مذاکرات رئیس سیا، مقامهای ارشد مصر، قطر و اسرائیل با میزبانی فرانسه برای توقف جنگ
بحث بر سر غزه در نشست‌های سری و علنی
از روز گذشته نشست پاریس برای بررسی راه‌های توقف جنگ در غزه آغاز شد و هم‌زمان با این نشست نیز رسانه‌ها از نشست مخفیانه اخیر کشورهای عربی درباره این جنگ و نیز اداره غزه پس از جنگ خبر دادند.
از روز گذشته نشست پاریس برای بررسی راه‌های توقف جنگ در غزه آغاز شد و هم‌زمان با این نشست نیز رسانه‌ها از نشست مخفیانه اخیر کشورهای عربی درباره این جنگ و نیز اداره غزه پس از جنگ خبر دادند. وب‌سایت اکسیوس به نقل از سه منبع آگاه نوشت که مقامهای ارشد امنیت ملی عربستان سعودی، اردن، مصر و تشکیلات خودگردان فلسطین ۱۰ روز پیش مخفیانه در ریاض دیدار کرده‌اند تا برنامه‌های پس از جنگ غزه را هماهنگ کنند و درباره راه‌های مشارکت مجدد تشکیلات خودگردان فلسطینی در حکومت بر این منطقه گفت‌وگو کنند.
این نشست از آن رو مهم تلقی می‌شود که می‌توان آن را نشانه دیگری از افزایش هماهنگی بین عربستان سعودی و تشکیلات خودگردان فلسطین در ماه‌های اخیر به‌ویژه از زمان آغاز جنگ غزه، محسوب کرد. به نوشته اکسیوس، تشکیلات خودگردان فلسطین و متحدان عرب آن به طور فزاینده‌ای در حال گفت‌وگو درباره برنامه‌های پس از پایان جنگ غزه‌اند، اما اسرائیل در مورد نحوه اداره نوار غزه در صورت دستیابی به هدفش برای شکست حماس، سخنی نگفته است. بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل، با اجازه‌دادن به تشکیلات خودگردان فلسطین برای ایفای نقش در غزه مخالف است، اما هنوز جایگزینی برای آن پیشنهاد نکرده است. ژنرال هرزی حلوی، رئیس ستاد مشترک ارتش اسرائیل، به کابینه امنیتی اسرائیل هشدار داده که بدون برنامه دیپلماتیک برای پس از پایان جنگ، دستاوردهای نظامی تل‌آویو در غزه ممکن است از بین برود. اکسیوس به نقل از منابع آگاه نوشت که نشست ریاض به میزبانی مساعد بن محمد العیبان، مشاور امنیت ملی عربستان سعودی، برگزار شد. این منابع دیگر شرکت‌کنندگان این نشست را ماجد فرج، رئیس دستگاه اطلاعات عمومی تشکیلات خودگردان فلسطین و همتایان مصری و اردنی او معرفی کردند. دو منبع نیز تأکید کردند که مقامهای آمریکایی و اسرائیلی از طریق برخی شرکت‌کنندگان، در جریان مذاکرات این نشست قرار گرفتند. این منابع اعلام کردند که مقامهای امنیتی عربستان سعودی، مصر و اردن به ماجد فرج گفتند که تشکیلات خودگردان فلسطین باید اصلاحات جدی انجام دهد تا بتواند رهبری سیاسی‌اش را احیا کند.
در عین حال، یکی از درخواست‌هایی که آنها مطرح کردند این بود که در صورت تشکیل دولت جدید فلسطین، نخست‌وزیر جدید بخشی از اختیاراتی را هم که در سال‌های اخیر و در دوره ریاست محمود عباس در دست رئیس تشکیلات خودگردان فلسطین متمرکز بود، داشته باشد. یک منبع مطلع گفت که سعودی‌ها، مصری‌ها و اردنی‌ها تأکید کردند که این اصلاحات برای بازگشت تشکیلات خودگردان فلسطین به حکومت غزه پس از دوره انتقالی پایان جنگ ضروری است.
به گفته این منابع، مشاور امنیت ملی عربستان سعودی در این نشست گفت که ریاض همچنان به پیشبرد عادی‌سازی روابط با اسرائیل در ازای گام‌های عملی و برگشت‌ناپذیر تل‌آویو که مسیری به سوی تشکیل کشور فلسطین ایجاد می‌کند، علاقه‌مند است؛ حتی اگر این اتفاق بلافاصله رخ ندهد. این نشست محرمانه در حالی برگزار شد که جیک سالیوان، مشاور امنیت ملی کاخ سفید، اوایل ماه جاری در مجمع جهانی اقتصاد گفت که راهبرد دولت بایدن برای غزه پس از جنگ این است که عادی‌سازی روابط بین اسرائیل و عربستان سعودی را به ایجاد مسیری برای ایجاد یک دولت فلسطینی مرتبط کند.
دولت بایدن به تشکیلات خودگردان فلسطین فشار می‌آورد که اصلاحات لازم را انجام دهد تا بتواند در نوار غزه نقش ایفا کند. در همین حال نتانیاهو را نیز تحت فشار گذاشته است تا با گفت‌وگو درباره طرح پس از جنگ در غزه و اینکه تشکیلات خودگردان فلسطین چگونه می‌تواند بخشی از دولت آینده باشد، موافقت کند.
از طرف دیگر، ویلیام برنز، رئیس سازمان اطلاعات مرکزی آمریکا (سیا)، در حاشیه نشست پاریس با مقامهای ارشد مصر، قطر و اسرائیل گفت‌وگو کرد. مقامهای فرانسوی و شرکت‌کنندگان در این نشست به دنبال یافتن راه‌حلی برای دستیابی به آتش‌بس در غزه و پایان‌دادن به درگیری‌ها میان حماس و اسرائیل هستند.
