نهیب و نسبت هنر و تروما

شماره دهم فصلنامه مطالعات میان‌رشته‌ای نهیب با پرداختن به «نسبت هنر و تروما» در 230 صفحه، به سردبیری امین شاهد در وب‌سایت نهیب منتشر شد.

دکتر عنایت خلیقی سیگارودی (روان‌پزشک، مترجم و هنرمند) در مقاله‌ای تحت عنوان «تروما به منزله زمینه‌ساز و بازدارنده تولید هنری» با رهیافتی روان‌کاوانه و همچنین دکتر عباس نعیمی جورشری (جامعه‌شناس و پژوهشگر اجتماعی) با مقاله‌ای تحت عنوان «ژوئیسانس تروما» با ملاحظاتی روان‌کاوانه، فلسفی و جامعه‌شناختی به نسبت هنر و تروما پرداخته‌اند.

شیوا بیرانوند (هنرمند و پژوهشگر فلسفه هنر) با یادداشتی تحت‌ عنوان «کدام پساتروما؟! کدام تروما؟! کدام هنر؟» به بیان اندیشیدن به تروما و چیستی هنر می‌پردازد. الهامه کاغذچی (نویسنده و منتقد ادبی) از منظر ادبیات به این نسبت هنر و تروما پرداخته. هنگامه عابدین (نقاش و پژوهشگر) از تجربه شخصی خود می‌گوید و محمد میلانی (نویسنده و مترجم) در مقاله‌ای با عنوان «تروما، التیام و جنون نبوغ» درآمدی بر شناخت نسبت میان رنج مضاعف و نبوغ زایدالوصف را تشریح کرده است. این شماره همچنین شامل گزارشی از هفته هنر مادرید، دو گفت‌وگو پیرامون نمایشگاه‌‎های هنری برگزارشده در سال 1402، یک قرن نقد هنری و مطالب متنوع دیگر است. در این شماره نویسندگان و هنرمندان زیر همکاری دارند: سیاوش لطفی، هنگامه عابدین، عماد مولایی، الهامه کاغذچی، شیوا بیرانوند، داوود آجرلو، محبوبه کیائی، عباس نعیمی جورشری، مهسا اسداله‌نژاد، رضا منجزی، عنایت خلیقی سیگارودی، حسین اکبری‌نسب، امید شلمانی، زهرا حبیبی، مرجان قربانی، ناتیا امینی، صالح تسبیحی، امین شاهد، جهانبخش امیربیگی، کیوان موسوی اقدم، عبدالبصیر حسین‌بر، رضا دوست، علیرضا اسپهبد.

در بخشی از سخن سردبیر چنین آمده است: پرسش پیش‌روی ما درباره نسبتِ هنر و تروما می‌تواند به پرسش درباره «نقش» و «وضعیت» هنر در موقعیت‌های پساتروماتیک بینجامد؛ و پرسش‌های دیگری که هنر چه می‌تواند در برابر وضعیت تروماتیک انجام دهد آیا کار هنر درگیرشدن با عمق تروماست یا راهی برای عبور از آن. چرا بیشتر هنرمندان به‌ جای درمان، ترجیح داده‌اند تا این میل را در خود تشدید کنند؟ آیا این اختلال ریشه ژنتیکی داشته و به تجربیات گذشته آنها مربوط می‌شود؟ چگونه می‌توان آثارشان را بدونِ تجربه زیسته ترومایی آنها درک و تحلیل کرد؟ هرچه هست، هنرمندانی را که درگیر این اختلال بوده‌اند، شاید بتوان بیمارانی شگفت‌انگیز نامید که با آثارشان بیشترین تأثیر را بر مخاطبان خود می‌گذارند. بی‌شک سودای درمانگری نداریم و بیشتر می‌خواهیم با نهیب، تروماهای ناپیدایی را پیدا کنیم. در این مسیر از برخی دوستان صاحب‌نظر خواستیم تا ما را همراهی کنند و بی‌شک همچون گذشته تأکید داریم که گستره موضوعاتِ هر شماره به روی صاحب‌نظران دیگر و مخاطبان نهیب باز است و منتظر شنیدن و خواندنِ نظرات شما هستیم. 

مجموعه نهیب تاکنون با انتشار یک پیش‌شماره با عنوان «جنون حرفه‌ای‌بودن» و 9 شماره با پرداختن به نسبت هنر و موضوعاتی چون زمان، مکان، تکنولوژی، طبیعت، بدن، همچنین «سرآغاز و سرانجام کار هنری» و «فرایند خلق اثر هنری» مورد استقبال خوانندگان و مخاطبان خود در این حوزه قرار گرفته است. شماره دهم و شماره‌های پیشین فصلنامه مطالعات میان‌رشته‌ای نهیب، از طریق وب‌سایت این مجموعه قابل دانلود و مطالعه است.

 www.nahibmag.ir