رئیس‌جمهوری از ایجاد نگاه مشترک میان سران برای عبور از محدودیت اینترنت خبر داد
وفاق قوا برای رفع فیلترینگ
«در موضوع رفع فیلترینگ به نگاه مشترک میان سران رسیده‌ایم»؛ جمله‌ای نویدبخش از مسعود پزشکیان که نشان از تحقق این وعده مهم رئیس‌جمهور در آینده نه‌چندان دور دارد. بیست‌وسوم آبان بود که رئیس‌جمهور در جلسه هیئت دولت با بیان اینکه «دولت به دنبال ایجاد نگاه مشترک با دیگر نهادهای حاکمیتی درباره رفع فیلترینگ است»، بر ضرورت تسریع در اجرای مصوبه جلسه شورای عالی فضای مجازی و تشکیل کارگروه ویژه به منظور بررسی ابعاد مختلف این موضوع، رفع دغدغه‌ها و نگرانی‌ها در این زمینه و ارائه نتیجه به جلسه بعدی این شورا برای تصمیم‌گیری نهایی تأکید کرد.
شرق: «در موضوع رفع فیلترینگ به نگاه مشترک میان سران رسیده‌ایم»؛ جمله‌ای نویدبخش از مسعود پزشکیان که نشان از تحقق این وعده مهم رئیس‌جمهور در آینده نه‌چندان دور دارد. بیست‌وسوم آبان بود که رئیس‌جمهور در جلسه هیئت دولت با بیان اینکه «دولت به دنبال ایجاد نگاه مشترک با دیگر نهادهای حاکمیتی درباره رفع فیلترینگ است»، بر ضرورت تسریع در اجرای مصوبه جلسه شورای عالی فضای مجازی و تشکیل کارگروه ویژه به منظور بررسی ابعاد مختلف این موضوع، رفع دغدغه‌ها و نگرانی‌ها در این زمینه و ارائه نتیجه به جلسه بعدی این شورا برای تصمیم‌گیری نهایی تأکید کرد. بنابراین باید نتیجه گرفت این وفاق و نگاه مشترک شکل گرفته است، اما اینکه چه زمانی به مرحله اجرا درخواهد آمد، هنوز مشخص نیست. مسعود پزشکیان در دوران انتخابات ریاست‌جمهوری، بر‌خلاف رویه سایر نامزدهای انتخابات و به دور از فضای وعده و وعیدهای نجومی، فقط بر چند وعده مهم از‌جمله رفع فیلترینگ تأکید داشت. از زمان آغاز به کار دولت، مسئله فیلترینگ به‌عنوان امری چالش‌برانگیز مطرح شد و مسعود پزشکیان همچنان بر قرار خود با مردم باقی ماند و وزیر ارتباطات را مأمور بررسی و تهیه گزارش در این زمینه کرد. چندی پیش مسعود پزشکیان گفت: «نتایج ارزیابی‌های علمی و تحلیل اثرات اجتماعی فیلترینگ نشان می‌دهد هیچ‌یک از اهداف این طرح محقق نشده، بلکه مضرات و مشکلات دیگری نیز ایجاد کرده، اما تعجب‌آور است که ما همچنان نسبت به ادامه این روند پرضرر و بی‌نتیجه اصرار داریم».
درحالی‌که روند به ثمر رسیدن رفع فیلترینگ بسیار کند پیش می‌رود، انتقادهایی به عدم نتیجه‌دهی جلسات فضای مجازی مطرح شد که رشیدی‌کوچی، نماینده سابق مجلس، در این زمینه گفته است: «پزشکیان به‌طور کامل اختیار رفع فیلترینگ را دارد. او رئیس شورای عالی فضای مجازی است و به‌طور کامل قدرت برداشتن فیلترینگ را دارد». علی لاریجانی، عضو حقیقی شورای عالی انقلاب فرهنگی که سابقه سه دوره ریاست مجلس را هم در کارنامه خود دارد نیز به‌تازگی از دیدارش با دبیر شورای عالی فضای مجازی و راه‌حل این شورا برای حل مسئله فیلترینگ روایت کرده و گفته است: مشکل عمده‌ای که متدینین درباره فیلترینگ دارند، این است که تصاویر مستهجن در فضای مجازی وجود دارد. ایشان (دبیر شورای عالی فضای مجازی) گفت راه‌حل‌هایی هست. به‌هرحال عقاید مختلفی وجود دارد. مهم این است که از فضای مجازی درست استفاده شود. علی لاریجانی با بیان اینکه کسی دنبال استفاده نادرست و این تصاویر در این فضا نیست، خبر داد که دبیر شورای عالی فضای مجازی راه‌حل‌هایی داشت و گفت دولت تصمیم می‌گیرد که هم نگرانی متدینین رفع شود و هم فضا باز شود تا راحت بتوان کسب‌وکار راه انداخت. او توضیح داده است: به نظر من، ۹۵ درصد مردم به دنبال تصاویر مستهجن نیستند، ولی می‌خواهند سرعت فضای مجازی به‌گونه‌ای باشد که کسب‌وکار خود را راه بیندازند. حالا به خاطر پنج درصد که نمی‌توانیم اینترنت را ببندیم! آن راهی که دوستان شورای عالی فضای مجازی در پیش گرفته‌اند، تا آنجایی که من شنیده‌ام، این بود که ما برای آن ۹۵ درصد کار را سهل می‌کنیم که بتوانند زمینه کار اقتصادی و علمی هم داشته باشند.
