دستور تخلیه شرق رفح

جدیدترین دور مذاکرات اسرائیل و حماس به بن‌بست رسیده و هم‌زمان، ارتش اسرائیل به ساکنان رفح در جنوب غزه دستور داد تا شرق این شهر را تخلیه کنند. این خواسته می‌تواند نشانه‌ای از حمله زمینی قریب‌الوقوع به رفح باشد. این اقدام اسرائیل آخرین تلاش‌های میانجی‌های بین‌المللی، ازجمله ویلیام برنز، مدیر سیا، برای میانجیگری برای آتش‌بس را پیچیده کرده است. برنز روز گذشته در اسرائیل با مقام‌های تل‌آویو دیدار کرد. حماس و قطر هم هشدار داده‌اند که حمله به رفح می‌تواند مذاکرات را از مسیر خارج کند. درحالی‌که میانجی‌ها برای پرکردن شکاف‌های باقی‌مانده تلاش می‌کردند، هیئت حماس مذاکرات را در قاهره ترک کرد. هم‌زمان یک مقام اسرائیلی نیز تأیید کرده که مذاکرات به بن‌بست رسیده است‌؛ اما دو مقام آمریکایی که نخواستند نام‌شان فاش شود، این تصور را که مذاکرات به بن‌بست رسیده، رد و عنوان کردند که طرفین هنوز در حال بررسی جزئیات جدیدترین پیشنهادها هستند. درحالی‌که مذاکرات با هدف دستیابی به آتش‌بس و آزادی گروگان‌ها ماه‌ها در جریان است و پیشرفت چندانی نداشته، نشانه‌هایی که دو طرف در حال نزدیک‌تر شدن به توافق بودند، در هفته گذشته ظاهر شد. به گزارش نیویورک‌تایمز، مانع اصلی در مذاکرات، مدت‌زمان آتش‌بس بود که حماس خواستار دائمی‌بودن آن شد و بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل، آمادگی خود را برای توقف موقت درگیری‌ها ابراز کرد. هر دو طرف یکدیگر را مسئول نبود پیشرفت‌ در مذاکرات معرفی می‌کنند. نتانیاهو و ایالات متحده مدعی هستند که حماس توافق را متوقف کرده است. نتانیاهو گفت با خروج کامل نیروهای اسرائیلی از غزه و پایان جنگ موافقت نخواهد کرد. او افزود که موافقت با چنین خواسته‌هایی به حماس اجازه می‌دهد تا کنترل غزه را دوباره در دست گیرد، توانایی‌های نظامی خود را بازسازی کند و سراسر اسرائیل را تهدید کند. او با بیان اینکه این گروه حماس است که مانع از آزادی گروگان‌های ما می‌شود، افزود که ما به هر طریق ممکن برای آزادی گروگان‌ها کار می‌کنیم، این اولویت اصلی ماست.

به گفته ارتش اسرائیل، حماس روز یکشنبه تقریبا ۱۰ موشک از منطقه گذرگاه مرزی رفح شلیک کرد که در نتیجه آن، سه سرباز در نزدیکی گذرگاه کرم شالوم کشته شدند. حملات راکتی حماس در ماه‌های اخیر نسبتا نادر بوده و اسرائیل گفته است که به حملات هوایی پاسخ داده است. در مقابل، حماس نیز مسئولیت نبود پیشرفت در مذاکرات را به نتانیاهو نسبت داد و گفت که او در روزهای اخیر بار دیگر وعده داد که ارتش اسرائیل با توافق یا بدون توافق به رفح، جنوبی‌ترین شهر نوار غزه، حمله خواهد کرد. یک مقام اسرائیلی که نخواست نامش فاش شود، به نیویورک‌تایمز گفته است اسرائیل و حماس چند روز پیش به توافق نزدیک‌تر شدند؛ اما اظهارات نتانیاهو درباره رفح، حماس را وادار کرد که خواسته‌های خود را سخت‌تر کند تا این گروه مطمئن شود نیروهای اسرائیلی وارد رفح نخواهند شد. به گفته دو منبع امنیتی مصر، با این حال پس از هشدار اسرائیل برای تخلیه شرق رفح، سامی ابوزهری، یکی از مقامات ارشد حماس، به رویترز گفت که دستور تخلیه رفح قبل از حمله مورد انتظار اسرائیل، «اقدام خطرناکی است که پیامدهایی در پی خواهد داشت». نتانیاهو هفته‌ها‌ست قصد خود را برای انجام یک حمله زمینی به رفح، جایی که حدود یک میلیون فلسطینی در آن پناه گرفته‌اند، اعلام کرده است. دولت بایدن اسرائیل را تحت فشار قرار داده است تا از انجام عملیات بزرگ در این شهر خودداری کند. شاهدان گفتند که برخی از خانواده‌های فلسطینی پیام‌های متنی، تماس‌های تلفنی و آگهی‌هایی به زبان عربی دریافت کرده‌اند و به آنها اعلام شده است به سمت منطقه‌ای در ۲۰‌کیلومتری محل سکونت‌شان حرکت کنند که ارتش اسرائیل آن را «منطقه گسترده بشردوستانه» نام داده است. طرح اسرائیل برای حمله به رفح در حالی به مراحل اجرائی نزدیک می‌شود که این موضوع میان تل‌آویو و واشنگتن شکاف ایجاد کرده است. با این حال یوآو گالانت، وزیر دفاع اسرائیل، در گفت‌وگو با همتای آمریکایی‌اش، عملیات را به بن‌بست دیپلماسی غیرمستقیم مرتبط کرد و حماس را مسئول آن دانست.

