رد‌صلاحیت رئیس‌جمهوری سابق آمریکا برای حضور در انتخابات مقدماتی ایالت کلرادو
شوک به کمپین ترامپ
تصمیم دادگاه عالی کلرادو مبنی بر رد‌صلاحیت دونالد ترامپ، رئیس‌جمهوری سابق آمریکا از شرکت در انتخابات مقدماتی این ایالت، واکنش شدید اعضای کنگره در هر دو حزب را برانگیخت. دادگاه عالی کلرادو حکم داد که دونالد ترامپ واجد شرایط حضور در انتخابات مقدماتی این ایالت نیست.
تصمیم دادگاه عالی کلرادو مبنی بر رد‌صلاحیت دونالد ترامپ، رئیس‌جمهوری سابق آمریکا از شرکت در انتخابات مقدماتی این ایالت، واکنش شدید اعضای کنگره در هر دو حزب را برانگیخت. دادگاه عالی کلرادو حکم داد که دونالد ترامپ واجد شرایط حضور در انتخابات مقدماتی این ایالت نیست. این حکم با چهار رأی موافق در مقابل سه رأی مخالف صادر شد و کلرادو را به اولین و فعلا تنها ایالتی تبدیل می‌کند که ترامپ را از حضور در انتخابات مقدماتی ایالت منع می‌کند. این تصمیم حول تفسیر اصلاحیه چهاردهم بود که افراد خاصی را در صورت دست‌داشتن در «شورش» از مشاغل دولتی منع می‌کند. ترامپ اعلام کرده است به این حکم اعتراض خواهد کرد و آن را تلاشی جناحی برای جلوگیری از ورود دوباره او به کاخ سفید خواند. دادگاه عالی کلرادو که متشکل از همه قضاتی است که توسط دموکرات‌ها منصوب شده‌اند، حکم خود را تا چهارم ژانویه ۲۰۲۴ «در انتظار هرگونه بررسی توسط دادگاه عالی ایالات متحده» متوقف کرد. اگر دادگاه عالی ایالات متحده موافقت کند که این موضوع را تا چهارم ژانویه بررسی کند، وزیر امور خارجه ایالت کلرادو ملزم خواهد بود همچنان ترامپ را در رأی‌گیری مقدماتی قرار دهد؛ در غیر این صورت، ترامپ از رأی‌گیری اولیه حذف خواهد شد. در‌حال‌حاضر اکثریت قضات در دیوان عالی کشور، یعنی شش قاضی از ۹ قاضی دیوان را محافظه‌کارانی تشکیل می‌دهند که سه نفر از آنها نیز از سوی ترامپ به این مقام منصوب شده‌اند. به همین دلیل اکنون نگاه‌ها به این دیوان است تا ببینند آیا ترامپ را واجد شرایط ریاست‌جمهوری اعلام خواهد کرد یا خیر. از آنجا که قانون ایالت کلرادو اجازه شمارش آرای ثبت‌شده را برای نامزدهای فاقد شرایط نمی‌دهد، در این حکم آمده است: «بنابراین، وزیر خارجه کلرادو نمی‌تواند نام ترامپ را در رأی‌گیری اولیه ریاست‌جمهوری ۲۰۲۴ فهرست کند و همچنین نمی‌تواند آرای ثبت‌شده برای او را شمارش کند». حکم دادگاه عالی کلرادو، حکم دادگاه بدوی مبنی بر واجد شرایط بودن ترامپ برای حضور در انتخابات مقدماتی را لغو می‌کند؛ زیرا حتی اگر ترامپ در بهاصطلاح «شورش» در ششم ژانویه ۲۰۲۱ مشارکت کرده باشد، بخش سه از اصلاحیه چهاردهم برای رؤسای جمهور اعمال نمی‌شود. اگرچه این حکم فقط برای انتخابات مقدماتی جمهوری‌خواهان در «ایالت کلرادو» اعمال می‌شود، اما می‌تواند بر موقعیت کلی ترامپ در انتخابات سراسری پنجم نوامبر ۲۰۲۴ تأثیر بگذارد؛ به‌ویژه آنکه از نظر تحلیلگران، ایالت کلرادو عمدتا یک ایالت دموکرات است و جو بایدن، رئیس‌جمهور کنونی آمریکا، احتمالا در آن پیروز خواهد شد.
