وزرای خارجه ایران، عربستان و چین درباره اوضاع غزه بیانیه مشترکی صادر کردند. ایران، عربستان و چین در پایان این نشست و در بیانیه‌ای مشترک درباره ادامه‌یافتن وضعیت فعلی در نوار غزه ابراز نگرانی کردند. در این بیانیه مشترک آمده است: «ما درباره ادامه یافتن وضعیت کنونی در غزه به‌عنوان تهدیدی برای امنیت و صلح در منطقه، ابراز نگرانی می‌کنیم». این سه کشور همچنین بر ضرورت «توقف فوری عملیات‌ نظامی در غزه، فراهم‌آوردن کمک پایدار برای غیرنظامیان و مخالفت با کوچاندن اجباری فلسطینیان» تأکید کردند. این سه کشور تأکید کردند هرگونه ترتیبات درباره آینده فلسطین باید تجسم اراده مردم فلسطین باشد و باید از حق مردم فلسطین برای ایجاد کشور و تعیین سرنوشت خود حمایت شود. البته طبق گفته وزارت امور خارجه چین، وانگ یی در نشست با مقامات سعودی و ایرانی به موضوع فلسطین هم اشاره کرده و با بیان اینکه چین همواره در کنار اکثر کشورهای عربی و مسلمان ایستاده و از احیای حقوق مشروع مردم فلسطین حمایت می‌کند، گفت «اولویت اصلی، ترویج آتش‌بس و توقف جنگ در منطقه غزه، پیشبرد کمک‌های بشردوستانه و از سرگیری مذاکرات فلسطین و اسرائیل است». بنا بر اعلام وزارت امور خارجه چین، او در این دیدار ادامه داد هرگونه راه‌حلی برای مناقشه فلسطین و اسرائیل، باید به خواست مردم فلسطین باشد و به نگرانی‌های مشروع کشورهای منطقه احترام گذاشته شود. راه‌حل مذکور نمی‌تواند به دور از «راه‌حل دو دولتی» باشد. باید به جهت‌گیری کلی تحت عنوان «تحت مالکیت فلسطینی‌ها، به رهبری فلسطینی‌ها و تحت حکومت فلسطینی‌ها» پایبند باشیم.

این دیپلمات ارشد چینی گفت پکن مایل است همراه با دو کشور عربستان سعودی و ایران و کشورهای عربی و مسلمان برای پیشبرد هرچه سریع‌تر و تحقق «راه‌حل دو دولتی» جدول زمانی و نقشه راه ارائه دهد و از حفظ صلح و ثبات در خاورمیانه حفاظت کند. او با تأکید بر اینکه باور داریم عربستان سعودی و ایران، از توان و خرد کاملی برای ازبین‌بردن به موقع مداخلات خارجی و پیشبرد پیوسته و بلندمدت روند آشتی و حفظ صلح و ثبات بلندمدت در منطقه برخوردار هستند، تصریح کرد «چین از تلاش مشترک عربستان سعودی و ایران در شکل‌گیری موضع واحد و قدرتمندتر در میان کشورهای اسلامی در موضوع تشدید درگیری فلسطین و اسرائیل، حمایت می‌کند». الخریجی و علی باقری‌کنی هم ضمن تشکر از ابتکارات و تلاش‌های چین برای تنش‌زدایی از اوضاع غزه، تمایل خود را برای تقویت همکاری‌ها با چین در زمینه‌های دوجانبه و چندجانبه و نیز پیشبرد مسئله فلسطین و رسیدن به راه‌حل عادلانه و پایدار در اسرع وقت اعلام کردند.

