تأملی کوتاه بر تئاتردرمانی
تئاتردرمانی راه‌حل بسیاری از متخصص‌هاست که با کودکان درگیر آسیب کار می‌کنند و معمولا افرادی که در این حوزه به شکل حرفه‌ای کار می‌کنند نتیجه‌های مؤثری را دریافت کردند. در واقع تئاتردرمانی تنها برای کودکان آسیب‌دیده مناسب نیست بلکه برای افراد دیگر همچون بزرگسالان هم کاربرد دارد.
شرق: تئاتردرمانی راه‌حل بسیاری از متخصص‌هاست که با کودکان درگیر آسیب کار می‌کنند و معمولا افرادی که در این حوزه به شکل حرفه‌ای کار می‌کنند نتیجه‌های مؤثری را دریافت کردند. در واقع تئاتردرمانی تنها برای کودکان آسیب‌دیده مناسب نیست بلکه برای افراد دیگر همچون بزرگسالان هم کاربرد دارد. به طور کل کودکان از طریق بازی جهان پیرامون خود را کشف می‌کنند و اگر از تئاتردرمانی یا بازی برای یادگیری آنان استفاده کنید، نتیجه بسیار مطلوبی دریافت می‌کنید. تئاتردرمانی برای کودکان یکی از مؤثرترین روش‌های روان‌درمانی است. و شما از طریق تئاتردرمانی به راحتی می‌توانید از مسائلی که به رشد سالم کودک شما آسیب وارد می‌کنند جلوگیری کنید.
تفریحی مؤثر و کارآمد
طبق این گزارش که بخشی از داده‌های آن از مقاله مرکز روان‌تحلیلی ایرانیان استخراج شده، توضیح می‌دهد که تئاتردرمانی یا نمایش‌درمانی یکی از روش‌های روان‌درمانی است که از عناصر تئاتر و نمایش برای حل بحران‌های روحی، روانی و اجتماعی فرد استفاده می‌کند. در این روش افراد به گونه‌ای پویا در در فعالیت‌های نمایشی شرکت می‌کنند؛ از این طریق است که به نحو مستقیم یا غیرمستقیم باعث تغییر و بهبود وضعیت روانی آنان می‌شود. در این رویکرد درمانی، گروه تحت رهبری یک روان‌درمانگر یا گروهی از روان‌درمانگران قرار می‌گیرد تا تمامی فعالیت‌ها هدفمند طراحی و اجرا شوند. تئاتردرمانی یا سایکودرام در جلسات گروهی و کارگاه‌های فردی قابل اجراست.
نکته قابل توجه در رابطه با نمایش‌درمانی این است که از این رویکرد برای درمان بیماری‌هایی مانند: اضطراب، افسردگی، اختلالات پرخوری، افزایش اعتمادبهنفس و بهبود ارتباطات اجتماعی استفاده می‌شود. نمایش‌درمانی برای کودکان را اغلب به نحو بازی و نمایش‌های آموزنده، نقش‌آفرینی، تمرینات انعطاف‌پذیری و ارتباطی و تمرینات هویتی انجام می‌دهند تا به نحو تأثیرگذاری به کودکان کمک کنند تا مشکلات خود را بررسی کنند و برای آنان راه‌حلی بیندیشند.
همان‌طور که تئاتردرمانی برای بزرگسالان، در دهه‌های اخیر وارد فرهنگ ایران شده است؛ تئاتردرمانی برای کودکان نیز قدمتی طولانی ندارد. هرچند در جهان هم مدت زیادی از این رویکرد درمانی نمی‌گذرد. تنها امری که موجب شد تئاتردرمانی یا سایکودرام در این سال‌ها توسعه بسیاری داشته باشد، تأثیرگذاری بسیار بالا بر روی روان فرد بود.
نمایش‌درمانی ابتدا به عنوان یک ایده در دهه‌های پس از جنگ جهانی دوم در اروپا و آمریکا پا گرفت و سپس به مرور زمان به دیگر مناطق جهان گسترش یافت.
این ایده در دهه‌های اخیر در ایران به وجود آمده است و توسط مربیان تئاتر، روان‌شناسان و متخصصان در حوزه کودکان و نوجوانان مورد بررسی و توسعه قرار گرفته است.