مقامات انتخابات کلرادو اعلام کرده‌اند این موضوع باید تا پنجم ژانویه، یعنی آخرین مهلت قانونی برای تعیین فهرست نامزدهای انتخابات مقدماتی جمهوری‌خواهان که در پنجم مارس برگزار می‌شود، حل‌وفصل شود. اکثریت قضات در نظر خود با اشاره به حوادث ششم ژانویه، بدون امضا نوشتند: «ترامپ نه‌تنها شورش را تحریک کرد، بلکه حتی زمانی که محاصره ساختمان کنگره به‌طور کامل در جریان بود، با درخواست مکرر از معاون رئیس‌جمهوری، مایک پنس، برای انجام‌ندادن وظیفه قانون اساسی خود و تماس با سناتورها برای متوقف‌کردن شمارش آرای الکترال، از آن حمایت کرد. این اقدامات مشارکت آشکار، داوطلبانه و مستقیم در شورش محسوب می‌شود». اصلاحیه چهاردهم قانون اساسی که پس از جنگ داخلی تصویب شد، بیان می‌کند مقاماتی که سوگند حمایت از قانون اساسی را یاد می‌کنند، اگر «در شورش شرکت داشته باشند» از تصدی مقامات دولتی در آینده منع می‌شوند. اما این عبارت مبهم است؛ صراحتا به ریاست‌جمهوری اشاره نمی‌کند و تاکنون فقط دو بار از سال ۱۹۱۹ به بعد اعمال شده است.
ترامپ هرگونه تخلف در رابطه با ششم ژانویه را رد می‌کند و دعاوی اصلاحیه چهاردهم را سوءاستفاده از روند قانونی می‌داند. او در ارتباط با تلاش‌های خود برای براندازی انتخابات ۲۰۲۰ تحت اتهام فدرال و ایالتی قرار دارد و خود را بی‌گناه اعلام کرده است.
بیانیه کمپین ترامپ
کمپین ترامپ این حکم را حکمی حزبی خواند. در بیانیه کمپین ترامپ آمده است: «جای تعجب نیست که دادگاه عالی کلرادو که همه توسط دموکرات‌ها منصوب شده‌اند، علیه رئیس‌جمهور ترامپ حکم داده است و با حذف نام رئیس‌جمهور ترامپ از برگه رأی، از طرح یک گروه چپ با حمایت مالی جورج سوروس برای مداخله در انتخابات به نمایندگی از جو بایدن حمایت می‌کند و حقوق رأی‌دهندگان کلرادو برای رأی‌دادن به کاندیدای مورد نظر خود را از بین می‌برد. رهبران حزب دموکرات نسبت به پیشتازی فزاینده و مسلطی که رئیس‌جمهور ترامپ در نظرسنجی‌ها کسب کرده است، در حالت پارانویا هستند. آنها اعتماد خود را به ریاست‌جمهوری ناموفق بایدن از دست داده‌اند و اکنون هر کاری که می‌توانند انجام می‌دهند تا رأی‌دهندگان آمریکایی را از اخراج آنها از قدرت در نوامبر آینده بازدارند». همچنین یکی از جمهوری‌خواهان کنگره آمریکا با انتقاد از تصمیم دادگاه عالی کلرادو به آکسیوس گفت: «امکان ندارد متمم چهاردهم که به مجازات افراد درگیر شورش می‌پردازد، اکنون به این شکل درباره ترامپ اعمال شود». مایک جانسون، رئیس مجلس نمایندگان آمریکا نیز در بیانیه‌ای اعلام کرد که این حکم «چیزی جز یک حمله حزبی نیست» و افزود که مطمئن است دیوان عالی «این تصمیم بی‌ملاحظه را کنار خواهد گذاشت». الیز استفانیک، رئیس مجمع جمهوری‌خواهان مجلس نمایندگان آمریکا، در بیانیه‌ای با انتقاد از تصمیم «چهار عامل حزب دموکرات» دادگاه عالی کلرادو افزود: «این حکم نتیجه معکوس خواهد داشت و کارزار پیروز دونالد ترامپ را تقویت خواهد کرد». در همین حال، سناتور تام تیلیس، یکی از اعضای ارشد حزب جمهوری‌خواه سنا، طرح قانونی با هدف مجازات ایالت‌هایی که چنین احکامی را صادر می‌کنند، ارائه کرد. این لایحه سه‌صفحه‌ای پیشنهاد می‌کند ارائه بودجه مدیریت انتخابات فدرال برای ایالت‌هایی که «از متمم چهاردهم برای اهداف سیاسی سوءاستفاده می‌کنند» جلوگیری شود و تأکید می‌کند که رسیدگی به پرونده‌های متمم چهاردهم «منحصرا در صلاحیت دیوان