به گزارش خبرگزاری فرانسه، اسرائیل اواخر روز یکشنبه اعلام کرد که مذاکرات در پاریس با حضور رؤسای سازمان اطلاعاتی موساد و سازمان امنیت اسرائیل (شاباک) «سازنده» بوده است. با این حال دفتر بنیامین نتانیاهو خاطرنشان کرد که هنوز شکاف‌های جدی وجود دارد که طرف‌های مذاکره‌کننده سر آنها توافق نکرده‌اند و در نتیجه، بحث و گفت‌وگو در مورد آنها ادامه خواهد یافت.
یک منبع امنیتی پیش از این به خبرگزاری فرانسه اعلام کرده بود که ویلیام برنز، رئیس سیا، در روزهای آینده با همتایانش از اسرائیل و مصر و همچنین نخست‌وزیر قطر دیدار خواهند کرد. این منبع هفته گذشته این خبر واشنگتن‌پست که جو بایدن، رئیس‌جمهوری آمریکا، ویلیام برنز را برای مذاکره به منظور آزادی گروگان‌های اسرائیلی در دست حماس و آتش‌بس فوری در منطقه فرستاده است، تأیید کرده بود. نیویورک‌تایمز نیز اعلام کرد که مذاکره‌کنندگان به رهبری آمریکا به توافقی نزدیک می‌شوند که بر اساس آن اسرائیل در ازای آزادی بیش از ۱۰۰ گروگان، جنگ در غزه را به مدت حدود دو ماه متوقف می‌کند. در این خبر به نقل از مقامهای آمریکایی که نخواستند نامشان فاش شود، گفته شد که مذاکره‌کنندگان پیش‌نویس توافقی را تهیه کرده‌اند که در پاریس در مورد آن مذاکره خواهد شد.
کاخ سفید اعلام کرد که جو بایدن، رئیس‌جمهوری آمریکا، روز جمعه درباره تلاش‌ها برای آزادی گروگان‌ها با امیر قطر گفت‌وگو کرده است، اما بعید به نظر می‌رسد که این گفت‌وگو به تحولاتی قریب‌الوقوع منجر شود. قطر پس از میانجیگری برای آزادی گروگان‌ها در ماه نوامبر، در مذاکرات اخیر نیز نقشی کلیدی ایفا می‌کند. بر اساس آمار رسمی خبرگزاری فرانسه، حمله حماس در هفتم اکتبر به اسرائیل به کشته‌شدن حدود هزار و ۱۴۰ نفر که اکثر آنها غیرنظامی بودند، منجر شد. اعضای حماس همچنین حدود ۲۵۰ نفر را به گروگان گرفتند و با خود بردند که اسرائیل می‌گوید حدود ۱۳۲ نفر از آنها، از جمله اجساد حداقل ۲۸ گروگان کشته‌شده، در غزه مانده است. در آن سو نیز به گفته وزارت بهداشت حماس در غزه اعلام کرده که طی حمله نظامی اسرائیل به غزه پس از حمله هفتم اکتبر، دست‌کم ۲۶ هزار و ۴۲۲ نفر که بیشتر آنها غیرنظامی بودند، شهید شده‌اند.
هم‌زمان با نشست پاریس، صدها نفر از اعضای شهرک‌نشینان اسرائیلی برای برگزاری همایشی در قدس گرد هم آمدند و از اسرائیل خواستند شهرک‌ها در غزه و بخش شمالی کرانه باختری را بازسازی کند. این همایش را سازمان راست‌گرای نهالا که از گسترش شهرک‌سازی یهودیان در سرزمین‌هایی از جمله کرانه باختری حمایت می‌کند، سازماندهی کرده بود.
به گزارش رویترز، اسرائیل در سال ۲۰۰۵ و پس از ۳۸ سال حضور در این منطقه، ارتش و شهرک‌نشینان‌ها را از غزه خارج کرد. بنیامین نتانیاهو ادعا می‌کند که اسرائیل قصد ندارد دوباره به صورت دائمی در غزه حضور داشته باشد؛ با این حال تأکید کرده است که اسرائیل کنترل امنیتی بر این منطقه را تا مدتی نامعلوم حفظ خواهد کرد. با وجود این سخنان نخست‌وزیر اسرائیل، اهداف بلندمدت اسرائیل در غزه چندان شفاف نیست و کشورهایی از جمله ایالات متحده تأکید کرده‌اند که غزه را باید فلسطینی‌ها اداره کنند.
از سوی دیگر، وزارت بهداشت غزه هشدار داد در حالی که درگیری‌ها در سراسر منطقه فلسطینی تحت محاصره ادامه دارد، تأسیسات پزشکی در خان یونس، شهر جنوبی غزه که اکنون به کانون حملات اسرائیل تبدیل شده، در خطر فروپاشی است.
به گزارش رویترز، آخرین درگیری‌ها در این منطقه در حالی رخ داده است که مقامهای سازمان ملل و گروه‌های امدادی از کشورها خواسته‌اند تا در تصمیمشان برای توقف کمک‌های مالی به سازمان پناهندگان سازمان ملل برای فلسطینیان (UNRWA)، که منبع حیاتی کمک در غزه است، تجدیدنظر کنند. پس از ادعاهای اسرائیل مبنی بر دست‌داشتن ده‌ها نفر از کارکنان این سازمان در حملات هفتم اکتبر حماس به اسرائیل، حداقل ۹ کشور کمک‌های مالی به این سازمان را متوقف کرده‌اند.
