دیروز «زیرساخت»‌، امروز «کرامت زن»

‌رقابت‌های لیگ برتر فوتبال ایران در شرایطی با حساسیت خاصی به‌ویژه در همین هفته اخیر پیگیری شده که همچنان مقوله برخورد با تماشاگران زن در ورزشگاه، از حفظ شأن و منزلت آنها گرفته تا جایگاه در نظر گرفته‌شده برای آنها و بقیه، مورد نقد و بحث است. در هفته‌های اخیر یکی، دو اتفاق رخ داده که به قرار باب میل عده‌ای شده تا بر طبل رنگ‌ورو‌رفته ممنوعیت ورود زنان به ورزشگاه کوفته و در وصفش با استفاده از رسانه‌های همسو، مطالبی به رشته تحریر درآورده و ژست عالمان پیشگو را گرفته و از این بگویند که «دیدید حق با ما بود». اتفاقات ساده است؛ جیمی‌جامپ زنی از روی سکوی ورزشگاه در اراک خودش را به کاپیتان استقلال رساند و پس از آن هم در رفتاری مشمئزکننده یکی از افرادی که در جمع هواداران سپاهان در تقابل با پرسپولیس، روی سکوی ورزشگاه آزادی نشسته بود، الفاظی زشت خطاب به زنان به کار برد که به قدر کفایت بازتاب داشت. دلواپسان حضور زنان در ورزشگاه که چندین سال مانع از محقق‌شدن این موضوع شده‌اند، با کنار هم گذاشتن همین دو گزاره، به آب و آتش می‌زنند تا دوباره مانع از حضور زنان در ورزشگاه شوند. جالب آنکه حاضر به شنیدن این جمله ساده هم نیستند که اگر مردی هتاکی کرده چرا باید مانع از ورود زنان شد؟ ‌ یا اینکه ممنوعیت ورود زنان به ورزشگاه صحه‌گذاشتن بر ناتوانی در اصلاح امور فرهنگی نیست؟ آش آن‌قدری شور شده که در روزهای اخیر یکی، دو رسانه همسو با چنین تفکراتی به این ایده پروبال داده‌اند که «نکند کار، کار خودشان باشد تا مانع از تحقق کامل پروژه حضور زنان در ورزشگاه شوند». با‌این‌حال، از آنجا که مسئله مدیریت در امور ورزشی از دیرباز پررنگ بوده، در ساده‌ترین اتفاق، طرح پاک‌کردن صورت‌مسئله روی میز گذاشته شده و یکی، دو ورزشگاه به‌سرعت از حضور زنان منع شده‌اند و مابقی هم احتمالا با محدودیت‌هایی همراه خواهند شد. البته که در این بین، نگرانی‌های دوپهلویی که از سوی وزارت ورزش و فدراسیون فوتبال هم مطرح شده، بیش از آنکه دلگرم‌کننده باشد، نگران‌کننده است و بیم آن می‌رود که نقد دلواپسان که بعضا ارتباط نزدیکی با دولتمردان کنونی دارند، آنها را به سمتی هل دهد که تاوانش را فوتبال ایران و سپس زنان مشتاق به تماشای فوتبال دهند. جالب آنکه در این بین تلاش خواسته یا ناخواسته‌ای صورت گرفته تا لفظ جدیدی برای محدودکردن زنان شکل بگیرد. اگر تا دیروز کلیدواژه «زیرساخت» بهانه خوبی بود تا سد راه ورود زنان به ورزشگاه شوند، به‌تازگی عبارت «کرامت زن» وارد ادبیات مدیران ورزشی شده و با استفاده از آن، باب جدیدی‌ در مقوله ورود زنان به ورزشگاه گشوده شده است. برای روشن‌ترشدن بیشتر بحث کافی است به نامه وزیر ورزش به فدراسیون فوتبال در هفته اخیر رجوع کرد. در بخشی از آن نامه چنین آمده است که «همان‌طور که مطلع هستید موضوع امکان حضور بانوان محترم علاقه‌مند فوتبال در ورزشگاه‌های کشور در شرایطی مورد موافقت مراجع تصمیم‌گیرنده قرار گرفت