در سال‌های اخیر تلاش‌های فراوانی برای برگزاری برنامه‌های مفید و تأثیرگذار شده است. این برنامه‌ها بیشتر بر تمرینات نقش‌آفرینی، بازی‌های نمایشی، تمرینات ارتباطی و فعالیت‌های هنری متنوع استوار است که به کودکان و نوجوانان کمک می‌کند تا مهارت‌های اجتماعی، انعطاف‌پذیری و احساسات خود را شناسایی و بهبود ببخشند.
در دراماتراپی انرژی کودک در جهت مثبت و آموزنده‌ای تخلیه می‌شود که تأثیر مثبتی بر روان و افکار او دارد.
در سنین کودکی و نوجوانی افراد از طریق بازی دنیای پیرامون خود را کشف می‌کنند؛ از این جهت بهترین روش برای آموزش بازی و نمایش است. با سایکودرام کودکان می‌توانید اعتمادبهنفس، کاهش استرس و اضطراب، تقویت مهارت‌های ارتباطی، تسهیل فرایند رشد و تکامل شخصیتی کودکان و نوجوانان را فراهم کنید.
دراماتراپی به عنوان یکی از زمینه‌های پویا در ایران و به دلیل تأثیرات مثبتی که برای کودکان و نوجوانان داشته است به عنوان یکی از روش‌های درمانی محبوب بین والدین و روان‌شناسان کودک است. فراموش نکنید که باید کودک خود را در دستان یک متخصص ماهر در این زمینه بسپارید تا بهترین نتیجه را دریافت کنید.
وابسته به گروه سنی کودک و نوجوان، روش‌های نمایش‌درمانی یا سایکودرام متفاوت است. همان‌طور که تا این لحظه چندین بار تکرار کردیم که هدف اصلی نمایش‌درمانی بهبود شرایط اجتماعی و روانی جامعه هدف است که با صلاحدید روان‌درمانگر ممکن است از شیوه‌های موجود استفاده می‌شود. اما در اینجا چند شیوه معمول برگزاری تئاتردرمانی را با هم مرور می‌کنیم.
در این شیوه از دراماتراپی کودکان و نوجوانان با انجام تمرینات نمایشی و نقش‌آفرینی فرصتی برای بیان احساسات، تجربیات و مسائل خود پیدا می‌کنند. آنها با بازی‌کردن نقش‌های مختلف و همکاری با دیگران در تمرینات و نمایش‌ها نه تنها فرصتی برای بیان احساسات مختلف خود پیدا می‌کنند بلکه به درک عمیق‌تری از روابط انسانی می‌رسند.
از طریق استفاده از داستان‌های متفاوت کودکان تجربیات احساسی گوناگونی را تجربه کرده و ادبیات این امکان را برایشان فراهم می‌کند تا فن بیان قوی‌تری پیدا کنند.
استفاده از بازی‌های هنری مانند نقاشی، ساخت طرح‌های هنری، ساخت‌وساز بازی‌های خلاقانه به کودکان و نوجوانان اجازه می‌دهد تا احساسات و تجربیات خود را به صورت غیرکلامی بیان کنند و از خلاقیت خود استفاده کنند.
کودکان و نوجوانان در تمام مدت‌زمانی که در فرایند نمایش درمانی مشارکت می‌کنند در حال انجام فعالیت گروهی در قالب بازی و نمایش هستند؛ همین موضوع به آنان کمک می‌کند تا مهارت‌های ارتباطی و همکاری را بهتر بیاموزند و احساس تعلق به گروه را تجربه کنند.
در برخی از موارد نمایش‌درمانی برای کودکان و نوجوانان از لوازم و وسایل تکنولوژی‌های نوین و وسایل دیجیتالی استفاده می‌شود تا محیطی تعاملی و جذاب‌تر را برای آنان فراهم کنند.
تئاتردرمانی، یک راه درمانی
در بین فعالان اجتماعی هم بسیاری باور دارند تئاتردرمانی راه خوبی برای افزایش عزت نفس و راه ارتباطی خوبی با کودکان است. بنابراین کودکان آسیب‌دیده یا در معرض آسیب را به وادی تئاتر وارد می‌کنند. طبق بررسی‌ها هم بسیاری از مربی‌های این کودکان بعد از مدتی گزارش می‌کنند که خلق و خوی این کودکان به شکل باورنکردنی تغییر کرده و به سمت اصلاح رفتار پیش می‌روند. بنابراین ورود کودکان به عرصه هنر با هر هدفی، به طور کل در شرایط روحی و فکری آنها مؤثر خواهد بود.