عالی است». در سوی دیگر، چندین نماینده دموکرات حکم دادگاه کلرادو برای کنار‌گذاشتن دونالد ترامپ از انتخابات سال آینده را تحسین کرده‌اند. جیمی راسکین، عضو کمیته نظارت بر مجلس نمایندگان آمریکا که یکی از موافقان حکم دادگاه کلرادو است، گفت این تصمیم «ریشه محکمی در قانون و واقعیت دارد». او در عین حال اذعان کرد در پی صدور چنین حکمی، احتمال بروز تبعاتی از‌جمله رفتارهای سیاسی خشن وجود دارد. دادگاه عالی کلرادو در حالی صلاحیت ترامپ برای رقابت در انتخابات ۲۰۲۴ این ایالت را رد کرد که رئیس‌جمهوری پیشین آمریکا هم‌اکنون در نظرسنجی‌ها نامزد پیشتاز حزب جمهوری‌خواه برای انتخابات آتی است. در نظرسنجی‌هایی که در ایالات متحده آمریکا با موضوع حمایت از ترامپ و بایدن انجام شد، پاسخ‌دهندگان به اتفاق از عملکرد بایدن در زمینه اقتصادی به‌ویژه نرخ بالای بهره و تورم، همچنین وضعیت مرز آمریکا و مکزیک ناراضی بوده و درباره بالا‌بودن سن او نیز ابراز نگرانی کرده‌اند. در همین حال، نظرسنجی کالج امرسون نشان می‌دهد محبوبیت ترامپ در سطح ملی چهار درصد فراتر رفته که این در نتیجه نوسان چشمگیر حمایت سیاه‌پوستان و اسپانیایی‌تبارها در یک سال اخیر بوده است.
شکایت رأی‌دهندگان کلرادو
این پرونده از سوی گروهی از رأی‌دهندگان کلرادو به دادگاه فرستاده شده بود که به کمک یک گروه از وکلای حامی حقوق شهروندان، استدلال می‌کردند ترامپ باید به دلیل تحریک حامیانش برای حمله به ساختمان کنگره در ژانویه ۲۰۲۱ که در واقع تلاشی برای جلوگیری از انتقال قدرت ریاست‌جمهوری به بایدن بود، رد‌صلاحیت شود. نوآ بوکبیندر، نماینده این گروه نیز در بیانیه‌ای گفت که تصمیم دادگاه «نه‌تنها تاریخی و موجه است، بلکه برای حفاظت از آینده دموکراسی در این کشور ضروری است». پیش از این نیز شکایت‌های مشابهی در دیگر ایالات علیه ترامپ، با هدف دور نگه‌داشتن او از رأی‌گیری‌های مقدماتی طرح شده بود، اما این شکایت‌ها عمدتا رد شده بودند. وکلای ترامپ در این دادگاه‌ها استدلال می‌کردند که سخنرانی ترامپ برای حامیان در روز شورش ششم ژانویه، در چارچوب «حق آزادی بیان» انجام شده است و اینکه این ماده قانون اساسی را نمی‌توان علیه رؤسای جمهور آمریکا اعمال کرد و این تنها کنگره است که می‌تواند درباره رد‌صلاحیت یک نامزد تصمیم‌گیری کند. در دادگاه عالی کلرادو، سه قاضی نیز با این حکم مخالفت کردند؛ از‌جمله قاضی کارلوس سامور که معتقد بود «شکایت حقوقی» مکانیسم عادلانه‌ای برای تعیین صلاحیت ترامپ برای انتخابات نیست؛ زیرا او را از حقش برای یک رسیدگی عادلانه محروم می‌کند؛ به‌ویژه آنکه هنوز هیچ هیئت‌منصفه‌ای او را به اتهام شورش محکوم نکرده است. کارلوس سامور گفت: «حتی اگر متقاعد شده باشیم که یک نامزد در گذشته مرتکب اعمال وحشتناکی شده که به جرئت می‌توانم بگویم درگیر شورش بوده است، قبل از اینکه بتوانیم آن فرد را از تصدی مناصب دولتی رد‌صلاحیت کنیم، باید یک روند قانونی را طی کنیم». در کنار جنجال‌ها و دعاوی حقوقی بر سر امکان حضور ترامپ در انتخابات، او در نخستین رقابت انتخابات ریاست‌جمهوری ۲۰۲۴ در مسیر کسب یک پیروزی فراگیر قرار دارد و در نظرسنجی جدید، با اختلافی درخور توجه از رقبایش پیش است. نظرسنجی سی‌بی‌اس نیوز یکی از آخرین اقدام‌های رأی‌دهندگان حزب جمهوری‌خواه در ایالت آیووا پیش از شروع رأی‌گیری در ۱۵ ژانویه خواهد بود. رأی آیووا قرار است برای رئیس‌جمهوری