ارتش اسرائیل چارچوب زمانی خاصی برای تخلیه رفح تعیین نکرده؛ اما تخمین زده است که باید صد هزار نفر از منطقه‌ای که اعلام شده است، خارج شوند. وزارت دفاع اسرائیل همچنین با انتشار پیامی در ایکس اعلام کرد: «ارتش اسرائیل منطقه بشردوستانه در المواصی را گسترش داده است تا بتواند میزان کمک‌هایی را که به غزه ارسال می‌شود، در خود جای دهد. این منطقه بشردوستانه گسترده شامل بیمارستان‌های صحرایی، چادرها و مقادیر زیاد غذا، آب، دارو و لوازم اضافی است. مطابق با تصویب کابینه، پس از ارزیابی وضعیت جاری، حرکت تدریجی غیرنظامیان از مناطق مشخص‌شده در شرق رفح به سمت منطقه بشردوستانه هدایت خواهد شد. ارتش اسرائیل به تعقیب حماس در همه جای غزه ادامه خواهد داد تا زمانی که همه گروگان‌ها به خانه بازگردند». در سوی دیگر، آنروا، آژانس امدادرسانی سازمان ملل برای فلسطین، حمله احتمالی اسرائیل به رفح را به معنای «رنج و تلفات بیشتر غیرنظامیان» خوانده و هشدار داده است که عواقب این اقدام برای ۱.۴ میلیون نفر ویرانگر خواهد بود. این سازمان اعلام کرده است تا زمانی که امکان داشته باشد، در رفح حضور خواهد داشت و به امدادرسانی ادامه می‌دهد. سازمان خیریه ACTIONAID هم در این زمینه اظهار نگرانی و اعلام کرده است: «اجبار بیش از یک میلیون آواره فلسطینی برای خروج از رفح بدون مقصد امن، غیرقانونی است و عواقب فاجعه‌باری به دنبال خواهد داشت. این اتفاق در حالی رخ می‌دهد که امدادگران ما شرایط وخیم را در این منطقه ازجمله شیوع گسترده بیماری‌ها، گرسنگی و هرج‌ومرج گزارش می‌دهند». هم‌زمان با این تحولات، قرار است جو بایدن، رئیس‌جمهوری آمریکا، با ملک عبدالله دوم، پادشاه اردن، در واشنگتن دیداری خصوصی و غیررسمی داشته باشد. بایدن آخرین بار در ماه فوریه با ملک عبدالله در کاخ سفید ملاقات کرد و آنها درباره چالش‌هایی ازجمله حمله زمینی احتمالی اسرائیل به جنوب غزه و بروز یک فاجعه انسانی گفت‌وگو کردند. اردن و دیگر کشورهای عربی به‌شدت از اقدامات اسرائیل انتقاد کرده و از اواسط اکتبر با شروع افزایش تلفات غیرنظامیان خواستار آتش‌بس شده‌اند.  بنا بر اعلام کاخ سفید، بایدن آخرین بار روز ۲۸ آوریل با نتانیاهو صحبت کرد و «موضع روشن خود» را درباره حمله احتمالی به شهر مرزی رفح در غزه تکرار کرد. رئیس‌جمهوری ایالات متحده در خواسته‌اش مبنی بر انجام‌نشدن حمله زمینی به رفح بدون برنامه‌ای برای حفاظت از غیرنظامیان فلسطینی، تأکید داشته است. با شدت‌گرفتن احتمال حمله به رفح، اورسولا فون درلاین، رئیس کمیسیون اتحادیه اروپا نیز بار دیگر خواستار آتش‌بس در جنگ غزه و آزادی گروگان‌های اسرائیلی شد.