مایک پمپئو و بازگشت به قدرت

محمود فاضلی-دیپلمات پیشین و تحلیلگر امور بین‌الملل: مایک پمپئو، وزیر امور خارجه سابق آمریکا که برای شرکت در نشست «چهارمین کنگره بین‌المللی بزرگان پاتریارکی قسطنطنیه درباره آزادی دینی» در روزهای 26 تا 29 می ‌به یونان سفر کرده بود، در گفت‌وگو با خبرنگاران، در پاسخ به سؤالی درباره انتخابات آتی آمریکا گفت از پیروزی ترامپ مطمئن است و رئیس‌جمهور سابق در دوره دوم ریاست‌جمهوری خود «بهتر عمل خواهد کرد» و به احتمال زیاد تغییرات قابل توجهی در سیاست خارجی آمریکا ایجاد خواهد کرد.

وی درباره خاورمیانه گفت بازگشت به «دولت قبلی» وجود خواهد داشت و روابط با اسرائیل و کشورهای خلیج فارس برای منزوی‌کردن ایران تقویت خواهد شد. او پیشنهاد کرد که آرامش حاکم، به تلاش‌‎های تهران برای تقویت زرادخانه هسته‌ای خود کمک کرده است.

او همچنین مدعی شد دولت ترامپ احتمالا درباره روابط با چین، به‌ویژه در تجارت، «جدی‌تر» خواهد بود. پمپئو در مورد اوکراین تأکید کرد که دولت ترامپ تجهیزات دفاعی را که اوکراینی‌ها برای دفاع از خود در برابر روس‌ها استفاده می‌کردند (از‌جمله موشک‌هایی که در فوریه 2022 تهیه کرده بود و دولت قبلی اوباما از انجام آن امتناع کرده بود) در اختیار آنها قرار می‌دهد. وی ابراز امیدواری کرد که ترامپ بتواند ولادیمیر پوتین را متقاعد کند که جنگ هزینه دارد. برای کل جهان حیاتی است که روسیه نباید پیروز شود. اگر این اتفاق بیفتد، ضربه‌ای به غرب و تمدن آن خواهد بود. سیاست‌های بایدن به پوتین اجازه داده است تا برنامه‌های خود را اجرا کند.

پمپئو در صحبت از جنگ بین اسرائیل و حماس به صراحت گفت که «حماس نمی‌تواند در این جنگ پیروز شود. بحران انسانی در غزه همه را تحت تأثیر قرار می‌دهد، به‌هیچ‌وجه نمی‌توان آن را با اقدامات وحشیانه حماس مقایسه کرد. حماس مورد حمایت ایران است و به‌ همین ‌دلیل، آمریکا باید روابط خود را با اسرائیل و همه کشورهای منطقه که به کرامت انسانی و قوانین بین‌المللی احترام می‌گذارند و غیرنظامیان را هدف قرار نمی‌دهند و خواهان جنگ نیستند تقویت کند».

وی اسرائیل را «سنگ» آزادی‌های مذهبی در خاورمیانه توصیف‌ و تأکید کرد اسرائیل باید مورد حمایت قرار گیرد. وی همچنین ابراز تأسف کرد که دولت بایدن، این تصور را از شکاف در روابط آمریکا و اسرائیل ایجاد کرده که به نفع حماس بوده و تروریست‌ها را تشویق کرده است. وی پیش‌بینی کرد که به ‌دلیل دخالت حزب‌الله در مرز شمالی اسرائیل، عملیات‌های اسرائیل به شمال نیز کشیده خواهد شد.

پمپئو در پاسخ به سؤالی درباره روابط آمریکا با یونان، از تلاش دولت بایدن برای تقویت همکاری دفاعی بین دو کشور استقبال کرد و مدعی شد این همکاری در دوران ترامپ می‌تواند حتی نزدیک‌تر شود. آمریکا باید از تلاش‌های اروپا برای تقویت دفاع خود در خارج از چارچوب ناتو حمایت کند. اهمیت دفاع هوایی در خاورمیانه و جاهای دیگر آشکار شده است. وی همه کشورهای اروپایی را تشویق کرد تا در این مسیر حرکت کنند و حضور دریایی خود را در دریای مدیترانه افزایش دهند.

وی در پاسخ به این سؤال که آیا بهبود اخیر روابط یونان و ترکیه می‌تواند به نتیجه خوبی در این زمینه کمک کند، ابراز اطمینان کرد که «دولت یونان برای این امر تلاش خواهد کرد و بهبود روابط یونان و ترکیه را افزایش می‌دهد. یافتن «فضای بیشتر» برای آزادی‌های مذهبی در ترکیه ‌و نه فقط برای مسیحیان ارتدوکس است».

پمپئو برای جلب رضایت کشور میزبان به‌شدت از تصمیم دولت ترکیه برای تبدیل‌شدن صومعه مذهبی «چورا» به مسجد انتقاد کرد و این تصمیم را برای شهروندان ترکیه و معتقدان همه مذاهب «تراژیک» خواند و همچنین به جنگ‌های خاورمیانه و اوکراین و انتخابات ریاست‌جمهوری آتی آمریکا اشاره کرد. به ادعای او «تصمیم برای تبدیل کلیسای سابق به مسجد نه‌تنها ضربه‌ای به آزادی‌های مذهبی است، بلکه آزادی شهروندان ترکیه را تضعیف می‌کند. این اقدام در تضاد با قوانین و اصول اساسی اتحادیه اروپاست که ترکیه به ‌دنبال پیوستن به آن است. این تصمیم مغایر با کرامت انسانی و آزادی مذهبی شخصی و همچنین یادآوری دشواری حفظ حقوق بشر است».

سال گذشته زمانی که کتاب خاطرات پمپئو با عنوان «هرگز یک اینچ را هم از دست نده» با عصبانیت بعضی از کشورها از‌جمله چین روبه‌رو شد و این سؤال مطرح شده بود که اگر ترامپ و تیمش دوباره به ‌قدرت برسند چه چیزی در انتظار چین خواهد بود؟ چهار سال حضور ترامپ در کاخ سفید باعث آشفتگی در روابط میان آمریکا و چین شده بود. زمانی که ترامپ در سال ۲۰۲۰ میلادی کاخ سفید را ترک کرد، پکن نفس راحتی کشید.

پمپئو چندی پیش در پاسخ به سؤالی درباره احتمال معرفی‌شدنش به‌عنوان معاون ترامپ در انتخابات ریاست‌جمهوری سال جاری گفت قطعا از این گزینه استقبال خواهد کرد و برای پیوستن به دولت ترامپ آماده است. وی در برنامه شبکه فاکس‌نیوز نیز گفته بود «اگر فرصت خدمت پیدا کنم و فکر کنم که می‌توانم تغییر ایجاد کنم، تقریبا به‌طور قطع به آن فرصت، بله می‌گویم. مطمئنم ترامپ به ‌دنبال افرادی خواهد بود که صادقانه آنچه را که از آنها می‌خواهد، اجرا کنند».