که فدراسیون فوتبال به‌عنوان متولی فوتبال کشور و همچنین باشگاه‌های حرفه‌ای فوتبال در جهت بهبود زیرساخت‌ها، ساماندهی هر‌چه بهتر هواداران زن و مرد و همچنین ارتقای جو اخلاقی و فرهنگی حاکم بر استادیوم‌های فوتبال تلاش کنند که متأسفانه نه‌تنها شاهد بهبود شرایط فرهنگی حاکم بر ورزشگاه‌های فوتبال نیستیم، بلکه شاهد بروز و ظهور صحنه‌ها و اتفاقاتی هستیم که هرگز در شأن هواداران ایرانی نبوده و متأسفانه رفتار برخی هوادارنماها زمینه ایجاد خدشه بر منزلت و کرامت زن ایرانی را نیز فراهم کرده است که رصد و کنترل این افراد معدود وظیفه باشگاه‌هاست». شاید در نگاه نخست این نامه وزیر از سر دلسوزی باشد. البته که احتمالا هم چنین است و وزیر محترم ورزش همان‌طور که خودش در ادامه اشاره کرده «ورزش بدون ارزش را فاقد اعتبار برای نظام جمهوری اسلامی ایران» می‌داند. با‌این‌حال در پس چنین دلسوزی، خط‌و‌نشان ریزی هم دیده می‌شود؛ به‌ویژه جایی که عنوان می‌کند مراجع تصمیم‌گیرنده به‌طور مشروط ورود زنان به ورزشگاه را پذیرفته‌اند. این پیام نهفته در دل چنین جملاتی را ولی نباید از یاد برد که احتمالا اگر چنین شروطی رعایت نشود، مسئله ورود زنان به ورزشگاه هم اگر ممنوع نشود، محدود خواهد شد.

وزیر ورزش تنها مدیری نیست که کرامت زن را پس از اتفاقات اخیر برجسته کرده است، بلکه همین روز گذشته، مهدی تاج، رئیس فدارسیون فوتبال هم با اشاره به همین کلیدواژه، هشدار داده که می‌تواند مانع از حضور زنان در ورزشگاه شود. برخلاف تیترها و تأکیدی که رسانه‌های نزدیک به فدراسیون به کار برده و از قول مهدی تاج نوشته‌اند که «حضور زنان در ورزشگاه منع نخواهد شد» ولی مشخصا در بخشی از صحبت‌های مهدی تاج، تهدید روشنی به کار رفته که نشان می‌دهد او و مدیران بالادستی، به گزینه منع تماشاگران زن از حضور در ورزشگاه فکر کرده‌اند. تاج، روز گذشته در واکنش به نامه وزیر ورزش درباره اتفاقات رخ‌داده در ورزشگاه‌ها گفت: «جواب نامه وزیر را دادم. ایشان یک نامه‌ای به ما زدند و نگران بودند از وضعیت باشگاه‌ها و حرکتی که باید در باشگاه‌ها از نظر فرهنگی صورت بگیرد که اتفاق نیفتاده است. بنده در جواب گفتم یک‌سری اقدامات را بعد از نامه ایشان انجام خواهیم داد. جلسه در همین دو، سه روز گذاشتیم. هم با خلیج فارس و هم با بانک شهر جلسه گذاشتیم. امروز هم دوباره جلسه دیگری خواهیم داشت. به همه هم اعلام کردیم اگر کسی نمی‌تواند کرامت زنان را حفظ کند و آنها راحت به ورزشگاه بروند و مشکلی پیش نیاید ممکن است ما ورود را منع کنیم». عبارات کاملا مشخص است؛ اگر کرامت زن حفظ نشود، ممکن است ورود آنها را منع کنیم. حالا و در این بین، با وجود نگرانی‌هایی که این اواخر درباره کرامت زن شکل گرفته، پرسش بسیار ساده‌ای ذهن مخاطب را درگیر می‌کند: به غیر از طرح ممنوعیت زنان از ورود به ورزشگاه و به‌جز همراهی با دلواپسان و رسانه‌های خاص، آیا برنامه‌ای برای بهبود زیرساخت سابق یا کرامت زنان، در دستور کار مدیران قرار دارد؟