سابق آمریکا، نسبت به نزدیک‌ترین رقیبش که ۳۶ درصد از او عقب‌تر است، پیروزی بزرگی به ارمغان بیاورد. آن رقیب، ران دسانتیس، فرماندار فلوریدا‌ست که هرچه در توان داشت، به کار برد تا در نخستین رقابت انتخابات مقدماتی جمهوری‌خواهان عملکردی متقاعدکننده داشته باشد. او تنها نامزدی بود که بهاصطلاح «گرسلی کامل» را -سفر به کل ایالت‌های سراسر آمریکا که به نام چاک گرسلی، سناتور ارشد این ایالت نام‌گذاری شده است- انجام داد. اما این به افزایش جدی رتبه او در نظرسنجی منجر نشد و دسانتیس به واگذاری جایگاهش به نیکی هیلی، جایگزین دیگر ترامپ، نزدیک‌تر است تا کنار‌‌زدن نامزد پیشتاز از قدرت. این خبری است که ممکن است به شکست کارزار دسانتیس بینجامد. فرماندار فلوریدا برای پیروزی در آیووا بسیار تلاش کرد و حمایت‌های مهم سیاست‌مداران محلی، از‌جمله فرماندار این ایالت را به دست آورد. او برای این کار تمرکزش را از ایالت‌هایی که در تقویم اولیه بلافاصله بعد از آیووا قرار می‌گیرند، برگرفت؛ از‌جمله نیوهمپشایر که هیلی امیدوار است در آنها عملکردی موفقیت‌آمیز داشته باشد. اگر دسانتیس در انتخابات آیووا ضعیف عمل کند و بگذارد هیلی گوی سبقت را از او (یا نمایندگانش) برباید، راه برای هیلی باز می‌شود تا در نیوهمپشایر و کارولینای جنوبی که فرماندار آنجا بود، ضربه‌ای کاری بزند. دسانتیس در نیوهمپشایر از هیلی، سفیر سابق سازمان ملل و فرماندار پیشین کارولینای جنوبی که اکنون برای شکست ترامپ در رقابت ایالتی تلاشی معقولانه به خرج می‌دهد، عقب افتاده است. البته هیلی هنوز از ترامپ عقب است اما یک عملکرد قدرتمند در آیووا تعداد رأی فرد را در این ایالت افزایش می‌دهد و نظرسنجی سی‌بی‌اس می‌گوید عملکرد او اکنون آن‌قدر قوی است که هر افزایش حمایتی می‌تواند او را دست‌کم از جنبه نظری، در فاصله نزدیکی از مقام اول قرار بدهد. اگر کریس کریستی، فرماندار سابق نیوجرسی که اکنون با ۱۰ درصد آرا در ایالتی که کارزار انتخاباتی‌اش را روی آن متمرکز کرده است، پیش از رأی‌گیری در نیوهمپشایر از انتخابات کناره‌گیری می‌کرد، احتمالا آن مناسبات حتی بیش از پیش به نفع هیلی تغییر می‌کرد. متأسفانه این آخرین احتمال برای هیلی روز به روز کمتر می‌شود. کریستی روز یکشنبه در شبکه خبری تلویزیونی به فرماندار پیشین کارولینای جنوبی (که چند روز پیش از مناظره به دلیل دفاع در برابر حملات شخصی زشت امتیازهایی به دست آورد)، حمله کرد و او را به دلیل خودداری از رد پیشنهاد خدمت به‌عنوان معاون در دوره دوم ریاست‌جمهوری ترامپ، در صورت ارائه این پیشنهاد، بی‌شرم خواند. هیلی تنها جایگزین ترامپ است که همچنان در نظرسنجی‌ها سیر صعودی واقعی دارد و در هفته‌های اخیر حمایت شبکه سیاسی بسیار وسیع و ثروتمند کخ -وابسته به گروههای مرتبط به چارلز کخ، میلیاردر و دیوید، برادر فقیدش- را به دست آورد.
رأی‌دهندگان آیووا هم ممکن است از پشت به دسانتیس و هیلی خنجر بزنند. عملکرد مهیج رئیس‌جمهوری سابق آمریکا که در آن هر دو رقیب برتر او فروپاشی پایگاه‌های حمایتی‌شان را شاهد بودند، توانایی آنها را برای متقاعد‌کردن حامیان به اینکه مسیرهای متقاعدکننده‌ای به سمت نامزدی دارند، از بین می‌برد. گویا بسیاری از حامیان مالی ثروتمند جمهوری‌خواه که در خلوت با ترامپ مخالف‌اند، صرفا به دلیل این باور که رئیس‌جمهوری سابق همین حالا هم نامزد تلقی شده است، در رقابت ۲۰۲۴ شرکت می‌کنند.
