مهاجرت حتی به قیمت مرگ
همین چند روز پیش بود که با سرنگون‌شدن دو قایق در آب‌های ایتالیا تعدادی از مهاجران ایرانی که قصد داشتند از طریق دریا خودشان را به اروپا برسانند، کشته شدند.
همین چند روز پیش بود که با سرنگون‌شدن دو قایق در آب‌های ایتالیا تعدادی از مهاجران ایرانی که قصد داشتند از طریق دریا خودشان را به اروپا برسانند، کشته شدند. این اتفاق هم‌زمان با «روز جهانی پناهندگان» رخ داده است. سفارت ایران در رم در گزارشی اعلام کرده است پس از مطلع‌شدن از احتمال حضور تعدادی از اتباع کشورمان در قایق‌های مهاجران غرق‌شده در سواحل ایتالیا، بلافاصله اقدامات لازم از جمله هماهنگی با وزارت امور خارجه، وزارت کشور و گارد ساحلی جمهوری ایتالیا برای کسب اطلاعات دقیق و وضعیت مهاجران را انجام داده است. مقامات ذی‌ربط در استانداری و گارد ساحلی کالابریا، در حال یافتن اجساد و مفقودان و شناسایی هویت آنها بوده و قول داده‌اند در اولین فرصت ممکن مجوز حضور کنسول سفارت در منطقه را صادر کنند. اتفاقی که هنوز نیفتاده است.
علاقه 60 درصدی به مهاجرت
این خبر یکی از مصداق‌هایی است که بر علاقه 60 درصدی ایرانیان به مهاجرت دلالت دارد. مرداد سال پیش بود که مدیر رصدخانه مهاجرت ایران «بهرام صلواتی» در مراسم رونمایی از سالنامه مهاجرتی 1401 به نتایج یک بررسی با دامنه 12 هزار نفر اشاره کرد. طبق آن فقط ۱۶ درصد افراد شرکت‌کننده قصد مهاجرت‌کردن از ایران را داشتند و از میان ۲۰ درصد افراد که مهاجرت کرده بودند تنها چهار درصد قصد بازگشت داشتند. در واقع بیش از ۶۰ درصد تمایل به مهاجرت داشتند.
تعداد مهاجران؟
امسال هم‌زمان با روز جهانی پناهندگان، شعاری که از سوی آژانس پناهندگان سازمان ملل متحد انتخاب شده، شعار «همبستگی با پناهندگان» است، از آن جهت که تعداد آوارگان جهان بیش از ۱۲۰ میلیون نفر است. سهم ایران در میان مهاجران را نمی‌توان بر اساس آمار رسمی جدید اعلام کرد، چراکه آخرین آمار رسمی مربوط به ایرانیان مهاجر مربوط به 1401 است که طبق آن چهار میلیون و ۳۷۰ هزار ایرانی در خارج زندگی می‌کنند. البته حسین امیرعبداللهیان، وزیر خارجه فقید دولت سیزدهم، سال گذشته میزان مهاجران ایرانی را یک میلیون بیشتر یعنی حدود پنج میلیون و 200 هزار نفر اعلام کرده بود. البته این آمار ایرانیانی است که همچنان علاقه به گرفتن پاسپورت و هویت ایرانی دارند. یک مسئول دیگر یعنی «شهروز فلاحت‌پیشه» معتقد است تعداد مهاجران ایرانی بیش از هشت میلیون نفر است. گزارش‌های کمیساریای عالی پناهندگان سازمان ملل متحد از افزایش شمار پناهندگان ایرانی در دو سال اخیر حکایت دارد. تعداد پناهندگان ایرانی نسبت به سال 2021، ۴۴ درصد افزایش یافت. جامعه‌شناسان ایرانی طی دو سال گذشته و پس از اتفاقات شهریور 1401، بارها به مهاجرت دسته‌ای ایرانیان اشاره کرده‌اند. در این میان پزشکان، پرستاران، حتی دانش‌آموزان و نیروهای کار ماهر به‌صورت گروهی در حال ترک ایران هستند.
چرا می‌روند؟
مهاجرت ممکن است به دلایل مختلف سیاسی، اقتصادی، اجتماعی باشد. روزنامه فاینشنال‌تایمز سال پیش، وضعیت ایرانیان در علاقه به مهاجرت را همچون مهاجرت گروهی کنترل‌شده ارزیابی کرد. طبق این گزارش «فشارهای اقتصادی و سیاسی در داخل ایران» از دلایل عمده مهاجرت است. البته در پژوهشی که در ایران انجام شده بود شیوه حکمرانی و مملکت‌داری از دلایل عمده مهاجرت بود یعنی بی‌ثباتی اقتصادی و وجود فساد نهادینه‌شده در کشور، شرایط تحریم ایران و نوسان قیمت ارز، تورم و شرایط اقتصادی از جمله عوامل مهم تأثیرگذار بر میل به مهاجرت ذکر شده بود. البته عوامل محیط‌زیستی نیز وجود دارد همچنین سازمان بین‌المللی مهاجرت تأکید کرده که تا سال 2050، حدود 200 میلیون نفر در نتیجه تغییرات محیطی و اقلیمی ممکن است به صورت دائم یا موقت در داخل کشور خود یا خارج از کشورشان آواره شوند: ایران با افزایش 2.6 درجه سانتی‌گراد میانگین دما و کاهش 35 درصدی بارندگی در دهه‌های بعدی مواجه می‌شود و این یعنی براساس تغییرات اقلیمی کنونی و حقایق گرمایش در ایران، واقعیت تغییر اقلیم ایران شدیدتر از منطقه خاورمیانه است.