۳   پیشنهاد   پکن   برای   گسترش   روابط   تهران   و    ریاض

وزیر امور خارجه چین روز شنبه هفته جاری از تمایل شدید چین برای ارتقای روابط ایران و عربستان گفت و تأکید داشت که پکن از گفت‌وگوهای فعال عربستان و ایران برای همکاری و گسترش تبادلات انسانی در زمینه‌های اقتصادی و تجارت، امنیت، مبادلات مردمی و فرهنگی و... استقبال کرده و به‌منظور کمک به بهبود روابط طرفین، مایل است تبادلات خود با ریاض و تهران را تقویت کند. «وانگ یی» عضو دفتر سیاسی حزب کمونیست چین و رئیس دفتر امور خارجی حزب در پکن که با «ولید بن عبدالکریم الخریجی» معاون وزیر خارجه عربستان و «علی باقری» معاون وزیر خارجه ایران که به‌منظور شرکت در اولین نشست کمیته سه‌جانبه چین، عربستان و ایران به چین سفر کرده بودند، به صورت گروهی دیدار کرده بود، برای پیشبرد مستمر روند بهبود روابط عربستان و ایران، سه پیشنهاد ارائه داد. او پیشنهاد اول را پایبندی به انتخاب استراتژیک آشتی دو کشور و عدم تزلزل آن عنوان کرد و گفت: بهبود روابط عربستان و ایران به نفع منافع دو طرف بوده و مطابق انتظارات جامعه جهانی است. وزیر امور خارجه چین با بیان اینکه این موضوع همچنین موجب افزایش نفوذ منطقه‌ای و بین‌المللی دو کشور خواهد شد، افزود: امیدواریم هر دو طرف به خودمختاری استراتژیک پایبند باشند، تمرکز استراتژیک را حفظ کرده و از طریق گفت‌وگو و مشورت، اعتماد متقابل را افزایش دهند تا به دوستی و حسن همجواری پایدار و همه‌جانبه دست یابند. این دیپلمات ارشد چینی پیشنهاد دوم را ارتقای بیش‌ازپیش روند بهبود روابط عنوان کرد و گفت: طرف چینی از گفت‌وگوهای فعال عربستان سعودی و ایران برای همکاری و گسترش تبادلات انسانی در زمینه‌های اقتصادی و تجارت، امنیت، مبادلات مردمی و فرهنگی و... استقبال می‌کند و به‌منظور کمک به بهبود روابط طرفین، مایل است تبادلات خود با عربستان سعودی و ایران را تقویت کند. او تصریح کرد «امیدواریم طرفین بیشتر با هم ارتباط برقرار کرده و مشورت کنند تا سوء‌تفاهم‌ها را به‌موقع برطرف سازند و از قضاوت‌های نادرست جلوگیری کنند. در این روند، چین مایل است به ایفای نقش مثبت و سازنده خود ادامه دهد. عربستان سعودی و ایران با بهبود روابط در سمت درست تاریخ ایستاده‌اند». وزیر امور خارجه چین پیشنهاد سوم را حذف مداخلات خارجی عنوان کرد و افزود «عربستان سعودی و ایران با بهبود روابط در سمت درست تاریخ ایستاده‌اند. خاورمیانه دیگر به عرصه منازعات ژئوپلیتیک قدرت‌های بزرگ بدل نخواهد شد، سرنوشت خاورمیانه باید در دستان مردم کشورهای منطقه خاورمیانه باشد».

وانگ یی، وزیر خارجه چین ضمن تبریک برگزاری موفقیت‌آمیز اولین نشست کمیته مشترک سه‌جانبه گفت: چین همواره از مردم خاورمیانه در جست‌وجوی مستقل مسیر توسعه خود حمایت کرده و از همبستگی و هماهنگی کشورهای خاورمیانه برای حل‌وفصل مسائل امنیتی منطقه حمایت کرده است. همچنین از عربستان سعودی و ایران در پیشبرد مستمر روند بهبود روابط حمایت کرده است. او تصریح کرد «چین مایل است با استفاده از فرصت نشست سه‌جانبه و به‌منظور تحقق دوستی و حسن همجواری بین عربستان و ایران، نیروی محرکه جدیدی تزریق کند و برای پیشبرد صلح و ثبات در منطقه خاورمیانه کمک‌های جدیدی را ارائه دهد». این دیپلمات ارشد چینی همچنین الخریجی و باقری نیز در این دیدار ضمن تشکر از میزبانی چین، از اثرگذاری این نشست در اجرای توافق پکن و پیشبرد بهبود روابط عربستان و ایران تشکر و اظهار کردند: روابط عربستان و ایران در مسیر مثبتی به پیش می‌رود.

آنها همچنین تصریح کردند «دو طرف به تقویت همکاری‌ها در زمینه اقتصادی، تجاری، امنیتی، مبادلات مردمی و فرهنگی و... ادامه خواهند داد و برای رسیدن به نتایج آشتی بیشتر و پیشبرد مشترک امنیت، ثبات و توسعه منطقه ادامه خواهند داد. توافق پکن، صفحه جدیدی را برای نقش‌آفرینی فعال چین در خاورمیانه باز کرده است. عربستان سعودی و ایران از چین برای ایفای نقش بیشتر در توسعه منطقه خاورمیانه استقبال و حمایت می‌کنند و مایل هستند با طرف چینی برای حفظ چندجانبه‌گرایی، ارتقای توسعه و پیشرفت منطقه و جهان و نوشتن فصل جدیدی در همکاری‌های سه‌جانبه همکاری کنند».