البته در کنار مباحث سیاسی رفع فیلترینگ، مباحث فنی بسیاری هم مطرح است. نرگس مفیدی‌ذاتی، کارشناس آی‌تی، در گفت‌وگو با «شرق» با بیان اینکه «هنوز اقدامی جدی برای رفع فیلتر از شبکه‌های اجتماعی پرکاربردی مثل اینستاگرام و تلگرام صورت نگرفته است، به این دلیل که این موضوع به تصمیم‌های رگولاتور بستگی دارد و به شرایط خاصی مربوط می‌شود»، افزود: به‌عنوان یک کارشناس حوزه فناوری اطلاعات، معتقدم سیاست فیلترینگ به نفع جامعه نیست، اما از دید یک سیاست‌مدار ممکن است عوامل دیگری وجود داشته باشد که برای او اهمیت داشته باشند.
به‌طور کلی، فیلترینگ اینترنت با آزادی بیان در تضاد است و در دنیای امروز می‌تواند آسیب‌های زیادی به همراه داشته باشد. مفیدی‌ذاتی درباره ضربه فیلترینگ به کسب‌وکارهای آنلاین گفت: فیلترینگ آسیب‌هایی جدی به این حوزه وارد کرده است. تصمیماتی مانند فیلترینگ معمولا به‌نفع منافع خاصی اتخاذ می‌شود و در این فرایند، توجهی به کسب‌وکارهای خرد و خانگی که در فضای مجازی فعالیت می‌کنند، نشده است. بسیاری از این کسب‌وکارها، به دلیل عدم اعتماد و حتی با وجود پیوستن به پلتفرم‌های جدید نیز نتوانستند به فعالیت‌های خود ادامه دهند. این کارشناس حوزه آی‌تی به بررسی جنبه اجتماعی پرداخت و گفت: فیلترینگ علاوه‌بر نابودی کسب‌وکارها، اعتماد عمومی را کاهش داده و نارضایتی را در جامعه ایجاد کرده است. وقتی ارتباطات و تبادل اطلاعات مختل می‌شود، حس آزادی بیان نیز تحت تأثیر قرار می‌گیرد و بسیاری از افراد فیلترینگ را تهدیدی برای آزادی بیان می‌دانند. او ادامه داد: افراد مسن‌تر که با تکنولوژی آشنا نیستند، برای استفاده از فیلترینگ یا برای دور‌زدن فیلتر به مهارت‌های دیجیتالی نیاز دارند که بسیاری از افراد این امکان را ندارند. این موضوع نیز باعث افزایش نارضایتی در جامعه شده است. مفیدی‌ذاتی ادامه داد: سیاست فیلترینگ باعث افزایش استفاده از VPN و ابزارهای دور‌زدن فیلتر شده که خود نشان‌دهنده اشتباه‌بودن این سیاست است. سیاست‌های فیلترینگ خطرات زیادی برای جامعه ایجاد کرده است؛ به‌ویژه نوجوانان و حتی کودکان به‌راحتی به این ابزارها دسترسی دارند، چه رایگان و چه پولی. این دسترسی آسان می‌تواند آنها را در معرض محتواهای نامناسب و خطرناک قرار دهد. او با اشاره به اینکه فیلترینگ می‌تواند به کشور آسیب‌هایی جدی بزند، گفت: چند سال پیش، سیاستی وجود داشت که قرار بود سیستم‌های بانکداری ایرانی در خارج از کشور به فروش برسند، به‌ویژه در کشورهایی که به بانکداری اسلامی علاقه دارند، این می‌توانست یک دستاورد بزرگ برای متخصصان و کارشناسان ما باشد، اما فیلترینگ مانع از تحقق این هدف شد. به‌هرحال، دیروز رئیس‌جمهور در رابطه با انتظارات جامعه برای بهبود کیفیت اینترنت و رفع فیلترینگ در کشور گفت: «در موضوع اینترنت و رفع فیلترینگ، به نگاه مشترک میان سران رسیده‌ایم و در پی حل مشکلات این حوزه هستیم». این خبر در کنار اخبار مختلفی که در هفته‌های گذشته در رابطه با احتمال رفع فیلترینگ منتشر شده، امید به رفع محدودیت‌های گسترده اینترنت را تقویت کرده است و باید منتظر خبر خوش رفع فیلترینگ بود.
